Anonim şirketler sözleşmeli avukat bulundurmazsa ne olur?

SONER ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi

Anonim şirketlerde sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu, uygulamada bazen Türk Ticaret Kanunu ile getirildiği şeklinde yanlış algılansa da, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu ile getirilen bir yükümlülüktür. Avukatlık Kanunu’nun 35’inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre, esas sermaye miktarı 250 bin TL ve üzerinde olan anonim şirketler sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadırlar. Anılan zorunluluk, kuruluş esas sermayesi 250 bin TL ve üzeri olan anonim şirketlerde, şirketin tüzel kişilik kazanması ile birlikte; kuruluş esas sermayesi 250 bin TL’nin altında olmakla birlikte sermaye artırımı sonrasında esas sermaye miktarı 250 bin TL ve üzerine çıkan anonim şirketlerde ise, sermaye artırımına ilişkin genel kurulunun ticaret siciline tescil ettirildiği anda doğar. Esas sermaye miktarı 250 bin TL’nin altında kalan anonim şirketler için ise sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu yoktur. Ayrıca, kayıtlı sermaye sistemini benimseyen kapalı anonim şirketlerde de, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğunun aranmayacağı değerlendirilmektedir. 

Sözleşmeli avukatlara, 2014 yılında ödenecek asgarî aylık ücret 1.250 TL olarak belirlenmiştir. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre, takip edilen dava, takip ve işlerde tarifeye göre hesaplanacak vekalet ücretinin, yıllık avukatlık ücreti olan 15 bin TL’den fazla olması durumunda, aradaki eksik miktar avukata ayrıca ödenecektir. 

Esas sermayesi 250 bin TL ve üzeri olduğu halde sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen anonim şirketlere, Cumhuriyet Savcısı tarafından, sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan 16 yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilecektir. Diğer bir deyişle, sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen anonim şirketlere, her ay için, 01/01/2014-30/06/2014 döneminde 2 bin 142 TL, 01/07/2014- 31/12/2014 döneminde de 2 bin268 TL idarî para cezası uygulanacaktır. Örneğin; 2014 yılının Temmuz ayında sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu doğduğu halde üç ay boyunca sözleşmeli avukat bulundurmayan bir anonim şirkete, 6.804 TL idarî para cezası verilecektir. Esas sermaye miktarı 250 bin TL ve üzerinde olan anonim şirketlere getirilen bu zorunluluk birçok eleştiriye konu olmuştur. Bu eleştiriler genelde, söz konusu zorunluluğun diğer ticaret şirketlerine getirilmediği, 10 milyon TL sermayeye sahip bir limited şirketin avukat bulundurma zorunluluğu yokken 250 bin TL sermayeye sahip anonim şirketlerin zorunluluk kapsamına alındığı, bu zorunluluğun anonim şirketlerin sadece bir kısmını kapsadığı, bu haliyle şirket türleri arasında bir ayrım yaparak ve sermaye kriteri koyarak yapılan bu tasnifin objektif, hukuki ve hakkaniyetli olmadığı, ayrıca şirketleri sözleşme yapmaya zorlayarak Anayasa’da güvence altına alınan sözleşme yapma serbestisine aykırılık teşkil ettiği yönünde olmuştur. Bu eleştiriler üzerine konu Anayasa Mahkemesi’ne de taşınmış, Yüksek Mahkeme’de 30/06/2011 tarihli ve E.2010/10, K.2011/110 sayılı kararında, Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin anonim şirketler yönünden, Anayasa’ya aykırı olmadığına hükmederek bu eleştirilere bir son vermiştir. Dolayısıyla, anılan yasa hükmünün halihazırda yürürlükte olduğu dikkate alınarak, yüklü miktarda idarî para cezalarına muhatap olmamak için, esas sermayesi 250 bin TL ve üzerinde olan ya da sermaye artırımı sonrasında bu miktara ulaşacak veya aşacak olan anonim şirketlerin yönetim kurullarının, sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğüne uymaları menfaatlerine olacaktır. [email protected]