"Dış ticaret açığına altın yön verecek"

İSTANBUL - Ekim ayı dış ticaret açığının piyasa beklentisi olan 8,2 milyar dolar ve üzerinde gerçekleşmesi durumunda 12 aylık bazda dış ticaret açığındaki düşüş trendinin değişebileceği belirtiliyor.

 

Uzmanlar, Türkiye piyasalarının özellikle 2012 yılı ikinci yarısında global piyasalardan pozitif ayrışmasında Türkiye'nin dış dengelerindeki normalizasyona dair artan güvenin etkili olduğunu kaydediyor.

 

Ekim ayı dış ticaret açığının piyasa beklentisi dahilinde gerçekleşmesi durumunda 12 aylık bazda dış ticaret açığının uzun süredir ilk defa artacağına dikkati çeken kimi uzmanlar, bunun da esas itibariyle Türkiye piyasaları üzerinde baskı yaratabilecek bir gelişme olduğunu dile getiriyor.

 

Dış ticaret verilerinde özellikle altın ihracatı, izlenecek kalemler arasında başı çekiyor. Ekim ayında ithalattan alınan katma değer vergisinin yılın en yüksek seviyesinde gerçekleşmesi, ithalatta geçen yılın aynı dönemine göre artış beklentisini artırıyor.

Uzmanlar, altın ihracatının geçen aylardaki gibi yüksek gelmesi durumunda ise, dış ticaret açığının piyasa beklentisinden daha düşük seviyede gerçekleşmesinin mümkün olabileceğine dikkati çekiyor.

 

 

 

 

Bu yılın Ekim ayı ve yıl sonu dış ticaret ve cari açık beklentilerini değerlendiren uzmanlardan ING Bank Başekonomisti Sengül Dağdeviren, dış ticaret açığı ve dolayısıyla cari açığın 2011'in son çeyreğinden bu yana gerilediğini vurguladı.

Dağdeviren, Ekim ayının, ekonomik aktivitede önceki döneme göre toparlanmanın beklendiği son çeyreğin ilk ayı olması nedeniyle beklentiler açısından biraz daha önemli bir gösterge olabileceğini vurguladı.

İthalatta önceki yılın aynı dönemine göre artış bekleniyor olmasının da bununla ilişkili olduğunu söyleyen Dağdeviren, "Diğer bir deyişle ekonomik aktivitedeki ılımlı toparlanma ile birlikte dış ticaret açığının stabilize olduğunu görmemiz gerekiyor artık" dedi.

Düzelmenin özellikle enerji dışı dengede hızla devam etmesinin ise ekonomik aktiviteye dair aşağı yönde risklerin sürdüğü şeklinde algılanabileceğini belirten Dağdeviren, "ING Bank olarak, 7,3 milyar dolar ile piyasanın 8,2 milyar dolar olan ortalama açık beklentisinden biraz daha düşük bir açık bekliyoruz. Ekim'de yıllık açıkta son düşüşün görüleceğini tahmin ediyoruz. Çok büyük sürprizler olmazsa dış ticaret verisi devam eden olumlu algıyı etkilemeyebilir ve piyasalar daha çok büyüme, enflasyon ve dış gelişmelerden etkilenmeye devam edebilir" diye konuştu.

 

 

 

 

Trusted Sources Türkiye Ekonomisti Şevin Ekinci ise, şöyle konuştu:

"Ekim ayı ihracat beklentimiz 13,5 milyar dolar, ithalat beklentimiz ise 22 milyar dolar. Dış ticaret açığı beklentimiz ise 8,5 milyar dolar ile piyasa beklentisiyle aynı. Bunun sebebi ise ithalattaki artış beklentisi. İthalat tarafında bütçe gelirlerinde Ekim ayında ithal ürünlerden alınan katma değer vergisi bu sene bu kalemde görülen en yüksek rakam. Ekim ayı ithalatında geçen sene aynı aya göre yüzde 10 artış bekliyoruz. Ancak bu sene son çeyrekte baz etkisi ilk üç çeyrekteki baz etkisi kadar olumlu olmayacak ve 12 aylıkta cari işlemler dengesini daha yüksek bir seviyeye taşıyacak."

Sene sonunda 54 milyar dolarlık bir cari açık beklediklerini belirten Ekinci, yurt dışı kredi derecelendirme kuruluşlarının, cari açık rakamının kendisinden ziyade, bunun ne şekilde finanse edildiğine dikkat ettiklerini vurguladı.

Ekinci, "Finansman tarafında kısa vadeli sermaye hareketleriyle finanse edilen cari açık, Türkiye'ye verilebilecek olası kredi notu artışını engellemeye devam edecek" dedi.

 

 

T-Bank Başekonomisti Veyis Fertekligil, Ekim ayı bütçe verilerinde ithalat vergilerinde bir hareketlenmenin görüldüğünü ve öncü göstergeler itibariyle de yılın son çeyreğinde ekonomik büyüme hızının biraz toparlanmasının olası olduğunu belirtti.

Fertekligil, şunları kaydetti:

"Bu nedenle Ekim ayında ithalattaki düşüşün biraz azalmasını beklemekteyim. İhracattaki artış sürmekle birlikte altın ihracatında da geçtiğimiz ayda başlayan yavaşlama devam edebilir. Bu bakımdan dış ticaret açığındaki azalmanın Ekim ayı ile birlikte biraz yavaşlamasını bekleyebiliriz. Bu çerçevede cari açıktaki dengelenme sürecinin de yılın son çeyreğinde biraz yavaşlayacağını tahmin edebiliriz.

