Metallerin rotasını "savaş" belirleyecek

EVRİM KÜÇÜK

Metallar 2018 yılına iyi başlamıştı. Bakır ve nikel son 3 yılın, alüminyum 7 yılın ve çinko tüm zamanların en yüksek seviyesini görmüştü. Ancak sonrasında Çin'in emtiaya aç ekonomisinden gelen yavaşlama sinyalleri, güçlü dolar ve ABD-Çin ticaret savaşının yarattığı baskı sanayi metallerinin fiyatında son yılların en büyük düşüşüne yol açtı.

Talebin azalacağı endişesiyle bakır, alüminyum, çinko, nikel, kurşun ve kalayda yüzde 26 ila 16 gerileme yaşandı. LME temel metal endeksi yüzde 18 düşerek 2015 yılından bu yana en zayıf seviyeye geldi. Analistler 2019'da ise fiyatlardaki dalgalanmanın yavaşlayacağını düşünüyor. Çünkü hem arz hem de talep tarafında geri çekilmeler bekleniyor. Sanayi metallerinde arz sıkışıklığının ve piyasada oluşan açığın süreceğini söyleyen analistler talebin zayıflamasının ise arz endişelerini hafifleteceğini belirtiyorlar. Bu nedenle emtia piyasalarında en önemli belirleyicilerden biri ticaret savaşının ne yönde gelişeceği olacak. Savaş tehdidi azalırsa fiyatlar yukarı yönlü destek bulabilir. Yeni yılda metal fiyatlarının görünümü ve analistlerin beklentileri şöyle:

■ Bakır: Ticaret savaşı etkisini göstermeden önce 7.261 dolara tırmanan bakırın tonu savaşın kaçınılmaz olduğunun anlaşılmasıyla 5.822 dolara kadar geriledi. Bu yıl bakırda hem arz-talep dengesinin hem de ekonominin genel sağlığıyla ilgili endişelerin etkili olması bekleniyor. Wood Mac- Kenzie analisti Eleni Joannides ticaret savaşının bakır üzerindeki etkisinin gelecek 12 ay süresince hissedileceğini düşünüyor. Cormark Securities uzmanı Stefan Ioannou da ABD Başkanı Trump Çin'in üzerine gittikçe bakır üzerinde baskı yaratacağını söylüyor. Arz tarafında ise rüzgar bakırdan yana. Son 5 ila 10 yılda bakır üretiminde büyük çaplı projeler hayata geçirilmezken, First Quantum Minerals'ın Cobre Panama planı 2019'da kayda değer tek proje dikkat çekiliyor. Ekvador'un da bakır açısından gelecek vaad eden planları olduğu fakat tüm bunların arzı etkileyecek boyutta olmaması nedeniyle fiyatlara etkisinin sınırlı olduğu belirtiliyor. Bu faktörler gözününe alında analistler fiyatların ‘oynaklık' yaşanmasıyla birlikte yukarı doğru gidebileceğini düşünüyor. Goldman Sachs, hem makro tarafta hem de arz tarafında 2018 yatırımcıyı şaşırtan bakır piyasasında fiyatların bu yıl 6.500/7.000 dolar aralığında olmasını bekliyor. Cormark Securities birkaç ay içinde LME'de ortalama fiyatı 6.613 dolar, CBOT için 3.00 $/lb olarak görüyor. Saxo Bank analyst Ole Hansen'in bu yılı 6000 doların hemen altında kapatan bakır için 2019 fiyat beklentisi 6.500 dolar/ ton. IHS Markit ise çıtayı daha yükseltip bakırın 2019 sonunda 7.000 dolara yaklaşacağı tahmini yapıyor.

■ Alüminyum: ABD'nin büyük üreticilere uyguladığı ek ithalat vergisi ve ticaret savaşı 2018'de alüminyum fiyatlarında en önemli katalizör oldu. Rus üretici Rusal'ı hedef alan yaptırımlarla nisan ayında son yılların en yüksek seviyesine çıktı ancak en büyük üretici ve tüketici konumundaki Çin'in talebinin azaldığına işaret eden veriler metali yeniden aşağı çekti. Ancak yıllarca çift haneli üretim artışı gerçekleştiren Çin'in üretiminin yavaşlamasıyla 2019'da fiyatlarda toparlanma beklentisi oluştu. Özellikle Çin'deki teşviklerin fiyatların güçlenmesine yardımcı olması bekleniyor. FocusEconomics tarafından yapılan ankette göre ortalama fiyat beklentisi 2.138 dolar/ton. En düşük beklentiye sahip kurum 1.874 dolarla RBC Capital iken, Deutsche Bank'ın tahmini 2,385 dolar.

