İMKB ile VOB'u karşı karşıya getiren sözleşme İstanbul'da
Sermaye Piyasası Kurulu, son 4 yılda iki borsayı karşı karşıya getiren ve artık rafa kalktı gözüyle bakılan tek hisse senedine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde İMKB'ye yeşil ışık yaktı.
Ece CEYHUN
İSTANBUL - Yıllardır İzmir ile İstanbul Borsası'nı karşı karşıya getiren ve her iki tarafın da "bizde olması lazım" dediği tek hisse senedine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde - single stock futures -SPK, İMKB'nin talebini kabul etti.
Sermaye Piyasası Kurulu'nun önceki akşam yayınlanan Haftalık Bülteni'nde yer alan açıklamada "Kurulumuzun 29.08.2012 tarih ve 30 sayılı toplantısında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın (İMKB) tek hisse senedine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin İMKB'de işlem görmesine ilişkin talebi uygun bulunmuş olup, konuyla ilgili olarak yürürlüğe konulması gerekli görülen mevzuat taslaklarının İMKB tarafından Kurulumuza sunulabileceğine karar verilmiştir" denildi. Bu daha önce halka açılmış ve İMKB'de işlem gören bir şirket hissesi üzerine vadeli ve opsiyon kontratının da İMKB'de işlem göreceği anlamına geliyor. Yani hisse senetlerinde hem spot piyasası hem de türevi aynı çatı altında toplanmış oldu. İMKB aslında lisanslayıp VOB'a verdiği endeks kontratlarının vadeli sözleşmelerinin de kendi çatıları altında işlem görmesi gerektiğini de savunuyordu. Fakat VOB'da işlem hacminin yüzde 90'ını bu sözleşme oluşturuyor.
Yaklaşık 4 yıldır iki borsayı karşı karşıya getiren hatta bir ara SPK'nın açmaktan vazgeçtiği ve çözümü için borsaların ortaklık yapısının değişmesi gibi pek çok önerinin gündeme geldiği sözleşmeler için DÜNYA'nın görüşüne başvurduğu borsacılar, "piyasanın düzenleyici otoritesinden hiç beklenmeyen bir anda karar çıktı" yorumunu yaptı.
2013'de işleme başlayabilir
Borsacılar, SPK'nın açıklamasını okurken "ileride VOB'a da izin verilir mi?" şüphesini duyduklarını da kaydetti. Bir borsacı, İMKB'nin çalışmaları hızlandırarak 6 aydan önce bu sözleşmeleri işleme açmasının beklenebileceğini söyledi. Başka bir borsacı ise "İMKB hazır olsa da sözleşmelerin işlem görmeye başlaması için 6-12 aylık bir süre daha geçebilir" değerlendirmesinde bulundu.
Piyasaya hareketlilik getirir
Borsacılara göre tek hisse senedine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin de piyasada aktif bir ürün haline gelmesi piyasada hareketlilik yaratacak önemli bir unsur olacak. Borsacılar, 'çıkmaz sokağa girdi' denilen bir üründe böyle bir aşama kaydedilmesinin önemine işaret ediyor.
Her şey Türkiye Borsası için
[PAGE]Her şey Türkiye Borsası için
Bu arada borsaya yakın kaynaklar atılan adımın İstanbul Finans Merkezi ve 'Türkiye Borsası' projesi çerçevesinde düşünülmesi gerektiğini de söylüyor. İMKB'nin Başkan İbrahim Turhan döneminde de yoğun bir yapılanmadan geçtiğini aktaran bazı isimler, borsaların tüm dünyada güç birliği yaptığı ve birleştiği bir dönemde bu karara Türkiye borsasının bir ürünü olarak bakmak gerektiği üzerinde durdu.
Çekişme uzayınca SPK rafa kaldırmıştı
SPK'nın bu hafta noktayı koyduğu ve İMKB'ye çalış dediği tek hisse senedine dayalı vadeli işlem sözleşmeleri için çekişme Osman Birsen'in İMKB Başkanlığı'ndan ayrılması sonrasında çıktı. İMKB'nin Birsen'den sonraki yeni yönetimi borsaların tek çatı altında birleşmesi gerektiğini ve spot ile vadeli işlemlerin tek elden yürütülmesi gerektiğini söylemişti. O dönemde SPK Başkanlığı'na yeni atanan Prof. Dr. Vedat Akgiray ise önce kararın VOB'dan yana olacağı mesajını vermiş ardından çekişme uzayınca 2009 yılında İMKB'ye varantları VOB'a ise opsiyonları vermiş ve yatırımcının bu ürüne henüz hazır olmadığını açıklamıştı. Varantlar, İMKB'de işlem görmeye başlarken belirli bir vadede ya da vadeye kadar, belirli bir varlığı belirli miktarda, belirli bir fiyattan alma ve satma hakkı olan opsiyon işlemleri henüz VOB'da başlamamıştı. Öteyandan tartışmalar devam etmiş ve 2011 yılında SPK, sorunu çözmek için İMKB'nin VOB'da yüzde 18 olan payını yüzde 40'a çıkartacağı önerisi getirmişti. Ardından da İMKB'de hükümet şirketleşme kararı almıştı ve borsada çalışmalar sürüyor.
En büyüğü Güney Afrika'da
[PAGE]En büyüğü Güney Afrika'da
Türkiye'de single stocklarda tartışma sürerken Türkiye ile aynı kategoride gösterilen Güney Afrika ise bu alanda en büyük borsalardan biri haline geldi. Ürün aslında ABD'de de çekişmelere neden olmuş ama orada kimde işlem görecek değil kim denetleyecek tartışmalarına kurban gitmiş. Orada da kavga çözülemeyeceğine ürün rafa kalkmış. ABD, İngiltere, İspanya, Hindistan bu türden işlemlerde önde gelen piyasalar arasında. Bu alanda lider ise piyasa ise Güney Afrika. Dünyanın en büyük tek hisseye dayalı vadeli işlemler piyasasına sahip Güney Afrika'da günlük ortalama işlem hacmi 700 bin kontrata ulaşıyor. Almanya/İsviçre ortak borsası Eurex'de önemli bir işlem platformu. Eurex'de tek hisseye dayalı vadeli işlemler büyük bir gelişme gösteriyor. İşlem gören ürün ve işlem hacminde sürekli olarak bir artış yaşınıyor. Eurex piyasa katılımcıları, gelişmekte olan ülkeler dahil 20'den fazla küresel piyasadan 850'den fazla şirket üzerinde tek hisseye dayalı vadeli işlem yapabiliyor. Bu yıl ocak ayından temmuz sonuna kadarki dönemde Eurex'de 146 milyon kontrat işlem görürken, günlük ortalama işlem hacmi 980 bin kontrat civarında oldu.