Borsa İstanbul için geri sayım başladı

Canan SAKARYA

ANKARA - Sermaye piyasasının, güvenilir, şeffaf bir ortamda işleyişinin sağlanarak, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve İstanbul Altın Borsası'nın yerine ''Borsa İstanbul Anonim Şirketi'' kurulmasına ilişkin düzenlemeler içeren Sermaye Piyasası Kanun tasarısı için geri sayım başladı.

AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli, Sermaye Piyasası Kanun Tasarısını kasım ayının son haftasında Genel Kurul gündemine getirmeyi planladıklarını açıkladı.

1981 yılından bu yana yürürlükte olan Sermaye Piyasası Kanununu değiştiren yeni yasanın 2013 Yılı bütçesinin Meclis Genel Kurulundaki görüşmeleri öncesinde yasalaştırılması hedefleniyor. Tasarıya karşı oy yazısı koyan muhalefet partileri İMKB'nin arazilerinin TOKİ'ye devredilmesine karşı çıkıyor.

CHP karşı oy yazısında İMKB ve Altın Borsası yerine kurulacak Borsa İstanbul Anonim Şirketine ilişkin maddenin yeterince tartışılmadan ve ilgili kamu kuruluşlarının görüşü alınmadan önergeyle eklenmesini eleştirirken, İMKB'nin arazilerinin TOKİ yerine Milli Eğitim Bakanlığına devredilmesini istedi.

Halka açık olmayan şirketlere, konut sektöründe yeni bir projeyi satışa çıkaran şirketlere kanunla SPK denetimi getirilmesini doğru bulmayan CHP, dolandırıcılık yöntemi ile halktan para toplanıyor ise bunun TCK, Türk Ticaret Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla yapılması gerektiğini bildirdi.

CHP, izahnamede yer alan yanlış ve yanıltıcı bilgilerden garantörün müteselsilen sorumlu tutulmasının hakkaniyet ölçüsü ile bağdaşmadığını belirterek, kendisinden kaynaklanmayan bir kusurdan dolayı garantörün sorumlu tutuluyor olmasının hukukun genel prensiplerine aykırı olduğunu kaydetti.

Sermaye yeterlilik yükümlülüklerini sağlayamadığı, sermaye piyasası faaliyetlerinde nakit ödeme ve finansal ara teslim yükümlülüklerini yerine getiremediği ve mali yapılarının ciddi surette zayıflamakta olduğu tespit edilen kurumlar üzerinde Kurulun geniş yaptırım yetkisine kavuştuğunu bildiren CHP, "Bu tedbirler temelde önemli ve yerinde olmakla birlikte açık, net ve sınırları belli bir çerçeve çizmemektedir. Bu durum da SPK'ya muğlak ve geniş yetkiler tanınması anlamına gelmekte" dedi.

MHP: İMKB dolaylı olarak özelleştiriliyor

MHP ise karşı oy yazısında İMKB'nin "Borsa İstanbul Anonim Şirketi" adıyla şirketleştirilmekte olduğunu belirterek, "Özelleştirme işlemlerine tabi olmadan dolaylı özelleştirme yapılmakta. Bu konuda ÖİB ve ilgili Bakan olan Maliye Bakanının görüşü alınmamıştır. Özellikle sermaye ve ortaklık yapısı ile Hazine hisselerine ilişkin hususlar kafa karıştırmaktadır" dedi.

Borsanın yönetimi istenmeyen kişilerin eline geçecek

MHP, karşı oy yazısında Borsa İstanbul'a ilişkin olarak şu değerlendirmelere yer verdi: "Paylarının yüzde 49'unun Hazine adına kaydolunacağı belirtildiğinden bu şirket Hazinenin bir iştiraki konumunda olacaktır. Burada Hazine payının yüzde 51 yerine yüzde 49 olması bu şirketin bir özel hukuk tüzel kişisi olması ve kontrolün Hazine'de olmaması demektir. Bu durumda Borsanın yönetiminin istenmeyen kişilere geçmesini engelleyecek bir mekanizma kalmamaktadır. Bu nedenle "imtiyazlı hisse" hususunun Kanun metninde yer alması daha isabetli olacaktır."

İMKB'nin gayrimenkulleri konusuna da dikkat çeken MHP, "İMKB kendisi ihale yöntemiyle bu arsaları değerlendirip elde edeceği kaynağı eğitim ve öğretime tahsis edemez miydi? Bu durum AKP Hükümetinin kentsel rantlar yaratma konusundaki maharetlerinin yeni bir örneği mi olacaktır?" diye sordu.