■ Çinko: 2018'de temel metaller içinde en kötü performansı çinko gösterdi. Çelik üretiminde kullanılan çinko ticaret savaşı şokunu bir türlü atlatamayarak 2018'de yüzde 25.7 kayıp verdi. Yeni yılda ise iki farklı senaryo var. Bazı anlistler LME'de stokların 120 bin ton seviyesine indiğine dikkat çekiyor ve bu rakamın 100 bine inmesi durumunda fiyatlarda ciddi bir yükseliş yaşanabileceğini söylüyor. LME'de çinko stoku 100 binin altına en son indiğinde fiyatlar 4.000 doların üzerine çıkmıştı. Bir kısım analist ise arz tarafında denge görülmeye başladığını ve ticaret savaşlarının etkisiyle fiyatların baskı altında kalmaya devam edeceğini savunuyor.Örneğin Cormark'ın ortalama fiyat beklentisi 2.450 dolar ve 2019'un ilk çeyreği sonrasında fiyatlardaki düşüşün hızlanacağını tahmin ediyor. Kurum özellikle Çin'de üretimin artmasının fiyatları düşük tutacağını öngörüyor. Capital Economics de 2019 sonunda çinko fiyatlarının 2.300 dolara düşeceği tahmininde bulunuyor.

■ Kurşun: Azalan stoklara karşın kurşun geçtiğimiz yıl kan kaybetti. Ağırlıklı olarak bataryalarda kullanılan kurşun 2018'de 7 yılın en büyük düşüşünü yaşadı ve 18.8'lik kayıpla yılı 2.021 dolar seviyesinden sonlandırdı. Piyasalar üzerinde etkili olan küresel siyasetteki belirsizlik nedeniyle tahminler sert düşüş ve yatay seyir arasında değişiyor. CRU Group kurşun piyasası analisti Neil Hawkes, bu metalde bakır ve çinkonun fiyat değişimlerinin de etkili olacağını dile getiriyor ve arz tarafındaki rahatlığın etkisiyle 2019'da yeni düşüşler yaşanacağı uyarısı yapıyor. Ortalama fiyatın ise 2016'dan bu yana ilk kez 2.000 doların altına inerek 1.925 dolara düşeceği tahmininde bulunuyor. Liberum Capital daha kötümser bir tahmin ile fiyatları ortalama 1.834 seviyesinde görürken, Fitch Solutions 2.500 dolar ile iyimser bir tahmin yapıyor.

■ Nikel: Paslanmaz çelik üretiminde kullanılan nikel yılı yüzde 16.2 gerileyerek 10.690 dolar/ton seviyesinden kapadı. Ticaret savaşlarının çözüme kavuşması halinde nikel fiyatlarında yukarı yönlü fiyat betlentisi hakim. Arz sıkışıklığı da nikele destek olabilir. Fitch Solutions Çin'in talebinden dolayı küresel nikel piyasasının 2019'da 49 bin 900 ton açık vereceğini tahmin ediyor. Bloomberg verisine göre ağustosta açık miktarı 10 bin 500 ton civarındaydı. Fitch Solutions nikelin bu yıl ortalama 14.500 dolardan işlem göreceği tahmininde bulunuyor. Junior Stock Review'dan Brian Leni, spot nikel fiyatında yükseliş şansının güçlü olduğunu söylüyor ve fiyatların 8 $/ lb seviyesine gelmesinin mümkün olduğunu belirtiyor. Bu da LME'de fiyatların 17.600 dolar civarına çıkabileceği anlamına geliyor. Fiyatlarda 2014 yılından yana bu seviyeler test edilmemişti. FocusEconomics analistler de 2019 son çeyreğinde fiyatların 2018 kapanışına göre 3.000 dolarla primle 13.904 doların görebileceğini düşünüyor.