Katılım bankaları 8 yılda 10 kat büyüdü

Naki BAKIR

ANKARA - “İslami bankacılık”, “Faizsiz bankacılık” gibi adlarla anılan, faiz yerine kar payı esasına göre çalışan katılım bankaları, son 8 yılda hızlı büyüme kaydetti. Türkiye’de sayıları 4 olan katılım bankalarının topladığı fonlar 8 yılda yaklaşık 9 kat, kullandırdığı fonların hacmi 12.8 kat, aktifleri ise 10 kat büyüdü. Katılım bankaları, bankacılık sektörünün toplam mevduat hacminde yüzde 5.7, kredi hacminde yüzde 6, aktif büyüklüğünde ise yüzde 4.6 paya ulaştı.

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Merkez Bankası verilerinden yapılan hesaplamaya göre, 4 katılım bankasının toplam
aktifleri 2011 yılında yüzde 29.6 büyüyerek 56.1 milyar liraya ulaştı. Dört katılım bankasının topladığı fonların toplam büyüklüğü geçen yıl yüzde 19.2 artışla 39.9 milyar, kullandırdığı fonların hacmi yüzde 28.9 artışla 41.5 milyar lira oldu. Katılım bankalarının toplam karı da geçen yıl yüzde 5.8 artarak 803 milyon lira oldu.

8 yılda hızlı büyüme

“Kara/zarara katılma” esasına göre çalışan katılım bankalarının son 8 yılda çok hızlı bir büyüme kaydettiği belirlendi. 2003-2011 döneminde katılım bankalarının toplam aktifleri yüzde 998 (yaklaşık 10 kat), sistemde toplanan fonlar yüzde 895 (9 kat), bu bankalarca kullandırılan fonlar ise yüzde 1.282 (12.8 kat) büyüdü. Sektörde faaliyet gösteren kuruluşların toplam aktif büyüklüğü 2003 yılında 5 milyar 113 milyon lira düzeyinde bulunuyordu. 2005’te 10 milyar liraya yaklaşan toplam aktifler, 2008’de 25 milyar, 2009’da 33 milyar, 2010’da 43 milyar, geçen yıl da 56 milyar liranın üzerine çıktı. Katılım bankalarının 2003’te 4 milyar lira dolayında bulunan topladığı fonlar, 2006’da 10 milyar, 2009’da 25 milyar lirayı aştı, 2011 itibariyle 40 milyar liraya yaklaştı. Söz konusu bankaların kullandırdığı fonların 2003 yılında 3 milyar lira olan hacmi de 2006’da 10 milyar, 2007’de 15 milyar lirayı aştı. 2009’da 25 milyar liraya yaklaşan kullandırılan fon hacmi, 2010’da 30 milyarı, 2011’de 41 milyar lirayı aştı. Katılım bankalarının takipteki alacaklarının ise 2011 sonu itibariyle 430 milyon lira olduğu belirlendi. Katılım bankalarının öz kaynakları da 2003-2011 döneminde 8 kat büyüyerek 672 milyon liradan 6.4 milyar liraya yükseldi.

Sektördeki payı arttı

Katılım bankalarının bankacılık sektörü toplam aktif büyüklüğü içinde 2003 yılında yüzde 2 olan payı, 2011 itibariyle yüzde 4.6’ya ulaştı. Bu bankaların topladığı fonların, bankacılık sektörü toplam mevduat hacmindeki payı yüzde 2.6’dan yüzde 5.7’ye, kullandırdığı fonların toplam kredi hacmindeki payı yüzde 4.5’den yüzde 6.1’e yükseldi. Bankacılık sektörü kuruluşlarının toplam özkaynak büyüklüğü içinde katılım bankalarının payı da yüzde 1.9’dan yüzde 4.3’e çıktı. Katılım bankaları bu dönemde organik olarak da hızlı bir büyüme gösterdi. Sektörde faaliyet gösteren kuruluşların 2003’de 188 olan şube sayısı, sürekli artarak 2011 sonunda 685’e ulaştı.