Cari açık ocakta yüksek geldi
Cari işlemler açığı ocak ayında 5.6 milyar dolarla beklentileri aşarak geçen yıl ile neredeyse aynı düzeyde, aralık ayındakinin ise çok üzerinde gerçekleşti. Ocak sonu itibariyle yıllık cari açık da 48.8 milyar dolarla yüksek düzeyini korudu.
YAYINLAMA
GÜNCELLEME
Naki BAKIR
ANKARA - Geçen yıl ekonomideki yavaşlamanın da etkisiyle hızlı bir küçülme yaşanan cari işlemler açığı, bu yılın ocak ayında 5.6 milyar dolarla beklentileri aşarak, geçen yılki ile neredeyse aynı düzeyde, aralık ayındakinin ise çok üzerinde gerçekleşti. Ocak sonu itibariyle yıllık cari açık da 48.8 milyar dolarla yüksek düzeyini korudu.
Merkez Bankası, ocak ayı ödemeler dengesi gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre ocakta cari işlemler açığı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.7 oranında sadece 99 milyon dolar küçülerek 5 milyar 632 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Cari işlemler açığı, 5.4 dolarlık beklentinin üzerinde gerçekleşti. Geçen yılın ocak ayında 5.7 milyar dolar olan cari açık martta 6.3 milyar dolarla en yüksek aylık düzeyi görmüş, izleyen dönemde düşüşe geçerek, ekimde 1 milyar doların altına inmişti. Cari açık, geçen yıla damgasını vuran "parasal olmayan altın ihracatı"ndaki astronomik artışın hız kesmesiyle kasımda yeniden yükselerek 3.9 milyar dolara, aralıkta da 4.7 milyar dolara çıkmıştı.
-Yıllık cari açık 48.8 milyar dolar
Geçen yıl aylar itibariyle hızla gerileyerek aralık sonunda 46.9 milyar dolara inen yıllık bazda cari işlemler açığı, bu yıl ocak sonu itibariyle de 46.8 milyar dolar oldu. Son 26 ayın en düşük düzeyinde gerçekleşmesine rağmen, yıllık cari açıkta düşüş hızının yavaşladığı görüldü. 2011 yılında 75 milyar doları aşarak tüm yılların rekorunu kıran cari açıkta, geçen yıl ise yüzde 40 dolayında bir küçülme yaşanmıştı.
-Açığın temel kaynağı dış ticaret
Ocakta cari açığın yüksek çıkmasına en büyük katkıyı, yüksek düzeyini koruyan dış ticaret açığı yaptı. Ödemeler dengesi kapsamındaki tanımıyla toplam mal ihracatının geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,5 artışla 12 milyar 317 milyon dolar olduğu ocak ayında, toplam mal ithalatı da yüzde 7.5 artışla 18 milyar 198 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda aylık dış ticaret açığı geçen yıla göre sadece yüzde 0.1 küçülerek 5 milyar 881 milyon dolar oldu.
Ocak ayında "hizmetler dengesi" kapsamında; taşımacılık, turizm, yurt dışı müteahhitlik, sigortacılık, finansal, resmi ve ticari hizmetler ile ilgili diğer alanlardan geçen yıla göre yüzde 15.9 artışla toplam 2 milyar 356 milyon dolarlık bir geliri elde edilirken, bu alanlarda yapılan döviz harcamaları da yüzde 17.6 artışla 1 milyar 604 milyon dolar oldu. Böylece hizmetlerden bir ayda elde edilen net döviz geliri 752 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Hizmetler dengesi kapsamında en büyük kalem olan turizm gelirleri, geçen yılın ocak ayına göre yüzde 12.8 artarak 1 milyar 77 milyon dolara ulaşırken, turizm giderleri yüzde18 artışla 282 milyon dolar oldu; böylece net turizm geliri 795 milyon dolarla, geçen yılın aynı ayındakinin yüzde 11 üzerinde gerçekleşti. Ücret ödemeleri ve yatırım gelirlerinden oluşan "gelir dengesi" kaleminde ise geçen yıla göre yüzde 1 artışla net 580 milyon dolarlık bir çıkış yaşandı. Ocak ayında cari transfer girişleri ise yüzde 24.2 artarak 77 milyon dolar oldu.
-Cari açık nasıl karşılandı?
Ocak ayında, 486 milyon doları net doğrudan yatırım, 1 milyar 607 milyon doları sıcak para girişi kaydedildi, kredi kullanımı ile mevduattaki artış ise 7 milyar 112 milyon dolar oldu. "Net hata ve noksan" kaleminde görülen 141 milyon dolarlık kaynağı belirsiz giriş ve sermaye hesaplarındaki 11 milyon dolarlık çıkış sonrası toplam net 9 milyar 335 milyon dolara ulaşan sermaye girişinin 5 milyar 632 milyon doları ile cari açık karşılandı; kalan 3 milyar 703 milyon doları rezervlere gitti.