Ambalajda ‘bedelsiz atık’ kavga çıkardı!

ESRA ÖZARFAT

BURSA - Danıştay’ın aldığı kararla ambalaj atıklarının bedelsiz toplanmasının önünü açması, sektörde tartışma yarattı. Bakanlığın valiliklere gönderdiği ‘ambalaj atıkları bedelsiz toplanacak’ kararı tepki doğurdu. Sektörün kayıtdışına çıkmasından endişe eden sektör temsilcileri Çevre Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı yönetmelikte bedelli/bedelsiz ayrımınının yapılmaması gerektiğini, piyasanın bunu serbest piyasa ekonomisi koşullarında belirleyebileceğini savundu.

Danıştay 14. Dairesi, 2011 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi ile 23. maddesinin 3, 4, 5 ve 6. fıkralarında yer alan ‘bedelsiz şartı aranmaksızın’ ibaresinin iptali istemiyle Türkiye Belediyeler Birliği’nin açtığı davada lehte karar verdi. Yönetmelikteki “bedelsiz şartı aranmaksızın” ifadesi kaldırılırken, Çevre Bakanlığı, Danıştay kararının uygulanması yönünde 81 ilin valiliğine tüm ambalaj atıklarının bedelsiz toplanması gerektiği konusunda bir yazı gönderdi. Karar, özel sektör ve yerel yönetim katkılarıyla 5 milyar euroluk pazar büyüklüğüne ulaşan Türkiye atık yönetimi ve geri dönüşüm sektöründe ambalaj atıklarının bilabedel toplanmasıyla ilgili tartışmaları 3 yıl aradan sonra yeniden alevlendirdi. 

Atık toplayanlar ‘bedelli olsun’ diyor 
Konuyla ilgili DÜNYA’ya bilgi veren Değerlendirebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Vedat Kılıç, karar doğrultusunda firmaların ambalaj atıklarını isterlerse belediyenin toplama sistemine, isterlerse de her hangi bir lisanslı işletmeye bedelsiz verebileceklerini söyledi. Bu karar ile 2011 öncesi sürece dönüldüğünü ve kararın yanlış olduğunu ifade eden Kılıç, “Biz dernek ve sektör olarak atıkların bedelsiz olmasını istemiyoruz. Bu ticari bir meta. Bunun serbest piyasa ekonomisiyle yürütülmesi gerekiyor. O zaman sanayici tehlikeli atığını da bedelsiz versin. Türkiye’de milyonlarca belki de milyarlarca lira değerinde bir malzemeden bahsediyoruz. Bursa’da bir fabrikadan aylık 1 milyon liralık ambalaj atığı çıkıyor. Türkiye’deki bütün sanayi kuruluşları düşünüldüğünde meblağın büyüklüğü ortaya çıkıyor” dedi. 

Milyarlarca lira kayıtdışına çıkacak 
Atıkların bedelsiz alınmasıyla piyasanın gayrı resmi çalışmaya başlayacağını savunan Kılıç, şunları söyledi; “Firmalar fatura ve irsaliye kesmek koşuluyla ambalaj atıklarını satıyor. Karşı taraf da resmi bir şekilde alarak parasını ödüyor. Bedelsiz dediğinizde sanayici bu sefer el altından bu parayı almaya çalışacak. Atığını bedelsiz vermeyecek. Sonuçta milyarlarca lira kayıt dışına çıkacak. Biz atıkları bedelsiz alma hakkını elinde bulunduran kesim olarak bunun karşısındayız. Serbest piyasa ekonomisinde kayıtlı çalışan bir sektör yaratmak istiyoruz. Bu tip düzenlemelerle bu sektöre yön veremezsiniz.” Yönetmelikte ‘belediye sistemine verilebilecek atıklar ile lisanslı işletmelere verilebilecek sanayi atıkları’ şeklinde bir ayrım yapılabileceği önerisinde bulunan Kılıç, Çevre Bakanlığı’nın hazırladığı çatı yönetmelikte bu ayrıma gidilmesini beklediklerini kaydetti. 

Sanayici atıklarını bedelsiz vermek istemiyor 
Bursa Sanayicileri ve İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Günal Baylan da atıkların bedelsiz olarak belediyelere tesliminin, sanayide önemli boyutta kaynak kaybına neden olacağını söyledi. Baylan, “Atıklardan gelir elde eden işletmelerde atığın ayrıştırılması ve biriktirilmesi, elde edilecek gelir sebebiyle atık kalitesi de dikkate alınarak özenle yapılıyor. İşletmeler bu maliyeti, biriktirilen atıkların satışndan karşılıyor. Atıkların bedelsiz verilmesi, pek çok işletmede ayrıştırma ve biriktirme işlemlerinin düzenli yapılmamasına ve ambalaj atığının diğer atıklara karışmasına yol açacak" dedi.