WSJ: Nabucco, Güney Akım'a yeniliyor

Avrupa'nın doğalgaz gereksinimi karşılamada Rusya ağırlığını koymaya başladı. Wall Street Journal'ın haberine göre Avrupa'nın gaz gereksinimi karşılamak için tasarlanan boru hattı projelerinden Nabucco, Güney Akım'ın gerisinde kalıyor. AB'de oluşturulan Nabucco projesi bürokrasiye takılırken, Kremlin'in desteklediği Güney Akım hızla ve başarıyla ilerlemesi Rus gazına bağımlılığı azaltmaya çalışan Batılı ülkeleri kaygılandırıyor. Projelerin akıbeti Avrupa'nın enerji kaynakları ve Avrupa üzerindeki politik etkilerini uzun yıllar biçimlendireceğine dikkat çekiliyor. Rus doğalgaz tekeli Gazprom şimdiden doğalgaz gereksinimini yüzde 25'e yakın bir oranda karşılıyor. Danışmanlık şirketi Wood Mackenzie'ye göre artacak taleple Rus payı yüzde 30'a çıkacak. AB'nin Rus doğalgazına bağımlılıktan kaygılanmasının temel nedeni Moskova'nın 2 yıl önce fiyat anlaşmazlığı nedeniyle Ukrayna'nın doğalgazını kesmesi oldu. Bu nedenle AB, Rusya topraklarından geçmeden Orta Asya ve Kafkasya'dan Avrupa'ya doğalgaz getirecek Nabucco boru hattı projesiyle enerji nakil hatlarını çeşitlendirmeyi planlıyor. Ama rekabet koşullarına aykırı bir uygulama yapmamak ve transit ülkeler arasında konsensüs arayışı Nabucco'yu yavaşlatırken, Rusya'nın "tek adamı" Vladimir Putin'in yönetiminde sonradan başlatılan Güney Akım'da transit ülkelerle hemen bütün anlaşmalar imzalanmış bulunuyor. AB, Rusya-Ukrayna arasındaki sorunlardan kaygılanarak alternatif bir doğalgaz boru hattı olarak Nabucco'ya yönelirken, Rusya aynı sebeple Baltık Denizi'nden Rusya, Güney Akım'ın yanında Almanya ile arasında doğrudan bir hat olan Kuzey Akım projesini de başlattı. Hem daha yavaş hem daha pahalı 2002 yılında Türkiye, Bulgaristan, Macaristan Romanya ve Avusturya, 3000 kilometrelik 5 milyar Euro maliyetli Hazar Havzası-Avusturya arasında bir boru hattı inşa etmeyi planladılar. Ama o günden beri projede önemli bir ilerleme sağlanmadığı gibi artan çelik ve enerji fiyatları nedeniyle mayıs ayında projenin maliyetinin yüzde 58 artarak 7,9 milyar Euro'ya (12,1 milyar dolar) çıktığı açıklandı. 2006 yılında başlayan ABD'nin Nabucco'ya olan desteği de pek bir şey değiştirmedi. Dahası Nabucco projesinde transit ülke olan Macaristan Güney Akım projesinde Rusya ile anlaştı. Nabucco'ya doğalgaz vermesi beklenen Azerbaycan ise Avrupa'da yeterli doğalgaz talebi olacağından kuşkuları sürüyor. Ayrıca Gazprom Azerbaycan'a bu ay başlarında bu ülkeden piyasa fiyatlarında doğalgaz satın almak için uzun dönemli bir anlaşma önerdi ve henüz bir yanıt bekliyor. ABD'nin Nabucco'ya destek vermesini beklediği Yunanistan, 2007 Haziran'ında Güney Akım'a desteğini açıklayarak düş kırıklığı yarattı. 2007 yılının ortasında italyan enerji şirketi Eni ve Gazprom 10 milyar dolar maliyetli, Karadeniz altından 900 kilometrelik boru hattı anlaşmasını imzaladı. Ayrıca Rusya eski sosyalist cumhuriyetler olan Bulgaristan, Sırbistan ve Macaristan'la da anlaştı. Öte yandan AB'nin enerjide en üst düzey yetkilisi Andris Piebalgs, Güney Akım'ın Nabucco'ya bir tehdit oluşturmadığını, her iki projenin toplam kapasitesinin yaklaşık 10 yıl içinde artan talebi tam olarak karşılayamayacağını belirtti.