Antakya'nın yeniden dünya kenti olması için öneriler

İrfan O. HATİPOĞLU / Mustafa Kemal / Üniversitesi /Uzman

Dünya insanlarının turizm anlayışında yeni eğilimler öne çıkıyor. Güneş, deniz ve kum içerikli yaz tatili

talebi geriliyor. Yerine şehir, sağlık, dağ/kış, yayla (eko), kongre ve inanç turizmi gibi etkinliklere doğru talep kayması var. Antakya turizminin gelişmesi çalışmalarında bu yeni  talepler üzerinde ayrıntılı olarak durulmalıdır. Turizmde gelişen eğilimlere uygun olarak Antakya birçok alanda öne çıkacak gizilgüce sahip.. Gelişen turizm çeşitliliği için inanç, kültür ve tarih turizminin alt yapısı hazır.. Dağ/yayla turizmine Amanos Dağları uygun. Kültür, tarih, inanç turizmine ise dünyanın önemli mozaik müzesi,  Hıristiyanlığın yayıldığı ilk mağara kilisesi olan St. Pierre Kilisesi, Habib-i Neccar Camii, dünyanın ilk aydınlatılan caddesi; halen yeraltında olan Herod Caddesi gibi.

Antakya'da  farklı dinler ve etnik kökenden insanların ortak ürettikleri bir kültür var.  Çalışmalarda Antakya'da kent turizminin öne çıkartılmasına karar verilmeli.  "Antakya Kent Turizmi" için yapılan çalışmaların teması 'Yaşayan Kent, Yaşayan Tarihi Doku' olmalıdır. Antakya'da kent turizminin geliştirilmesi için tarihi doku canlandırılmalıdır. Bu yapılırken şehrin tarihi, doğal özellikleri, şenlikleri (aba güreşigibi), yöresel mutfağı, sanatsal ve kültürel etkinlikler, yerel besin maddeleri (biber, domates salçası, künefe, peynirleri), eski eserler ve etnik, dinsel grupların yaşam biçimleri öne çıkartılmalıdır.  Saydığımız özelliklerin öne çıkartılması Antakya Açık Kent Müzesinin kuruluşuna götürür, Kent Müzeleri yaşayan tarihi kentleri bir açık müze olarak ele alır. Kentin geçirdiği uygarlıkları, egemenliğinde kaldığı ülkelerin bıraktığı izlerin korunmasını ve sergilenmesini sağlar.

Farklı uygarlıklar Antakya'nın kentsel dokusuna kültür, yaşam biçimi açısından çok şey kattı. Tarihsel yapılar depremler nedeniyle yerin altındadır. Kazılar yapılarak bunların bir bölümü gün yüzüne çıkartılmalı ve oluşturulacak açık kent müzesinde sergilenmelidir. Bu çalışmanın ilk ayağını yakın dönemde sökülen Roma Köprünün sembolik olarak yapılması oluşturmalıdır. Yine, Roma döneminin sanat, kültür ve eğlence merkezi olmasının simgesi olan Herod Caddesi'nin bazı bölümleri kazılarak gün yüzüne çıkartılmalıdır. Tarihi doku içerisinde bulunan evler restore edilerek her biri ayrı bir konsepte ayrılarak yaşama döndürülebilir.  Bazı evler yerel mutfağı, diğeri yerel ürünlerin üretim/satışına, sanatsal/kültürel etkinlere ayrılarak yerel kültür tanıtılabilir. Bir bölümü de butik oteller, kahvehaneler, değişik buluşma noktaları şeklinde düzenlenebilir.

Antakya Açık Kent Müzesi kurulmasını önemsiyorum. Bu müze tarımın ve hizmet sektörünün gelişmesine katkı sağlar. Antakya'ya özgü domates/biber salçası, nar ekşisi, peynirler, künefe, kabak, ceviz tatlısının

satışı yapılarak yerel üreticilerin refah düzeyinin yükselmesi sağlanabilir. Hizmet sektörünün gelişmesiyle butik ve büyük oteller yapılacak, lokantalar benzeri yeni tüketim merkezlerinin artması ile gençlerimiz çalışma olanağı bulacaktır. Başka birçok alanda ekonomik katkısı olacaktır. "Doğunun Kraliçesi" olarak tanımladığımız Antakya'nın bir dünya kenti olma yolunda en önemli adımının Açık Kent Müzesi olduğunu düşünüyorum. Kurulacak kent müzesi tarihsel, kültürel birikimleri ortaya çıkaracak, kentin turizm markası" olmasını, dünyada gezilip görülecekler listesine Toledo, Venedik, Paris, Petersburg gibi eklenmesini sağlayacaktır. Kapadokya, Beypazarı, Safranbolu gibi görülecekler listesine alınması ile Antakya turizm açısından bir adım öne çıkacaktır. Önerimizin gerçekleşmesi zor değil. Çünkü Antakya, tarihin bir döneminde önemli bir dünya kentiydi. Yeniden bir dünya kenti olmaması için hiçbir engel yok. Yeter ki isteyelim.