En başarılı merkez bankası başkanları Asya-Pasifik'te

Didem ERYAR ÜNLÜ

İSTANBUL - Dünyanın en saygın iş ve finans dergilerinden biri olarak değerlendirilen Global Finance, 1994 yılından bu yana Merkez Bankası başkanlarını derecelendiriyor. Merkez bankalarıyla ilgili son dönemde gerçekleşen en çarpıcı gelişme bir transfer haberiydi. İngiltere Merkez Bankası geçtiğimiz hafta başarılı grafiğinden ötürü Kanada Merkez Bankası Başkanı Mark Carney'yi başkanlığa getirme kararı almıştı. Derginin derecelendirmesi ise enflasyon kontrolü, ekonomik büyüme, kur istikrarı, faiz oranı yönetiminin yanı sıra, merkez bankalarının bağımsızlıklarını koruyabilmeleri
gibi kriterler doğrultusunda gerçekleşiyor. Son 18 yıl içinde derecelendirme notu "A" olan Merkez Bankası yöneticileri arasında Türkiye'den iki isim var: Gazi Erçel ve Durmuş Yılmaz.

1996-2001 yılları arası Merkez Bankası başkanlığı yapan Gazi Erçel iki kez; 2006-2011 yılları arasında bu görevi üstlenen Durmuş Yılmaz ise 2 kez "A" notuna layık görülen isimler. Global Finance derecelendirmelerine göre en başarılı Merkez Bankası yöneticileri Asya Pasifik ülkelerinde. 2000'de göreve gelen ve halen bu görevi sürdüren Malezya Merkez Bankası Başkanı Zeti Akhtar tam 9 kez "A" notu almış bir isim. Bu nota sekiz kez uygun görülen isim 14 yıldır Tayvan Merkez Bankası başkanlığını yürüten Perng Fai-Nan. Yedi kez "A" notu almayı başaran Avustralya Merkez Bankası Başkanı Ian Macfarlane ise üçüncü sırada yer alıyor.

ABD'de Alan Greenspan FED Başkanlığı sırasında beş kez "A" notu alırken; 1994-2001 yılları arasında Kanada Merkez Bankası başkanlığını sürdüren Gordon Thiessen üç "A" ile ikinci sırada geliyor.

Avrupa'da ise ilk sıra 5 "A" ile İspanya Merkez Bankası eski başkanlarından Luis Angel Rojo'ya ait. İkinci sırada 4'er "A" ile 1992-2000 yılları arasında Norveç Merkez Bankası başkanlığını yapan Svein Gjedrem; Polonya Merkez Bankası eski başkanlarından Hanna Gronkiewicz-Waltz ve Macaristan Merkez Bankası eski başkanlarından György Suranyi geliyor.

Avrupa sıralamasında Türkiye Merkez Bankası eski başkanlarından Gazi Erçel iki kez "A" notu alırken, Durmuş Yılmaz ise bir kez "A" notuna layık görülmüş. Ortadoğu ve Afrika bölgesinde ilk sırada beş kez "A" notu alan Güney Afrika Merkez Bankası Başkanı Tito Mboweni geliyor. İkinci sıra ise dört "A" ile İsrail Merkez Bankası Başkanı Stanley Fischer'e ait.

Uzun dönemli başkanlıklarda "A" notu alma şansının yükseldiği izlenirken; yine de uzun başkanlıkların her zaman başarı anlamına gelmediğine de dikkat çekiliyor. Global Finance tarafından yapılan derecelendirmelerde, 2011 yılında "A" notu alan Merkez Bankası başkanlarının hiçbirinin Avrupa'dan olmadığı; büyük bir bölümünün Asya'dan olduğu görülüyor.

Bunun anlamı şu olabilir: Büyüyen ekonomilere pilotluk etmek, bütçe açığı ve borç yükü altındaki ekonomilere finansal istikrar getirmekten daha kolay olabilir.

Erdem Başçı'nın notu "B"

Global Finance'ın 2012 derecelendirmesinde ise Türkiye Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın notu "B". Avrupa'dan hiç bir merkez bankası başkanı "A" notu almazken, Asya Pasifik'te "A" notuna layık görülen merkez bankası başkanlarının sayısı dört; Ortadoğu ve Afrika bölgesinde ise bir. "B" notu alan Erdem Başçı'ya yönelik dergide yer alan yorumlar ise şöyle: "Durmuş Yılmaz'ın ardından Türkiye Merkez Bankası Başkanı olan Erdem Başçı için geçtiğimiz sene derecelendirme yapmanın erken olduğuna karar verdik. Yılmaz döneminde başkan yardımcısı olan Başçı'nın bu posizyona getirilmesi şaşırtıcı olmadı. Başçı da, sıkı para politikasını sürdürmeyi seçti. Her ne kadar yıllık enflasyon haziran ayında yüzde 8.87'ye yükselmiş olsa da, Merkez Bankası yıl sonuna kadar faiz oranlarının aşağı ineceği tahmininde bulunuyor. Başçı şu ana kadar Türk lirasının değer kaybını önlemek için faiz koridoru oluşturmak gibi kararlı politikalar sergiledi." 2012 raporunda "A" notu alan merkez bankası başkanları ise Kanada Merkez Bankası Başkanı Mark Carney; Avustralya Merkez Bankası Başkanı Glenn Stevens; Malezya Merkez Bankası Başkanı Zeki Akhtar Aziz; Filipinler Merkez Bankası Başkanı Amando Tetangco Jr.; Tayvan Merkez Bankası Başkanı Fai-Nan Perng ve İsrail Merkez Bankası Başkanı Stanley Fischer olarak sıralanıyor.