İthalatta olası bir hızlanma ekonomide toparlanmaya işaret edeceği için piyasalar tarafından fazla olumsuz karşılanmayabilir ama tabii ki cari açıktaki düşüş sürecini yavaşlatacağı için olumsuz da algılanabilir. Diğer taraftan altın ihracatına ilişkin son veriler, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın son demeçleri nedeniyle de ilgiyle izlenecektir."

 

 

Odeabank Ekonomik Araştırma Müdürü İnanç Sözer, Ekim ayı dış ticaret verilerinin iç talepte toparlanmanın başladığına, ihracatın ise ılımlı artışını sürdürdüğüne işaret etmesini beklediklerini ifade etti.

Sözer, "Bununla birlikte dış ticaret açığı verileri, altın ihracatına ve iç talebin öngörülenden daha zayıf gerçekleşmesine bağlı olarak son dönemin en çok sürpriz yapan verisi" dedi.

Ekim ayı dış ticaret açığı için beklenti aralığının 6,3 milyar ile 9,6 milyar dolar arasında oldukça geniş bir bantta olmasının da dikkat çekici olduğunu kaydeden Sözer, "Odeabank olarak, Ekim ayında da iç talebin sınırlı bir şekilde toparlanmaya başladığı öngörümüz ışığında, dış ticaret açığının 7,4 milyar dolar ile ortalama piyasa beklentilerine yakın gerçekleşmesini bekliyoruz" bilgisini verdi.

Sözer, tahminleri doğrultusunda gelecek bir dış açık verisinin, 12 aylık cari açığın da Eylül ayındaki 55,8 milyar dolardan sınırlı düşüşle 55,5 milyar dolara gerilemesini sağlayacağını vurguladı.

Sözer, "Beklentilerden daha sınırlı bir dış açık verisi ise, dördüncü çeyrek büyümesi tahminlerinin aşağı revize edilmesine yol açacaktır" değerlendirmesinde bulundu.

 

 

Erste Group Başekonomisti Nilüfer Sezgin, İran üzerindeki denetimin artırılması sebebiyle altın ihracatının azalacağına yönelik haberlere işaret ederek, "Bilindiği gibi altın ihracatı için öncü bir gösterge bulunmuyor. Altın hariç ihracat için ise TİM verilerini takip ediyoruz ki, Ekim ayı için çok iyi bir performansa işaret etmemişti. İthalat tarafında ise Ekim ayında ithal ürünlerden alınan vergilerin yıllık bazda arttığı görülüyor. Dolayısıyla ithalatın geçen yılın aynı dönemine göre yükseldiğini hesaplıyoruz. Bizim tahminimiz dış ticaret açığının 8,6 milyar dolar olması yönünde. Bu da geçen yılın aynı ayına göre hafif bir yükselişe işaret ediyor" şeklinde konuştu.

Tahminlerinin aksine altın ihracatının güçlü seyrini koruması durumunda ise dış ticaret açığının çok daha düşük geleceğini kaydeden Sezgin, "Cari açık için bizim beklentimiz 57 milyar dolarla yılı kapatmamız yönünde. Bu, yılın son çeyreğinde cari açığın yeniden yükselişe geçeceği beklentimizi yansıtıyor. Beklentimizin aksine Ekim ayında da altın ihracatı yüksek gelirse cari açık beklentimizi de aşağı revize etmemiz söz konusu olabilir" yorumunu yaptı.

 

 

Ata Yatırım Kıdemli Ekonomisti Özlem Derici, Ekim ayı dış ticaret açığı beklentilerinin 7,4 milyar dolar olduğunu dile getirdi.

Ekim'de 12 aylık dış ticaret açığının ise 87,2 milyar dolardan (GSYH'nin yüzde 10,9'u) 86,6 milyar dolara (GSYH'nin yüzde 10,83'ü) gerilemesini bekledikleri söyleyen Derici, "Önümüzdeki dönemde dış ticaret açığı ve dolayısıyla cari açıktaki gerilemenin devam etmesini, ancak hız kaybetmesini bekliyoruz. Ekim ayı verilerinin beklediğimiz doğrultuda gelmesi durumunda 12 aylık cari açığın GSYH'nin yüzde 6,9'undan yüzde 6,8'ine gerilemesini, yıl sonunda yüzde 6,7 seviyesine gelmesini, ancak Ocak ayı itibariyle hafif bozulma göstermesini bekliyoruz. Ekim ayı verilerinin beklentiler doğrultusunda veya daha iyi gelmesi durumunda cari açıktaki düşüş beklentilerini destekleyeceği için piyasaya etkisi pozitif yönde olacak" görüşünü dile getirdi.

 

 

Bu arada, geçen yılın Ekim ayından bu yılın Eylül ayına kadar gerçekleşen 12 aylık dış ticaret açık rakamları ise şöyle:

 Aylar 12 Aylık dış ticaret açığı (milyar dolar) 

Ekim 11 -106,7

Kasım 11 -106,6

Aralık 11 -105,9

Ocak 12 -105,6

Şubat 12 -104,1

Mart 12 -101,6

Nisan 12 -99,2

Mayıs 12 -97,6

Haziran 12 -94,6

Temmuz 12 -93,3

Ağustos 12 -90,8

Eylül 12 -87,2