Yumurta tozuna teşvik istediler

ZEHRA ORUÇ

BURSA - Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün Irak’ta yarattığı çatışma ortamı nedeniyle Türkiye’nin yumurta ihracatı büyük darbe aldı. Kuzey Irak’a ihracat, fiyat düşüşüne rağmen sürerken, güneye yapılan gönderimler ise durma noktasına geldi. Geçtiğimiz hafta güneye yapılan ihracatta yüzde 50 oranında düşüş gözlemlenirken, geçen haff ta başı itibari ile yüzde 80’e çıkan bir düzelme yaşandı. Bu yükselişi Irak’a alternatif yollardan girerek sağlayan yumurta üreticileri, yaralarını farklı pazarlara açılarak sarmayı planlıyor. Bu gelişme için Suudi Arabistan, Dubai ve Afrika pazarlarını zorlayacak olan üreticiler, devletten, navlun süresini uzun tutulabilmesi için ‘yumurta tozu’ kullanımına teşvik verilmesini istiyor. 

Bursa Ticaret Borsası Başkanı ve Matlı AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, “İki hafta önce sıfıra inen ihracat, önceki hafta yüzde 50 seviyesine çıktı. Geçen hafta da yüzde 80 seviyesine yükselerek, olaylar olmadan önceki durumuna ulaştı. Bu süreçte Irak pazarına, İran ve Süleymaniye kapısı üzerinden alternatif yollarla giriş sağlandı. Kuzey Irak’ta ihracat zaten devam ediyordu, bu sayede güney bölgesine de ihracat normal seyrine yaklaştı” dedi. Öte yandan, Irak yumurta alıcısının, geleceğini öngörememesi nedeniyle termin süresi az olan pazarlara geçiş yapacağını ileri süren Matlı, bu sayede Irak’ın Ukrayna alımlarını durdurup daha fazla Türkiye pazarına yönelebileceğini de açıkladı. Matlı, “Bir miktar yumurta Ukrayna’dan da gidiyor. Yaşanan sıkıntılar nedeniyle insanlar daha yakın pazarlardan ürün teminine başlayacak. Ukrayna’nın temin süresi daha uzun olduğundan, bu payın da Türkiye’ye gelmesi söz konusu olabilir. Böylece ihracatımız biraz daha artıya geçebilir. Ayrıca, navlun desteğinin sağlanmasıyla Suudi Arabistan, Dubai, Afrika pazarlarına da açılmak gerekiyor. Sektör yaralarını bu pazarlarla sarabilir” diye konuştu. İhracat açılmaya başlasa da fiyat düşüşleri nedeniyle ekonomik anlamda sıkıntının devam edeceğini belirten Matlı, yumurta ihraç fiyatlarındaki düşüşün iç pazardaki fiyatları da aşağıya çekeceğini vurguladı. 

Yumurta, 25 gün dayanabiliyor 
Türkiye’nin süt tozunda olduğu gibi, yumurta tozunda da yatırımcı ve üreticiye teşvik vermesi gerektiğinin de altını çizen Özer Matlı, “Yumurtanın ömrü süt gibi 25 gün civarı. Yaz sıcaklarında bu, daha da gerilere düşüyor. Irak’la yaşadığımız gibi kriz durumları için yumurta tozu yatırım ve alımlarına teşvik uygulanması gerekiyor ki sektör bu sıkıntılardan zarar görmesin. Devletten bu konuda ivedi şekilde teşvik bekliyoruz. Konuyu Ekonomi Bakanlığı’na ilettik, dönüş bekliyoruz” dedi. Matlı, gruplarının ihracatının yüzde 90’ını Irak’a gerçekleştirdiğini ve bu pazara toplamda 25 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını söyledi. Matlı, “Firma olarak bizde de ihracat yüzde 50’nin altına inmişti. Şu an önemli bir düzelme kaydettik” dedi. 

TIR şoförleri gitmek istemiyor 
Bursa Ticaret Borsası Meclis Başkanı Mehmet Aydın ise, “Irak ihracatının kesilmesinin sebebi talep olmayışı değil, TIR şoförlerinin o bölgeye gitmek istememesi. Talep var ama nakliye sıkıntısı çözülemiyor, güvenlik sağlanamıyor. Bu durum Türkiye’yi farklı pazar arayışına sürüklüyor. İran pazarına, Suriye pazarına gitmeye çalışanlar var. Özellikle Libya ve Cezayir’den ürünlerimiz için yüksek talep var. Buralar güçlü pazarlar. Zaten, Irak’ta sıkıntılar uzun vadede çözülmezse, sektör ancak farklı pazarlara yönelerek kendini toparlayabilir. Burada devlet desteğine ihtiyacımız olacak” diye konuştu. 

Açık hesap ihracatla darbe almadık 
Üretimin yüzde 90’ını Irak pazarına gönderen Karakaşlar Tavukçuluk Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Karakaş da, açık hesap usulü ihracat gerçekleştirmeleri nedeniyle, herhangi bir azalmanın söz konusu olmadığını açıkladı. Karakaş, “Fiyatlardaki ciddi düşüşlerden olumsuz etkilendik; ancak bu durum ihracat oranımızı etkilemedi. Önceki aylarsa, 12 koliden oluşan bir kutuyu 34 dolara gönderirken, şimdi 24 dolara gönderir olduk. Güney gölgesine çalışan firmaların ihracatının tamamen durduğunu duydum” diye konuştu.

Fiyat düşüşünden olumsuz etkilendik 
İhracatının tamamını Irak pazarına yapan Karagül Tavukçuluk’un Genel Müdürü Şükrü Karagül ise, üretimin yüzde 50’sini oluşturan ihracatın tamamını Kuzey Irak’a göndermeleri nedeniyle son yaşanan sıkıntılardan ihracat oranı anlamında etkilenmediklerini anlattı. Fiyatlardaki düşüşün ise olumsuz bir etki yarattığını kaydeden Karagül, “Geçen hafta 36 dolara gönderdiğimiz yumurtayı bu hafta 25 dolara gönderdik. Güney bölgesine çalışanlar ise zorlandıklarından bahsediyor. Bu sebeple şanslı olduğumuzu söylemek mümkün” dedi.