'Transit sözleşmesi heyecan ve dinamizm getirecek'

 

 

İSTANBUL - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin yaklaşık 10 yıldır taraf olmak için çaba gösterdiği Ortak Transit Sözleşmesi’ne 1 Aralık 2012 tarihinde resmen taraf olduğunu belirterek, sözleşmeye taraf olunması ile uluslararası taşımacılık sektörüne yeni bir heyecan ve dinamizm geleceğini söyledi.

Türkiye’nin sözleşmeye taraf olması ile birlikte, 1 Aralık 2012 tarihinden sonra Türkiye’den açılan tek bir transit beyanı ile herhangi bir AB veya EFTA ülkesine transit eşyanın kesintisiz olarak gönderilmesinin mümkün hale geldiğini belirten Hisarcıklıoğlu, “Ortak transit rejiminde beyan ve teminat maliyetleri daha düşük. Bütün transit işlem süreci elektronik olarak takip ediliyor. Sınır geçişleri daha da hızlı hale gelecek, gümrük idaresinin etkinliği de artacaktır” dedi.

 

Uzun yıllardır başarıyla uygulanagelen TIR sisteminde Türkiye’deki ulusal kefil kuruluşun TOBB olduğunun altını çizen Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf olma çalışmalarını çok yakından takip ettiklerini söyledi. Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf olmadan önce belli bir süre ortak transit rejimi kurallarını ve bilgisayar sistemini Türkiye’de iki gümrük idaresi arasındaki taşımalarda uygulaması gerektiğini bildirdi. Gümrük İdaresi ulusal uygulamayı başlatmadan önce kendilerinin de bu uygulama içerisinde yer almak ve lojistik sektörünün yatırım ihtiyaçlarına yönelik alanlarda faaliyet göstermek üzere Uluslararası Nakliyeciler Derneği ile birlikte 2010 yılında TOBB UND Lojistik Yatırım A.Ş.’ni kurduklarını ifade eden Rifat Hisarcıklıoğlu, TOBB UND’nin Türkiye’de ulusal ortak transit uygulamasının başlamasıyla birlikte yeni bir teminat türü olan kapsamlı teminat iznini ilk alan ve kullanmaya başlayan asıl sorumlu olduğunu hatırlattı. Ortak Transit Sisteminin AB ve EFTA ülkelerine yönelik taşıma yapan Türk firmalarına yeni bir heyecan ve dinamizm getireceğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, TOBB UND Lojistik Yatırım A.Ş. öncülüğünde ASELSAN ve Türktrust işbirliğiyle Türkiye’nin ilk dijital takoğraf cihazını üretmek amacıyla çalıştıklarını bildirdi. Bu proje ile yaklaşık 1 milyar TL’nin yabancı firmalara gitmesi yerine Türkiye’de kalmasının sağlanacağını dile getiren Hisarcıklıoğlu, ayrıca üretilecek cihazın yurtdışına da ihraç edileceğini söyledi.

Bu yönetmelik ile, Türkiye’nin 1 Aralık 2012 tarihinde taraf olduğu Ortak Transit Sözleşmesi hükümlerine paralel olarak “izinli gönderici” uygulaması başlatılırken “yerinde gümrükleme” uygulaması ilk kez uygulanacak.

 

Yerinde gümrükleme uygulamasında, belli güvenilirlik ve mali kriterleri yerine getiren firmalara kesin ihracat ve dahilde işleme rejimine tabi eşyanın ihracatında eşyanın gümrük işlemlerinin yerinde gümrükleme izni sahibinin kendi tesislerinde yapılabilmesine olanak sağlanıyor. 

 

 

Yerinde gümrükleme izni sahibinin kesin ihracat türündeki ihracatlarını herhangi bir taşıyıcının taşımasına izin verilirken, dahilde işleme rejimine tabi eşyanın ihraç taşımasını ise izinli gönderici iznine sahip bir taşıyıcı yapabilecek. 

Uygulamanın yürürlüğe girmesi ile birlikte Türkiye’nin ihracatının neredeyse üçte birinin gerçekleştirildiği Halkalı ve Erenköy gibi İstanbul şehiriçinde kalmış gümrüklere TIR araçlarının giriş çıkışının azalması, şehiriçinde ticari taşıtların yarattığı trafiğin önüne geçilmesi, güvenli ticaret erbabına ihracat eşyasının taşınmasında kolaylıklar sağlanması amaçlanıyor. 

 

 

Mevcut uygulamada ihracat eşyası yüklü TIR araçlarının mühürleme işlemi için mutlaka ihracat beyanının açıldığı gümrük müdürlüğüne uğraması gerekiyordu.

