AİHM'den gazetecilere destek
AİHM, gazetecilerin kaynaklarını açıklamaya zorlanmasına karşı bir karar aldı.
AMSTERDAM- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, gazetecilerin kaynaklarını açıklamaya ve ellerinde bulunan fotoğraf ve benzeri belgeleri adli mercilere teslim etmeye zorlanmasına karşı bir kararı benimsedi.
AİHM, Hollanda'da yasa dışı bir sokak yarışına ilişkin yapılan haberlerle ilgili görülen ve yazı işleri müdürünün gözaltına alınması ve haberi yapan Autoweek adlı derginin, elindeki fotoğrafları vermeye zorlanmasıyla ilgili başvuruyu karara bağladı.
Davada, Associated Press ve Bloomberg haber ajanslarıyla The New York Times gazetesi ve Open Society Justice Initiative adlı kuruluşun aralarında bulunduğu bazı medya organları da AİHM'e görüşlerini sundu.
Basın kuruluşları, kararı, "gazetecilerin elinin, haber kaynaklarını açıklamaya zorlanmasına karşı güçlenmesi" olarak yorumladı.
CD'yi teslim et baskısı
Dava edilen Autoweek dergisi, 2002 yılında düzenlenen yasa dışı bir sokak yarışını izledi. Derginin muhabiri ve foto muhabirinin, katılımcıları gizli tutması karşılığında, bu yasa dışı yarışı izlemesine izin verildi. Haberin yayımlanmasının ardından polis, bu yarışa katılan otomobillerden birinin, bankaların para çekme makinelerini soyan bir şebekenin, bu işte kullandığı araçlardan biri olduğundan kuşkulandı. Savcılık, ATM'den yapılan soygunu soruştururken dergiden de bu yarışa ilişkin elindeki fotoğrafları vermesini istedi. Ancak dergi yönetimine, soruşturmanın konusu söylenmedi, sadece, "çok önemli, adeta ölüm kalım meselesi, bu fotoğraflar gerekli" denildi.
Derginin yazı işleri müdürü, bu talebi reddetmesinden sonra gözaltına alındı. Savcılık, fotoğrafları ele geçirmek amacıyla derginin bürolarında arama yapabileceğini, bilgisayarlara el koyabileceğini de bildirdi.
Bunun üzerine dergi, avukatlarının da tavsiyesiyle fotoğrafların yer aldığı CD'yi savcılığa teslim etti.
Ancak ardından, derginin sahibi olan firma dava açarak CD'yi geri istedi, ayrıca savcılığın özür dilemesini talep etti.
Davanın en son geldiği Hollanda Yüksek Mahkemesi de "savcılığın CD'yi talep etme hakkı var" kararını verdi.
AİHM kararı
Yüksek Mahkeme kararının ardından başvuru yapılan AİHM ise bugün verdiği kararda, "CD'nin talep edilmesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde belirtilmiş olan, yayın kuruluşunun haber alma ve yayımlama özgürlüğüne aykırı olduğunu" benimsedi.
Kararda, gazetecilerin kaynaklarını açıklamaya zorlanmasının kaynağı da zor duruma düşüreceği, ayrıca medyanın hem kamuoyu nezdindeki hem de bundan sonraki olaylarda basına kaynak olabilecek kişiler nezdindeki itibarını sarsabileceği de kaydedildi.
AİHM kararında, savcılığın söz konusu belgeye ne derecede ihtiyacının olduğuna dair Hollanda mahkemesi hakiminin bir kanaatinin oluşmasının da gerekli olduğu ancak Hollanda yasalarında, hakimin bunu yapması konusunda boşluk bulunduğu da belirtildi.
Yasal değişiklik zorlayacak
"Media Legal Defense" girişimi hukuk direktörü Peter Noorlander, kararı çok önemsediklerini belirterek, "bu karar, Avrupa'da basınla ilgili kanunların ve uygulamaların değiştirilmesini zorlayacak bir köşe taşı" dedi. Noorlander, "çok ciddi bir suçun ortaya çıkarılması konusunda son çare olmadığı sürece, adli organlar bundan böyle medyadan, gazetecilikle ilgili bilgi ve belgelerini talep edemeyecek" dedi.