Batılı askerler ilk kez Kızıl Meydan'da

MOSKOVA - İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın mağlup edilmesinin yıldönümü olan 9 Mayıs Zafer Bayramı 65. yıldönümü törenlerinde, Rus ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi ülkelerin yanı sıra ilk defa Amerikan, İngiliz ve Fransız askerleri de Kızıl Meydan'daki kutlamalara katıldı.

Önceki yıllarda yapılan 9 Mayıs Zafer Bayramı törenlerinde Batı ülkeleri Rusya'nın eleştirilerinin odağına yerleşirken, Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev bu yıl İngiliz ve Fransız askerlerinin de katıldığı törenlerde Batı ülkeleriyle işbirliğinin altını çizdi.

Medvedev, Kızıl Meydan'daki törenlere katılan 11 binden fazla yerli ve yabancı askere yönelik yaptığı konuşmada, "Bugün bu görkemli askeri geçitte Rusya, BDT ülkeleri ve Hitler karşıtı koalisyon ülkelerinin askerleri bulunuyor. Bizler günümüzdeki mevcut tehditlere sadece ve sadece birlikte karşı koyabiliriz" dedi.

Küresel güvenlik sorunlarının da sadece iyi komşuluk ilişkileri sayesinde çözülebileceğini ifade eden Medvedev, "Bütün dünya genelinde adalet ve refahın yerleşmesini sağlayacak küresel güvenlik sadece iyi komşuluk ilişkileri sayesinde olabilir. Bu sayede gelecek nesillerin özgür ve mutlu şekilde yaşamaları sağlanabilir" diye konuştu.

Zamanın büyük bir gücü olduğunu, ancak insan hafızasının zamandan daha büyük olduğunu kaydeden Medvedev, "Cephelerde savaşan askerleri, fabrikalarda erkeklerin yerini alan kadınları ve yaşlarının çok çok üstünde acılar çeken çocukları asla unutmayacağız. Bu savaş bizi güçlü bir ulus yaptı" ifadesini kullandı.

Kızıl Meydan'daki Zafer Bayramı törenlerinde yer alan liderler arasında Almanya Başbakanı Angela Merkel, Çin Devlet Başkanı Hu Jintao, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ve Polonya Devlet Başkan Vekili Bronislaw Komorowski de yer aldı. Daha önce törene katılacağı açıklanan Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy ve İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi'nin ise Avrupa'daki olası mali kriz yüzünden son anda gelmekten vazgeçtikleri bildirildi.

Zafer Günü Rusya'da en önemli bayram olarak kutlanırken, bu yıl 65. yıldönümü kutlamalarına önceki yıllara kıyasla daha fazla önem verildiği ve bayram hazırlıklarının bütün televizyon kanallarında günlerce büyük yer tuttuğu dikkat çekti.

Kızıl Meydan'daki törenlerde tanklar, zırhlı personel taşıyıcıları ve Topol-M tipi kıtalararası balistik füzeler boy gösterirken, savaş uçakları ve helikopterler de Kızıl Meydan üzerinde gösteri uçuşu yaptılar. Törende ayrıca, İkinci Dünya Savaşı sırasında kullanılan T-34 tipi tanklar ve askeri birliklerin giydiği üniformalar da sergilendi.

Törene Amerikan, İngiliz ve Fransız askerleri 75 kişilik birlikler halinde katılırken, 11 bin Rus askerinin yanında Türkmenistan ve Polonya birlikleri de yer aldı.

Medvedev, geçen hafta çeşitli basın kuruluşlarına verdiği demeçte, Rusya'nın 8,5 milyonu asker yaklaşık 26 milyon vatandaşını kaybettiği İkinci Dünya Savaşı'nda Sovyetler Birliği'nin katkısının gözardı edilmesine sert tepki göstermişti. Ancak bayram hazırlıkları sırasında Sovyetler Birliği lideri Stalin'i de eleştiren Medvedev, Stalin'in hem doğru hem de kabul edilemeyecek yanlış kararları olduğunu söylemişti.

Kınama ve protesto

Rusya Komünist Partisi ve İkinci Dünya Savaşı gazileri Amerikan, İngiliz ve Fransız askerlerinin törene katılmasını kınadı.

Bu arada Komünist Parti taraftarları törenlerin ardından yaptıkları yürüyüşte, "Ulu Stalin ile gurur duyuyoruz" sloganları atarak NATO askerlerinin Kızıl Meydan'da yürüyüşünü protesto ettiler.

Rus araştırma şirketi Levada Merkezi tarafından yapılan kamuoyu yoklamasında, Rus halkının yüzde 55'inin NATO askerlerinin ilk defa Kızıl Meydan'daki geçitte yer almasını desteklediği, halkın yüzde 28'inin ise karşı olduğu kaydedildi.

Bu arada, Zafer Bayramı'nda Stalin'in posterlerinin başkent Moskova'nın belli yerlerine asılması konusunda büyük tartışmalar oldu. Moskova Belediyesi daha önce kentin belli bölgelerine Stalin portrelerinin asılacağını açıklamış, ancak gelen tepkiler üzerine bu kararından vazgeçmişti.

Başkent Moskova'da bazı müzelerde Stalin'in küçük portreleri yer aldı, St. Petersburg kentinde de Komünist bir grup bir otobüse Stalin'in portresini çizdirdi.

Zafer Bayramı ülke genelinde büyük törenlerler kutlanırken Rusya'nın Kafkasya bölgesi bu sabah yine bir terör saldırısıyla sarsıldı.

Rusya'nın Dağıstan Cumhuriyeti Kaspiisk kentinde askeri bir üssün yanında patlatılan içi bomba dolu bir araç 2 kişinin ölümüne yol açarken, aynı kentteki başka bir saldırı da da bir asker hayatını kaybetti. Kaspiisk'te 2002 yılındaki Zafer Bayramı törenleri sırasında yapılan bombalı saldırıda 43 kişi hayatını kaybetmişti.

Kafkasya'da üst düzey yetkililere yönelik suikastlar için Zafer Bayramı kutlamalarının olduğu gün tercih ediliyor. Çeçenistan Başkanı Ahmed Kadirov da 2004 yılındaki törenler sırasında uğradığı bombalı saldırı sırasında hayatını kaybetmişti.