Güçlü dolar en çok Türkiye'ye tehdit
Oxford Economics’ten Adam Slater, Türkiye dahil beş ülkenin net emtia ihracatının GSYİH’ya oranı, özel sektör borçlarının GSYİH’ya oranı, toplam dış borçların GSYİH’ya oranı gibi bazı temel gösterglere bakarak sıkıntı içine girebileceklerini söyledi
Yüksek cari açığı nedeniyle Hindistan, Endonezya, Brezilya ve Güney Afrika ile birlikte ‘kırılgan beşli’ olarak tanımlanan Türkiye, şimdi de güçlü dolar karşısında en kırılgan ülkeler arasında gösteriliyor.
Oxford Economics’in kıdemli ekonomisti Adam Slater yazdığı raporda, “Bu konu kitaplarda doların güçlenmesinin gelişen ekonomiler için ihracat rekabetlerini ABD karşısında arttıracağı için iyi olduğu şeklinde geçebilir. Ancak güçlü doların gelişen ekonomilere zarar verebildiği bazı kanallar da var” dedi ve bunları dolar cinsinden borçların artması, emtia fiyatlarının düşmesi ve sermaye akışının kesilmesi olarak belirtti. Slater, Türkiye dahil beş ülkenin 6 temel göstergeye bakarak sıkıntı içine girebileceklerini söyledi. Bu göstergeler şunlar: Net emtia ihracatının GSYİH’ya oranı, özel sektör borçlarının GSYİH’ya oranı, toplam dış borçların GSYİH’ya oranı, kısa vadeli borçların döviz rezervlerine oranı ve 2014’ten bu yana borç ağırlıklı olarak hesaplanan para birimindeki hareketler.
Doların, ticaret ağırlıklı olarak hesaplandığında Haziran 2014 ile Mart 2015 arasında yüzde 12 yükseldiği kaydeden Oxford Economics, bu tür yükselişlerin nadir olduğunu belirtti. Slater, “Bu durum, gelişmekte olan ülkelerde negatif bilanço etkileri yaratarak büyümeyi etkileyebilir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin, şirket, banka ve hükümetlerin dolar borçları ile varlıkları arasında büyük uyumsuzluklar olduğu durumlarda bu daha belirgin hale gelir” dedi.
Slater, doların güçlenmesinin gelişen ülkelere bir olumsuz etkisinin de sermaye akışını, ABD’de faiz oranlarının yükselmesine bağlı olarak, azaltması olduğunu kaydederek, “Bu gelişmekte olan ülke para birimlerini zayıfl atarak, faiz oranlarının artmasına neden olarak veya bankacılık sisteminden likiditeyi emerek gelişen ülkelerde parasal ortamı sıkılaştırabilir” dedi.
Pozitif ayrışan ülkeler
Raporda, dolardaki yükselişe karşı kırılganlığı en az olan gelişen ülkelerse Güney Kore, Tayvan, Çin, Hindistan ve Filipinler olarak sıralandı.
Gelişen ülkelerden 392 milyar dolar kaçtı
Küresel sermaye gelişmiş ekonomilere geri dönüyor. ING’nin verilerine göre önde gelen 15 gelişmekte olan ülke geçen yılın ikinci yarısında, finans krizinden bu yana en büyük sermaye çıkışını yaşadı. 2014’ün haziran-aralık döneminde bu ülkelerden 392.4 milyar dolar kaçtı. ING Yatırım Yönetimi kıdemli gelişen piyasa stratejisti Maarteen- Jan Bakkum, dünyanın bazı bölümlerinin daha da kırılgan gözüktüğünü söyledi. Brezilya, Rusya, Kolombiya ve Malezya gibi emtia ihracatına bağımlı ülkelerin işlerinin zorlaştığını ifade eden Bakkum, Türkiye, Çin ve Tayland gibi aşırı borçlanan ülkeleri de riskli görüyor.