“2036’dan sonra sigara, pet şişe ve gazete kalmayacak”

Didem Eryar ÜNLÜ

İSTANBUL - Gelişen teknoloji ve değişen tüketim alışkanlıkları, bugün hala kullanmakta olduğumuz, ama işlevleri her geçen gün biraz daha azalan birçok eşyanın ya da nesnenin tamamen kullanım dışı olmasına yol açacak. Aslında bunun örnekleri oldukça fazla. Hayatımıza giren her bir yenilik, daha önce kullanmakta olduğumuz bir başka eşyanın yavaş yavaş ortadan yok olmasına neden oluyor. Hem de hiç fark etmeden, hatta o eşya ile vedalaşmadan…

Küçük bir örnek vermek gerekirse; fotoğraf çekmek için en son ne zaman fotoğraf makinesi kullandık ve fotoğrafları basılmış olarak albüme yerleştirdik?
Bu sorunun cevabını düşünürken, gelin önümüzdeki 30 sene içinde hayatımızın hangi alışkanlıkları birer "tarih"ten ibaret olacak bakalım: Bu değişimler arasında en dikkat çekici olan günlük basılı gazeteler.

Gelecek bilimci Ross Dawson günlük gazetelerin ortadan kalkacağını ve bunların yerini tabletlerin alacağını söylüyor. Dawson, bunu söyleyen ilk kişi değil, ama o, her ülke için net bir tarih belirlemiş.
Dawson’a göre basılı gazetenin ilk yok olacağı ülke ABD. ABD’de 2017 yılından itibaren basılı gazete kalmayacak. Bu tarih Türkiye için 2036. Fransa, İsrail, Malezya, Hırvatistan için 2029. Arjantin için 2039. Dawson, basılı gazetenin en fazla 2040’lara kadar yaşamını sürdürebileceğini, daha sonrasında ise tamamen ortadan kalkacağını dile getiriyor. Dawson’a göre basılı gazetelerin ortadan kalkacak olmasının ulusal ve küresel nedenleri var.
Ulusal nedenler şöyle sıralanıyor: Ekonomik kalkınma hızı; gazetelerin reklam ve satış gelirlerinde yaşanan değişimler; tüketicilerin alışkanlıklarında yaşanan değişimler; hükümetler tarafından uygulanan sansürler; şehirleşme; nüfus yapısında değişim; okuryazarlık oranının artması ve tabi ki mobil iletişim ve internet kullanımının yaygınlaşması ve ucuzlaması.
Dawson’un küresel nedenler olarak sıraladığı unsurlar ise şunlar: Baskı maliyetlerinin artması; mobil telefonların, tabletlerin ve ekitapların fiyat/performans dengesinin tüketici lehine yükselmesi; yüksek performanslı dijital gazetelerin sayısının artması; haberin dijital ortamda paraya dönüştürülmeye başlaması; açık platformların gelişimi ve reklam sektöründe yaşanan gelişmeler, yeni trendler.
Basılı medya dışında, önümüzdeki 30 yıl içinde “çöp” olması beklenen diğer alışkanlıklarımıza bakalım:
> Pet su şişeleri: Dünyada her beş dakikada 2 milyon pet şişe üretilirken, bir pet şişenin doğada 800-1000 yılda kaybolduğu ifade ediliyor. PET atıkların geri dönüşüm süreciyle ekonomiye kazandırılması, çevre kirliliği açısından büyük önem taşıyor. Çevreye zarar  veren ve bir o kadar da pahalı olan pet şişelerin 2025 yılına kadar ortadan kalkacağı ve bunların yerini filtreli musluklar veya cam şişelerin alacağı belirtiliyor.
> Temizlik malzemeleri: 2012 Paris Fuarı'ında temizlik malzemesi üreten şirketleri pek de memnun etmeyecek bir ürün tanıtıldı: Doğal kilden elde edilen bu ürün, ışık ve nemle temas ettiğinde kendi kendine bakterileri yok ediyor.
> Printer: Printer satışları son dönemde önemli ölçüde geriledi. Bunun nedeni gerek tablet, gerek akıllı telefonların yaygınlaşması ile kimsenin kağıt baskıya ihtiyaç duymamaya başlaması.
> Nakit para: Mobil ödeme sistemlerinin gelişmesi, nakit para kullanımını hızla azaltıyor. İnsanlar ödemelerini kredi kartlarının yanı sıra, mobil telefonlarından da yapabiliyorlar.
> Numaralı gözlükler: Lazer göz operasyonlarının yaygınlaşması ve her gün daha başarılı sonuçlar vermesiyle birlikte, numaralı gözlük kullanımı da ortadan kalkacak. Bu süreç sonunda sadece güneş gözlükleri yaşamını sürdürmeye devam edecek.
> Anahtarlar: Kilit her zaman söz konusu olacak, fakat kilidi açmak için cep telefonu yeterli olacak.  ABD tarafından geliştirilen dijital kilit Lockitron'un satışları başladı bile.
> Sigara: Citigroup tarafından yapılan bir araştırmaya göre, sigara içenlerdeki azalma hızı aynı şekilde devam ederse, 30 yıl sonunda sigara içen kimse kalmayacak. Elektronik sigaranın başarısı bu süreci daha da hızlandırabilir.
> Elektrik düğmeleri: Tek bir hareketle ya da el çırparak ışıkları yakmak bugün de mümkün. Fakat nano reseptörlerin gelişimi sayesinde, ışığı sadece lambaya dokunarak yakmak mümkün olacak.
> Şarap mantarı: Sentetik silindir tıpalar, şarap mantarlarının yerini yavaş yavaş almaya başladı. Bunların avantajı, hava kaçağı riskini tamamen ortadan kaldırması.