BES'te neden devlet katkısı gerekti
Dr. Bilge KARADAĞ ERDEM / Bireysel Emeklilik Uzmanı
10 yılını geride bırakan Bireysel Emeklilik Sistemi'nde yeni devreye girecek olan devlet katkısı uygulaması, emeklilik sistemine tartışmasız yeni bir boyut getirmiştir. 01.01.2013 uygulanmaya giren yeni sistemde, katılımcıların yatırdıkları her katkıya devlet yüzde 25 oranında ek katkı vermeye başladı. Bireysel Emeklilik Sistemi, geride bıraktığı 10 yılda hep vergi avantajıyla ön plana çıkmıştı. Ancak kullanım istatistiğine baktığımızda katılımcıların sadece yüzde 35'nin vergi avantajından faydalandıklarını ve bu avantajı önemsemediklerini görmekteyiz.
Peki, o zaman yeni sistemde devlet katkısı ne kazandıracak?
- Yeni yasayla katılımcıların vergi mükellefi olup olmadıklarına bakılmaksızın 18 yaşından büyük tüm katılımcılar doğrudan devlet katkısından faydalanabilecek.
- Her katılımcı için devlet, yatırdığı katkı payının yüzde 25'i oranında katkı yapacak ve azami miktar yıllık Brüt Asgari Ücretin yüzde 25'ini geçmeyecek.
Devlet katkısına hak kazanma nasıl gerçekleşecek?
Sistemde geçirdiğiniz süre en az üç yıl olmak zorunda. Yani ilk hak kazanımlar 2016 yılında gerçekleşecek. Ancak bu hak kazanım (devlet katkısı ve getirileri) sistemde geçirdiğiniz süreye bağlı olarak değişmektedir. Süreler;
- Üç yıldan fazla altı yıldan az olması durumunda yüzde 15
- Altı yıldan fazla on yıla az olması durumunda yüzde 35
- On yıl ve daha fazla olması durumunda yüzde 60'ıdır.
Ancak emeklilik sisteminde eski bir katılımcı iseniz, sadece bir defaya mahsus olmak üzere ve 1 Ocak 2016 tarihi itibarı ile sözleşmesi yürürlükte olan katılımcılara 1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla hesaplanan sistemde kalma süresi dikkate alınacak.
- Üç yıldan fazla ancak altı yıl veya daha az süreyle kalınmış olması halinde 1 yıl,
- Altı yıldan fazla ancak on yıl veya daha az süreyle kalınmış olması halinde 2 yıl,
- On yıldan fazla kalınmış olması halinde 3 yıl, 1 Ocak 2016 tarihinde eklenecek. Yani ek süre alabilecek katılımcıların sisteme giriş tarihi en geç 01 Ocak 2010 ve öncesi olması gerekmektedir. Ancak emeklilik sözleşmesinin emeklilik, vefat veya maluliyet nedeniyle sonlandırılması durumunda katılımcı veya lehtar, devlet katkısı ve getirilerinin tümüne hak kazanır.
Devlet katkısı bu noktadan bakıldığında hesaplanması ve anlaşılması zor görülmekle beraber çok önemli bir noktaya değinmektedir. Sistemde ne kadar fazla kalırsan o kadar fazla kazanırsın ki, bu da bireysel emeklilik sisteminin ruhuna doğru hitap etmektedir.
Bu noktada ayrıca hatırlatılması gereken nokta ve vergi avantajından ayıran kalın çizgi, hak etme süresidir. Vergi avantajı gerekli prosedürleri yerine getiren katılımcıların maaşlarına aynı ay içinde yansımakta iken, devlet katkısı sisteme kaldığınız süreye göre hak kazanılmaktadır.
Bu durumda devlet katkısına tam anlamıyla 'Sadakat Bonusu' diyebiliriz.