Bu uygulama ile gümrük müdürlükleri de “güvenli” olarak nitelendirdiği ihracatçı ve taşıyıcılara kolaylık sağlarken, kontrol ve denetimlerini diğer firmalar üzerinde yoğunlaştırarak kaynaklarını daha verimli kullanabilecek. 

Ticaretin kolaylaştırılmasında ilkler TOBB eliyle gerçekleşiyor 

2010 yılında TOBB ve UND’nin iştiraki olarak kurulan TOBB UND Lojistik Yatırım A.Ş., 2011 yılında Ortak Transit Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesinin ardından 28 Şubat 2012 tarihinde Türkiye’de ulusal transit işlemlerinde geçerli ilk kapsamlı teminat iznini alan firma oldu. 

 

TOBB UND, ayrıca Türkiye’de web servis teknolojisi kullanarak kapsamlı teminatı ile gümrük idaresine elektronik ortamda transit beyannamesi sunan ilk şirket. TOBB UND, kapsamlı teminatı ile 1 Mart 2012 tarihinden itibaren bugüne kadar 22.000 transit işlemini asıl sorumlu olarak gerçekleştirdi.

 

TOBB UND Lojistik Yatırım AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Halim Mete, sektördeki ilklerinin bununla sınırlı kalmadığını, Türkiye’nin 1 Aralık 2012’de Ortak Transit Sözleşmesine taraf olması ile birlikte AB ve EFTA ülkelerinde geçerli ilk kapsamlı teminatı da kendilerinin aldığını bildirdi. Mete, varış idaresi Türkiye dışında olan ilk T1 işlemini de TOBB UND’nin gerçekleştirdiğini, bu işlemi Manisa Gümrük Müdürlüğü’nden Varna (Bulgaristan) Gümrük Müdürlüğü’ne yönelik yaptıklarını belirtti. Halim Mete ayrıca, TIR Karnesi olmaksızın Bulgaristan’da açılan T1 beyanı ile Sırbistan geçişinin de ilk defa firmalarınca sağlandığını, 1 Aralık tarihi itibariyle de Türkiye’den açacakları T1 beyanı ile Sırbistan geçişli olarak AB ve EFTA ülkelerine taşıma yapılmasının mümkün hale geldiğini söyledi.

 

Aynı zamanda TOBB Başkan Yardımcısı olan Halim Mete’ye göre Türkiye’de taşıyıcı olmadan asıl sorumlu olmak göründüğü kadar kolay değil. “Sadece teminat sağlamakla bu iş bitmiyor. Gümrük idaresine beyanı asıl sorumlu sıfatıyla biz sunuyoruz. Transit işlemi nedeniyle doğabilecek gümrük vergilerinin ödenmesini de teminatımızla taahhüt ediyoruz. Gümrük idaresinin NCTS’den önce kullandığı bilgisayar sistemi nedeniyle taşıyıcının asıl sorumlu olması gibi bir algı hem gümrük memurlarında hem gümrük müşavirlerinde hem de taşıyıcılarda oluşmuş. Ortak Transite geçişle birlikte bu algının değişmesi biraz zaman alacak. AB uygulamasında taşımayı kimin yaptığına değil eşyanın vergisel sorumluluğunu kimin üstlendiğine bakılıyor. Bu kişi de asıl sorumludur.” diyen Mete, asıl sorumluluk müessesesi ve temsil konularıyla ilgili gümrük mevzuatında yeni bir uygulama olmasından kaynaklanan boşluklar olduğunu, bu boş alanlar düzenlendiği takdirde hem daha hızlı ve güvenli hizmet sunabileceklerini, hem de gümrük idaresinin kamu alacağının ödenmesinin garanti altına alınması adına kendisini daha güvende hissedeceğini ifade etti.

 

2013 gümrüklerde değişim yılı

 

 

2013 gümrüklerde değişim yılı

Yetkilendirilmiş yükümlü uygulamasının tanıtımı 10 Ocak’ta Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından İstanbul Conrad Otel’de düzenlenen lansman ile yapıldı.

Lansmanda konuşan Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, 2013 yılının gümrüklerde devrim yılı olacağını belirterek şöyle konuştu:

''Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak 2023'e giden yolda büyük ve güvenli adımlar atıyoruz.

Bugüne kadar uygulanan sistemde büyük değişiklikler yapıyoruz. Zihinlerimizdeki kalıpları kırıyor, olaylara daha önce belki hiç düşünülmeyen yönlerden yaklaşıyoruz. Bizim yaptığımız işle ilgili sorumluluk alanlarımızla ilgili büyük hayallerimiz dolayısıyla büyük hedeflerimiz var.

