Venezuela iflas ederse, petrol 80 dolara çıkar!
Petrol fiyatları yıllardır baskı altında. Şu anda bunu değiştirebilecek en önemli unsur ise uzmanlara göre Venezuela. Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden Venezuela’da yüzde 70 olarak görülen iflas riskinin gerçekleşmesi halinde petrol fiyatlarının yüzde 60 yükselebileceği ileri sürülüyor.
Evrim KÜÇÜK
Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden Venezuela'nın sürüklendiği siyasi ve ekonomik kaos petrol piyasalarındaki en büyük jeopolitik risk olarak görülüyor. 30 milyon nüfuslu Venezuela'da siyasi gerilimin giderek tırmanması bir darbe ya da zaten ciddi boyutlara varmış olan şiddet eylemlerinde hızlı bir artış kaygısını ortaya çıkarıyor. Ülkenin yüzde 70 olarak görülen iflas riskinin gerçekleşmesi halinde yılın ikinci yarısında petrol fiyatlarının 80 dolara çıkabileceği tahminleri yapılıyor.
Venezuela'da dört aydır süren ancak yeni kurucu meclis seçimlerini önleyemeyen toplumsal olaylarda 120'den fazla kişi öldü ve binlerce kişi tutuklandı. Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun tüm gücü kendinde toplayacak anayasal değişimleri yapmada başarılı olsa bile ekonomik çöküşü durdurmasının mümkün olmayabileceği belirtiliyor. En büyük sıkıntı ise ülkenin, yılın geri kalanında gerçekleştirmesi gereken 5 milyar dolarlık borç geri ödemesi. Bunun bir kısımını devlet tahvilleri, önemli bir kısmını ise devlet kontrolündeki enerji şirketi PDVSA'nın ödemeleri oluşturuyor.
Hükümetin kasasında sadece 3 milyar dolar var
Venezuela'nın nakit rezervinin S&P Global Ratings'e sadece 3 milyar dolar olduğu göz önüne alındığında durumun 'kırmızı alarm' seviyesinde olduğu belirtiliyor. Venezuela'nın sadece bu ay içinde 725 milyon dolar ödemesi gerekirken, durum tahvil sahiplerine 3.6 milyar dolar ödenmesi gereken ekim ve kasım ayında daha ciddi bir hal alacak.
Bu nedenle ABD yaptırımlar konusunda temkinli davranıyor ve ülkenin petrol sektörünü hedef alan yaptırımları devreye sokmuyor. Venezuela'nın ABD'ye günlük petrol ihracatı neredeyse 800 bin varille, günlük toplam ihracatın yarısını oluşturuyor. Petrol geliri şu an ülkenin tek finansman kaynağı. ABD'nin ambargo uygulaması halinde ekonominin iflasa sürüklenmesinin kaçınılmaz olacağı belirtiliyor.
İflas riski yüzde 70 olarak görülüyor
Wall Street Journal gazetesinde yer alan bir habere göre, ülkenin gelecek 12 ayda temerüde düşme olasılığı yüzde 70 olarak görülüyor. Analistler ülkenin tahvillerinde temerrüde düşmesinin, ülkenin izole bir ekonomisi olduğundan dolayı büyük bir etki yaratmasının beklenmediğini ancak en büyük sarsıntının petrol piyasalarında yaşanacağını ileri sürüyor.
PDVSA'nın Amerikan Citgo rafinerisine yaptığı satışların azalması ise uzmanlara göre kötü haber.
İhracattaki azalma, PDVSA'nın daha önce aldığı bir krediye karşılık Rus Rosneft'e daha fazla petrol sattığı bir döneme geldi. Ancak Rosneft'e gönderilen petrol, kredi geri ödemesi yerine geçtiğinden satış hanesine yazılmıyor.
Borç ödemelerini petrolle yapması piyasaları vurur
Venezuela'nın günlük petrol üretimi 1.9 milyon varil. Bu rakam neredeyse son 3 yılda dünyadaki ortalama arz fazlasına denk geliyor. Bu sebeple ülkenin petrolünün piyasadan çıkmasıyla petrol fiyatlarının fırlayacağı öngörülüyor. Ülkenin borç geri ödemelerini petrolle yapması halinde ihracatın darbe alacağı ifade ediliyor.
RBC Capital Markets'dan Helima Croft, petrol fiyatlarının birkaç ay içinde yüzde 60 artarak 70-80 dolara çıkabileceği tahmininde bulunuyor. Croft, ülkenin üretim kapasitesini arttırma olasılığı bulunmadığını ve PDVSA'nın iflas etmesi halinde fiyatların sert bir şekilde yükseleceğini söylüyor.
ABD, yeni yaptırımları uygulamaya soktu
ABD, Venezuela Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro'ya sadık üyelerden oluşan yeni bir kurucu meclisin oluşturulmasında rolü olan bazı Venezuela vatandaşlarına yaptırım uygulama kararı aldı. ABD'nin açıkladığı yaptırımlar bazı Venezuela yurttaşlarının ABD'ye girişini ve Amerikalıların bu kişilerle ticaret yapmasını yasaklıyor.
Bu isimler arasında, önceki sosyalist lider Hugo Chavez'in erkek kardeşi ve yeni meclisin üyelerinden Adan Chavez de var. Ülkenin en önemli sanayi kolu olan petrol sektöründen kimse yaptırımlara dahil edilmedi. Amerikalı yetkililer, ülkeniz krizdeki ekonomisini daha da güçsüzleştirebilecek petrol yaptırımları konusunda değerlendirmelerin sürdüğünü söylediler. Yeni bir anayasa yapma yetkisine sahip olan meclisin tüm üyeliklerini Maduro'nun iktidardaki Sosyalist Partisi kazanmıştı.
Kıtlık var, halkın yüzde 75'i kilo verdi
■ 2017 yılında ekonomi, 2013 yılına göre yüzde 35 daha küçük. Ricardo Hausmann'ın Project Syndicate'de yyınlanan yazısına göre Venezuela'nın GSYH'sindeki daralma, ABD'nin 1929-1933'te yaşanan Büyük Buhran dönemindeki küçülmeden bile fazla. Büyük Buhran'da ABD ekonomisi yüzde 28 küçülmüştü.
■ Son dört yılda kişi başına gelir yüzde 40 geriledi. Bunda petrol gelirinin azalmasının payı büyük. Ülkenin petrol ihracatı 2012 yılından 2016'ya kadar kişi başına 2.200 dolar geriledi. Bunun 1.500 doları petrol fiyatlarındaki düşüşten kaynaklandı.
■ Resmi olarak 10 bolivar 1 dolar ederken, karaborsada 1 dolar 10.000 bolivarın üzerine çıkmış durumda. Yılbaşında 1 dolar 3 bin bolivardı.
■ Asgari ücret 250 bin bolivar yani gayriresmi kura göre sadece 25 dolar. Geçtiğimiz yıl itibariyle her beş hanehalkından dördü yoksul.
■ Enflasyonun yılsonunda 1.600'ü bulması, gelecek yıl 2000'i geçmesi bekleniyor. Fiyatlar o kadar hızlı değişim gösteriyor ki artık restoranlar bile fiyatlarını menüye yazmıyor.
■ Kıtlık yaşanan ülkede halk aç. The Economist Dergisi'nde yayınlanan habere göre vatandaşların yüzde 93'ü temel gıdaları tedarik edemediğini söylüyor. Son bir yıl içinde halkın dörtte üçü kilo verdiğini belirtiyor.
