Vatandaş şirketleri solladı!

BORSA / FİNANS SERVİSİ

Geçen yıl, vatandaş döviz mevduatını şirketler kesiminden daha hızlı artırdı. Vatandaş, döviz mevduatına bir yılda 6.8 milyar dolar eklerken şirketlerin döviz mevduatındaki artış 5.9 milyar dolarda kaldı. Merkez Bankası verilerinden yapılan hesaplamaya göre 2015’te vatandaş, döviz biriktirmede şirketlere yaklaşık 1 milyar dolarlık fark attı. Bankalardaki toplam yabancı para mevduatı 2015 yılı sonunda 180.2 milyar dolara çıktı. Bu rakamın 168.2 milyar doları mevduat bankalarında 12 milyar doları ise katılım bankalarında park ediyor. 

Vatandaşın doları arttı ama eurosu azaldı Yurt dışı yerleşikler hariç tutulduğunda, yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı geçen yılın sonunda 153.1 milyar dolara yükselerek son 1 yılda 13 milyar dolar artmış oldu. Bireylerin ve şirketler kesiminin döviz tercihlerine bakıldığında ise mevduat bankalarını tercih eden gerçek kişilerin toplam yabancı para cinsinden yatırımları 80.2 milyar dolardan 87.3 milyar dolara yükseldi. Bir yılda 7 milyar dolar artış gösteren hesapların dağılımına bakıldığında ise vatandaşın dolar biriktirirken gaza bastığı görüldü. Son bir yılda dolar cinsinden hesaplardaki artış 10.6 milyar dolar oldu. Buna karşılık Euro cinsi hesaplarda azalış dikkat çekti. Bu azalışta parite etkisini de unutmamak gerekirken Euro cinsi hesapların dolar cinsinden karşılığı 1.2 milyar dolar azalışla 28.4 milyar dolara indi. Kıymetli maden depo hesaplarının dolar cinsinden karşılığı ise neredeyse yarı yarıya eridi ve 2.7 milyar dolar oldu. 

Şirketler kesiminin sadece mevduat bankalarındaki döviz hesaplarının toplamı bir yılda 5 milyar 665 milyon dolar artışla 55 milyar 520 milyon dolara çıktı. Yalnız şirketlerin, vatandaşın aksine hem dolar hem Euro pozisyonları arttı. Dolar cinsi mevduatlarını bir yılda 4.4 milyar dolar artırarak 35.6 milyar dolara çıkartan şirketlerin Euro cinsi mevduatlarının dolar karşılığının da 1.3 milyar dolar artışla 18.9 milyar dolara çıkarttığı görüldü. 

Katılım bankalarında hareket çok sınırlı kaldı 

Katılım bankalarında ise toplamda döviz mevduatı 309 milyon dolar arttı ama yurt içi yerleşikler diye bakınca çok hafif gerilediği görülüyor. Bir yıl içinde yurt içi yerleşiklerin katılım bankalarına park eden döviz mevduatı 13 milyon dolarlık sınırlı bir düşüş gösterdi. Katılım bankalarındaki gerçek kişilerin dolar mevduatı 621 milyon dolar artarken Euro mevduatının dolar karşılığı ise 210 milyon dolar azaldı. Böylece dolar mevduatı 4.6 milyar dolara çıkarken Euro mevduatı 1.7 milyar dolara indi. 

Şirketler kesiminin katılım bankalarındaki döviz kompozisyonunun hareketine bakıldığında ise toplam mevduatlarının 268 milyon dolarlık artışla 3.1 milyar dolara çıktığı görülüyor. Bu rakamların 185 milyon doları dolar cinsi, 80 milyon doları Euro cinsi hesaplarda yaşanmış katılım bankalarında şirketlerin 3.1 milyar dolarlık portföyünün 2.2 milyar dolarını dolar, 790 milyon dolarını ise Euro hesapları oluşturdu. 

Dövizde aslan payı vatandaşın 

Mevduat ve katılım bankalarındaki veriler toplulaştırıldığında ise gerçek kişilerin döviz mevduatının 95 milyar dolara dayandığı görülüyor. 31 Aralık 2015 itibariyle mevduat ve katılım bankalarındaki gerçek kişilerin mevduatı bir yılda 6.8 milyar dolar artarak 94 milyar 489 milyon dolar olurken bu rakamda aslan payı büyüyen dolar cinsi hesaplardan kaynaklanıyor. Sistemdeki gerçek kişilerin sadece dolar cinsinden mevduatlarının 11.2 milyar dolar artışla 58.8 milyar dolara çıktığı görülürken Euro cinsi hesapların dolar karşılığı 30.2 milyar dolara gerilemiş. 

Aynı şekilde şirketler kesiminin katılım ve mevduat bankalarında toplam döviz mevduatı 5.9 milyar dolar artarken bunun 4.5 milyar doları dolar cinsi, 1.3 milyar doları ise Euro cinsi hesapların dolar karşılığında yaşandı. 58.6 milyar dolarlık toplam mevduatın ise 37.8 milyar dolarını dolar cinsi, 19.7 milyar dolarını Euro cinsi hesaplar oluşturdu.