Firmalarımızın siparişini alır almaz mallarını tırlara yükleyip hiç zaman kaybetmeden doğrudan sınırı aşarak yurt dışındaki müşterilerine ulaştırabildiği, tırların gümrüklere gitmediği, gümrüklerde tır kuyruklarının olmadığı, işlemlerin bürokrasiye takılıp yavaşlamadığı, ihracatçımızın gümrük işlemlerini kendi tesislerinde yaptığı bir Türkiye hedefliyoruz.

Bakanlık olarak 'En Kolay, En Güvenli Ticaret' vizyonu doğrultusunda; 'Kolay Ticaret, Büyük Türkiye' projelerimizi hayata geçiriyoruz.

2013 yılı, gümrüklerde çok büyük değişimin yaşanacağı yıl olacak.''

AB ve EFTA ülkelerine yapılacak transit taşımalarda ortak transit rejiminin avantajları mevcut: En önemli avantaj, NCTS olarak adlandırılan elektronik bir sistem kullanılıyor. Beyanın tüm aşamalarını sistemden izlemek mümkün. 

Beyanda güvenlik ve emniyet bilgilerine yer verildiği takdirde AB’ye girişte tekrar özet beyan verme zorunluluğu ortadan kalkıyor. Eğer eşyanın alıcısı izinli alıcı ise doğrudan eşya izinli alıcının tesislerine varış gümrüğüne uğramadan götürülebiliyor. 

Kapsamlı teminat tüm AB ve EFTA ülkelerinde geçerli.

Türkiye’den çıkışta sınır gümrüklerinde şüphe ve ihbar olmadıkça transit beyanı ile ilgili bir işlem yapılması gerekmiyor.

Yükleme ve boşaltma gümrüğü sayısında bir sınırlama yok.

Ayrıca, toplantıda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından en’ler ve ilk’ler ödülleri verildi. Ödül alan firmalar şöyle: 

En yüksek İşlem Hacmi olanfirma: Tüpraş Petrol Rafinerileri AŞ, En çok ihracat yapan firma: Ford Otomotiv, Gümrüklerle İşbirliği içinde en çok taşıma yapan firma : TOBB UND Lojistik Yatırım AŞ,

En çok ithalat vergisi ödeyen firma: BOTAŞ Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ İlk elektronik beyanname veren firma : Arçelik, İlk onaylanmış ihracatçı firma, PETKİM Petrokimya, İlk onaylanmış ihracatçı firma Oyak Renault.

 

AB ve EFTA ülkelerine yapılacak transit taşımalarda ortak transit rejiminin avantajları mevcut:

• En önemli avantaj, NCTS olarak adlandırılan elektronik bir sistem kullanılıyor. Beyanın tüm aşamalarını sistemden izlemek mümkün.

• Beyanda güvenlik ve emniyet bilgilerine yer verildiği takdirde AB’ye girişte tekrar özet beyan verme zorunluluğu ortadan kalkıyor.

• Eğer eşyanın alıcısı izinli alıcı ise doğrudan eşya izinli alıcının tesislerine varış gümrüğüne uğramadan götürülebiliyor.

• Kapsamlı teminat tüm AB ve EFTA ülkelerinde geçerli. 

• Türkiye’den çıkışta sınır gümrüklerinde şüphe ve ihbar olmadıkça transit beyanı ile ilgili bir işlem yapılması gerekmiyor.

• Yükleme ve boşaltma gümrüğü sayısında bir sınırlama yok.

 

Ortak Transit Rejimi nedir?

AB ve EFTA ülkelerinin 1987 tarihinde imzalanan Ortak Transit Sözleşmesi kapsamında akit tarafların toprakları arasında yapılan transit taşımalar ortak transit işlemi olarak adlandırılıyor. Bu taşımalarda bireysel ve kapsamlı teminat türünde teminatlar kullanılabiliyor ve her iki teminat türünün de akit taraflarda geçerliliği bulunuyor. Taşınan eşyanın Topluluk eşyası statüsünde olması halinde T2 rejimi, Topluluk dışı eşya olması halinde T1 rejimi kullanılıyor. Ortak Transit işlemleri, NCTS (Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi) adı verilen bir sistem üzerinden yapılıyor. Beyan bilgilerinin akit tarafların gümrük idareleri arasında standart elektronik mesajlarla değişimi sağlanıyor. Hem beyanı hem de teminatı gümrük idaresine sunarak vergisel sorumluluğu üstlenen

“asıl sorumlu” hem de hareket, transit ve varış gümrük idareleri beyanın statüsünü NCTS sisteminde takip edebiliyor.