Çin, borçlarına Türkiye'nin ekonomisi kadar faiz ödüyor

Evrim KÜÇÜK

Dünya ekonomisinin çarkları adeta borçla dönüyor. Uluslararası Finans Enstitüsü’ne göre (IIF) 2017’nin ilk çeyreği itibariyle dünyada toplam borcu 217 trilyon dolar. Bu borcun 56.4 trilyon dolarla yüzde 26’sını gelişen ülkeler oluşturuyor. Gelişen ülkelerin borcunun neredeyse yarısı ise Çin’de. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin’in borçları son beş yılda ekonomisinden daha büyük oranda artış gösterdi. Ülkenin artan borçları küresel ekonomi için bir tehdit olarak görülmeye başladı. Çin’in yıllık faiz ödemesinin 870 milyar dolar olduğu hesaplanıyor. Yani Çin, Türkiye’nin ekonomisi kadar faiz ödüyor. Türkiye’nin gayrisafi yurt içi hasılası geçtiğimiz yıl 857.7 milyar dolar olmuştu.

Bloomberg Businessweek, Çin’in 29 trilyon dolara ulaşan borcu kontrol altına almak için verdiği mücadeleye ilişkin bir dosya hazırladı. Yazıda Çin’in ağır borç yükü nedeniyle krize girmesi halinde büyümenin yüzde 3’in altına inebileceği ve bunun etkilerinin dalga dalga küresel ekonomiye yayılabileceği ifade edildi.

GSYH’ye oranı yüzde 258

Dosyada şöyle denildi: “Küresel finans krizinin ardından finans otoriteleri kredi büyümesinde düğmeye bastı. Sonrasında ise şalter bir daha indirilmedi. Çin’de hükümet, hane halkı ve kurumsal borçların büyüklüğü 28.8 trilyon dolara tırmandı. Yani borçların gayrisafi yurt içi hasılaya oranı yüzde 258’e çıktı. Borçlarda 17 trilyon dolarla en büyük pay kurumların hanesinde yazılı. Bu şirketlerin büyük bir kesimini ise çelikten kömüre, inşaattan gayrimenkul geliştirmeye kadar birçok alanda hizmet veren devlet kontrolündeki firmalar oluşturuyor.

Çin’de kredi büyümesi bu hızla büyümeye devam ettikçe, çöküş yaşama olasılığı giderek artıyor. Bir noktadan sonra hükümetin borç çevirememesinden ve yeni projeleri finanse edememeye başlamasından endişe ediliyor. Çin, borç bağımlılığını azaltmazsa küresel ekonomi için de önemli bir tehdit haline geliyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından hazırlanan bir rapora göre, yılın ilk yarısında yüzde 6.7 olan ekonomik büyüme, borca bağımlılık azalmadığı takdirde 2021 yılında yüzde 5’e inebilir. Ülkenin bir finans krizine sürüklenmesi halinde ise büyümenin yüzde 3’ün bile altına düşmesi olası. Nomura Holdings’e göre geçtiğimiz yıl küresel büyümenin üçte birinin geldiği Çin’deki bir finans krizinin etkileri dünya ekonomisine dalga dalga yayılabilir.”

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s yılın ilk yarısında ülkenin yüksek borç oranına dikkat çekerek Çin’in yerli ve yabancı para cinsinden kredi notunu “Aa3”ten “A1” seviyesine düşürmüş, görünümü de negatiften durağana çekmişti.

Çin'de borç seviyesine ilişkin veriler

■ Borçların büyüklüğü GSYH’nin yüzde 258’sine çıktı. 2008 yılında bu oran yüzde 160 civarındaydı.

■ Çin’in GSYH’si yaklaşık 11 trilyon dolar. Ülkenin finans dışı borçlarının GSYH’ye oranı, dünyanın en borçlu ülkesi ABD ile neredeyse aynı seviyede.

■ Hanehalkı borcunun toplam içindeki payı yüzde 45 civarında.

■ 29 trilyon dolara çıkan borcun 17 trilyon doları şirketlere ait.

■ 1.37 milyar nüfusu olan ülkede kişi başına borç yaklaşık 21,279 dolar.

■ Çin’in borçlarına ödediği yıllık faizin 870 milyar dolar olduğu hesaplanıyor.