'Baz istasyonları sağlıksız demek için yeterli kanıt yok'

İSTANBUL - Mobil iletişimin vazgeçilmez unsuru olan baz istasyonları ve yaydığı elektromanyetik dalganın insan ve çevreye olan etkisi kamuoyunu meşgul etmeye devam ediyor.

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tunaya Kalkan, elektromanyetik dalgaların insan sağlığına olan olumsuz etkisi yerine teşhis ve tedavide nasıl kullanılacağı önem kazanmaya başladığını ifade etti. Malta’da geçtiğimiz ay gerçekleştirilen uluslararası çalıştayda seneler içinde bu alanların zararlı etkileri üzerinde net bilgi oluşamadığını, hiç değilse enerjimizi daha fazla teşhis ve tedaviye yönelik çalışmalara ağırlık verilmesinin tartışıldığını belirtti.

Prof. Kalkan, "Bilim insanları elektromanyetik dalgaların insan sağlığına olan etkisini araştırarak bir kriter geliştirdiler. Bu kriter, insan vücudu sıcaklığını bir derece artıran ve zararlı kabul edilen 2.000 Volt/Metre olarak belirlenmiştir. Buna göre baz istasyonları gibi elektromanyetik dalga yayan cihazlarda uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenen zararlı olmadığı bilinen standart bu değerin 50 de biri olan 41 Volt/Metre olarak uygulanmaktadır" dedi.

Elektromanyetik ışıma limit değeri tüm Avrupa ülkeleri için Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı olarak çalışmalarını sürdüren Uluslararası İyonize Olmayan Işımadan Korunma Komisyonu (ICNIRP) tarafından yapılan çalışmalarla belirlendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Tunaya Kalkan, dünyada 41 Volt/Metre olarak belirlenen standardın Türkiye’de BTK tarafından 4 kat daha aşağı çekerek, zararlı sınırın 200 de biri olan 10 V/m olarak uygulanmasına karar verildiğini belirtti. Prof. Dr. Tunaya Kalkan, elektromanyetik alanlar ve baz istasyonları konusunda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar ve önerileri şöyle sıraladı:
"Radyasyon ile elektromanyetik ışıma birbirine karıştırılmamalıdır. Elektromanyetik dalga iyonlaştırıcı olmayan ışıma sınıfına girerken, radyasyon iyonlaştırıcı ışıma sınıfına dâhildir. Baz istasyonlarından yayılan enerji radyasyon değil elektromanyetik ışımadır ve bunlar hücre yapısına yani DNA’ya zarar verecek nitelikteki ışımalar değildir. Mobil iletişim sağlamak için baz istasyonları gerekli ve şarttır. Teknik olarak hiçbir cep telefonu baz istasyonu olmadan iletişim kuramaz. Baz istasyonlarının gerekliliği ise kapsama alanı ve kapasite ihtiyacıyla doğrudan bağlantılıdır.

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tunaya Kalkan, "Çağımız teknoloji çağı. Mobil iletişimin hayat kurtardığı günümüzde teknolojiden vazgeçmek yerine teknolojiyi daha iyi nasıl kullanabiliriz ona yoğunlaşmalıyız. Cep telefonlarının hayatımızın nasıl bir parçası haline getirdiysek, baz istasyonlarının da cep telefonlarıyla iletişim sağlamamızda olmazsa olmaz bir faktör olduğu gerçeğini kabul etmeliyiz. Baz istasyonu olmadan cep telefonu iletişimi sağlanamaz" dedi. Prof. Dr. Kalkan, sözlerine şöyle devam etti:
Elektromanyetik alanlar konusunda 1998 yılından 2012 yılına değin, 13 ülkede 14 bini aşkın cep telefonu kullanıcısında baş ve boyundaki tümörlerin araştırıldığı INTERPHONE Çalışma Grubu, bu araştırmayı bu yıl sonlandırdı. Bugüne geldiğimizde standartlar artık belirlenmiş ve uygulamalar denetlenir hale getirilmiştir."

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Necmi İlhan, Elektromanyetik alanların yeni bir fenomen olmadığını belirtti. Doç. Dr. İlhan, sadece baz istasyonları değil, ev aletleri ve endüstriyel üretimde de maruziyet olduğunu ifade etti. Sağlıklı gönüllülerde yapılan deneyler, çevrede veya ev ortamında maruziyetin zararlı bir etkiye neden olmadığını belirten Doç. Dr. İlhan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Zararlı olabilecek daha yüksek düzeyde elektromanyetik alan maruziyeti ulusal ve uluslararası kurallar ile kısıtlanmıştır. Bu kısıtlama Uluslararası İyonize Olmayan Radyasyondan Korunma Komitesi standartları ile belirlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü de, bugüne kadarki bilimsel kanıtların elektromanyetik alana maruz kalma ve belirtiler arasındaki bağlantıyı desteklemediğini belirtmektedir. Mevcut bilgilerimize göre elektromanyetik alanların en çok tartışılan olası sağlık etkileri olan gebelik döneminde ve olası kanser etkilerinde epidemiyolojik olarak anlamlı bir artış bulunmamaktadır"
Dr. İlhan, mobil teknolojilerin uzun süredir sağlık verisi iletiminde uzun süredir kullanıldığını, bunun yanında Uluslararası Kanser Araştırma Ajansının da partner olduğu Kasım 2012’de başlatılan  "Exposomic" adlı proje ile çevresel kirleticilerin sağlığa etkilerini ortaya koyacak akıllı telefonlar ve yüksek teknolojili laboratuvarlar projesinde, GPS donanımlı cep telefonları ile çevresel kirleticilerin ölçümünün amaçlandığını da vurguladı.

Baz istasyonları konusunda yetkili merciinin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) olduğunu ifade eden BTK Spektrum İzleme Dairesi Başkanı Necati Uğurlu, BTK tarafından baz istasyonlarından yayılan elektromanyetik ışıma limit değerlerinin 10 Volt/metre olarak uygulandığını, bu değerin Avrupa’da uygulanan 41 Volt/metrenin 4 kat altında olduğunu vurguladı. Bir kamu hizmeti olan haberleşmenin sürdürülebilmesinin BTK’nın görev ve sorumluluğunda olduğunu belirten Uğurlu, kurum tarafından yapılan denetimlerle baz istasyonlarının yıl içinde belirli aralıklarla denetlendiğini söyledi. Uğurlu, tüm Türkiye’de toplam 78 bin baz istasyonu olduğunu belirterek, "Ankara’da yapılan denetimler sonucunda 3 Volt/metreyi geçen baz istasyonu yok" açıklamasında bulundu.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Ankara’daki ölçüm sonuçlarının limit değerlerin 10’da biri oranında olduğunu açıklayarak, baz istasyonlarının kaldırılmasının mobil iletişimi bitireceği uyarısını yaptı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Baz istasyonlarının kaldırılması veya şehir dışına çıkarılmasına yönelik kararlar mobil iletişime darbe vuracağı uyarısında bulundu.
Ankara’da aktif halde olan baz istasyonlarında yapılan denetlemelerde 10 Volt/Metre olan limit değerlerin çok altında sonuçlar elde edildi. Ankara’da bulunan 7 bin 900 baz istasyonunun yüzde 98’i 0,5-3 V/m aralığında ölçüm değeri alındı.