Tasarının Kurumsal Yönetim İlkeleri'ni düzenleyen 17'nci maddesindeki 3'üncü fıkrasındaki "ilişkili tarafların işlemlerinde bağımsız yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun onayının aranmasının halka açık bankalar açısından sakıncalı olduğunu kaydeden MHP, " Kötü niyetli bir yönetici bankanın faaliyetlerini aksatmasına ve zarar vermesine yol açabilecektir.

Ayrıca Alt Komisyonda kabul edilen önergeyle değiştirilen (2) nolu fıkrada SPK'ya tanınan re'sen işlem yapma yetkisinin geniş olduğu, "herhangi bir süre verilmemiş olsa dahi" ibaresinin de maksadını aşan bir ifade olduğu düşünülmektedir. (2) nolu fıkranın tasarıda olduğu gibi kalmasının daha doğru olacağı kanaatindeyiz.

Ayrıca, (5) nolu fıkrayla "Bu maddenin halka acık bankalar hakkında uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bankacılık Denetleme ve Denetleme Kurulunun uygun görüşü alınmak suretiyle belirlenir" hükmü getirilerek BDDK'nın görüşünün alınması olumlu olmakla birlikte, sakıncaları tam olarak gidermesi mümkün görünmemektedir" dedi.

İMKB Başkanı Turhan, Borsa İstanbul'un yol haritasını açıkladı

İbrahim Turhan artık dünyada borsaların önce millileştiğini, sonra küreselleştiğini belirterek, önümüzdeki günlerde yasalaşması beklenen, yeni SPK Kanunu'na göre önce İMKB ile altın borsanın birleştiğini söyledi. VOB' un da bir aylık süre içerisinde eğer isterse, 20 VOBAŞ hissesine karşılık, bir BİAŞ hissesi oranıyla yeni yapıya dahil olabileceğini söyledi.

Yeni şirketin yüzde 49'u Hazine'ye yüzde 5'i VOBAŞ üyelerine yüzde 4'ü İMKB üyelerine, yüzde 1'i de adı Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği olarak değişecek Aracı Kuruluşlar Birliği'ne ait olacak. İAB (İstanbul Altın Borsası) üyeleri ise binde 3 pay alacak. Borsa İstanbul'un üç yıl içinde stratejik ortak olarak mı, halka mı açılacak diye, karar vermesi gerekiyor.

Üç yılda eğer stratejik ortak gelmez ise payı Hazine'ye devredilecek. İMKB Başkanı Turhan, " Tüm şirketler, tek bir pazar halinde işlem görecek. Birinci ve ikinci ulusal pazar, kurumsal ürünler pazarı tek piyasa, tek bir ulusal pazar olacak" dedi.

"Borsa İstanbul'un taliplisi çok"

İMKB Başkanı Turhan, 12 küresel aktörle görüştüğünü Borsa İstanbul'un taliplisinin çok olduğunu, çok yakın bir zaman içinde de Singapur Borsası ile yeni bir işbirliğine imza atacaklarını söyledi. Önümüzdeki 10 yıllık süre içerisinde 2,5 trilyon TL'lik sermaye piyasası likiditesinin dört kat artışla 10 trilyon TL'ye çıkabileceği öngörüsünde bulundu.

İbrahim Turhan şimdiye kadar, Borsa'nın hiçbir faaliyeti aracı kurumlara yansıtmadığını belirterek, bundan sonra yansıyacağının sinyallerini de verdi. Borsa İstanbul AŞ için kanun çıktıktan sonra azami altı aylık sürenin de olduğunu söyleyen Turhan, "Hedefimiz Borsa İstanbul projesini bundan daha önce gerçekleştirmektir" dedi.

Borsa İstanbul'un yol haritası:

- Kanunla birleşecek iki borsa var. İMKB ve Altın Borsası birleştirildikten sonra VOB'a gidilecek.

- SPK Kanunu çıktıktan bir ay sonra VOB' la bire 20 oranında birleşme tamamlanacak.

- Sonra satılacak kısım kamu payı ve Borsa İstanbul'un payı olacak. Bu yüzde 41'lik pay üç yıl içinde satılmazsa Hazine'ye devredilecek.