Çin Maslahatgüzarı Dışişlerine çağırıldı

ANKARA - Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde çıkan olayları yakından takip eden Ankara, Çin'in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarını Dışişleri Bakanlığı'na çağırarak bilgi aldı.  Görüşmede, Türkiye'nin hassasiyetleri Maslahatgüzara iletildi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burak Özügergin, Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Ünal Çeviköz'ün Çin Maslahatgüzarını Bakanlığa davet ederek, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde meydana gelen son gelişmelere ilişkin bir görüşme yaptığını bildirdi.

Sözcü Özügergin, "Görüşmede Maslahatgüzardan konuya ilişkin ayrıntılı bilgi alınmış, gelişmelerden dolayı duyduğumuz üzüntü ve kaygı paylaşılmış ve hassasiyetimiz iletilmiştir" diyerek, görüşmenin yapıcı bir ortamda gerçekleştiğini de kaydetti.

Urumçi'de protesto gösterisi düzenlendi

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'de 200 kişilik bir grup protesto gösterisi düzenledi.

AFP'nin bildirdiğine göre, Hanların yaşadığı mahalleleri ayırmak için polisin kordon altına aldığı yerin yakınlarında toplanan Uygurlar Hanları protesto etti.

Taşlı sopalı göstericilerden biri, dün gece 300 kadar Hanın güvenlik kordonunu geçerek evlere saldırdığını ve bir lokantaya zarar verdiğini, hatta 50 yaşındaki bir kişiyi dövdüğünü ve bu yüzden protesto gösterisi düzenlediklerini ileri sürdü.

Urimçi'de sokağa çıkma yasağı

Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde etnik çatışmaların ardından sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Resmi Çin haber ajansı Şinhua, sokağa çıkma yasağıyla ilgili kararın bölge hükümeti tarafından alındığını duyurdu.

Urumçi'de ellerinde sopalarla protesto gösterisi yapmak isteyen Han milliyetinden Çinlilere karşı polis göz yaşartıcı bomba kullandı.

Resmi Şinhua haber ajansı, bazı apartmanlarda sakinlerin taş ve sopalarla olası bir saldırıya karşı hazırlık yaptıklarını söyledi.

Olaylar nedeniyle Urumçi'de 1434 kişinin tutuklanmış ve protesto gösterilerinin başka kentlere sıçrama olasılığı bulunduğu bildirilmişti.

Özerk bölge polisi ölü sayısının 156'ya, yaralı sayısının 828'e çıktığını açıkladı. Özerk bölge polis müdürü Liu Yaohua, sokaklardan 57 ceset toplandığını, diğerlerinin de hastanede öldüğünü belirtti.

Çinli yetkili düzenlenen basın toplantısında, olaylarda 190'ı otobüs, en az 10 taksi ve iki polis aracı olmak üzere 261 motorlu taşıtın yakıldığını söyledi.

"Yaşananlar barışçı protesto değil"

Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, geçen pazar akşamı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de yaşananların "barışçı gösteri olmadığı" belirtildi.

Bakanlık sözcüsü Çin Gang Pekin'deki haftalık olağan basın toplantısında, yaşananları "kötü bir cinayet, sabotaj ve yağma" olarak değerlendirdi.

Sözcü, "Şiddeti barışçı gösteri diye niteleyenler, siyahı beyaz gibi gösterip kamuoyunu yanlış yönlendirmek istiyorlar" diye konuştu.

"Organize bir şiddet olayı"

Sincan Uygur Özerk Bölgesi Başkanı Nur Bekri, Urumçi kentinde meydana gelen şiddet olaylarının, "yurt dışındaki güçler tarafından kışkırtılan ve yurt içindeki güçlerce uygulanan planlı ve organize bir şiddet olayı" olduğunu söyledi.

Çin Uluslararası Radyosunun haberine göre Bekri, televizyonda yaptığı konuşmada, "Bölücü güçlerce kışkırtılan saldırıların bütün etnik gruplara mensup halk tarafından nefretle kınandığını ve bölücü faaliyetlerin kesinlikle başarısızlığa uğrayacağını" ifade etti.

"Etnik ayrımcılık faaliyetlerine yıllardır kararlılıkla karşı çıktıklarını" söyleyen Bekri, "Sincan'da bütün etnik gruplara mensup halkın barış içinde birlikte yaşadığını" belirtti.

Bekri, "Bütün milliyetlerin bir arada çalışarak refah ve gelişme için çaba harcadığı huzur ortamının korunması, uyumlu ve istikrarlı siyasi duruma daha fazla değer verilmesi gerektiğini" ifade etti.

"Gelişmeleri yakından takip ediyoru"

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki olaylara ilişkin, "Ümit ediyoruz ki en kısa zamanda bu gerilim durur. Bölgedeki sükunet tekrar tesis edilir. Bu, Türkiye'nin beklentisidir. Bu konuyu hem kaygı ve üzüntüyle takip ediyoruz, hem yapabileceklerimizi gözden geçiriyoruz" dedi.

Davutoğlu, bir gazetecinin, "Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşanan olayların sonlandırılması için Türkiye'nin ne tür diplomatik girişimler başlattığını" sorması üzerine, "Olaylara sebep olan ve müsebbiplerin bir an önce tespit edilerek, adilane bir çözüm ile bu olayların durulmasını ve bölgede huzur ve sükunetin tekrar sağlanmasını arzu ediyoruz. Bu konuda ciddi bir beklentimiz var. Bu çerçevede de diplomatik temaslarımız sürüyor."

Davutoğlu, olaylarda hayatını kaybedenlerin yakınlarına baş sağlığı dileyerek, konuyla her düzeyde ve her çerçevede yakından ilgilenmeye devam ettiklerini söyledi.

Bu konuda Türkiye olarak yapılabilecek çalışmaların da gözden geçirildiğini ifade eden Davutoğlu, "Bölgenin ekonomik kalkınması, Çin ile birlikte yakın dostluk ilişkisi içinde bu bölgede yapılabilecekler konusunda da kapsamlı bir çalışma programımız var. Ümit ediyoruz ki en kısa zamanda bu gerilim durur." diye konuştu.

Davutoğlu, bugün İslam Konferansı Teşkilatı Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu ile de bir görüşme yaptıklarını belirterek, olayların durulması noktasında yapılabileceklerin birlikte kontrol edilmesine çalışacaklarını bildirdi.

Büyükelçilik önüne siyah çelenk bırakıldı

BBP, Türkiye Kamu-Sen, Doğu Türkistan Kültür ve Dayanışma Derneği ile Mazlum-Der üyeleri, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşanan olayları protesto ederek, Çin Büyükelçiliği önüne silah çelenk bıraktı.

Doğu Türkistan Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Seyit Tümtürk, "Katliamı nefretle ve şiddetle kınadıklarını" ifade ederek, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da olayların durdurulması için girişimde bulunmasını istedi.

Açıklamaların ardından, BBP Genel Başkanı Yalçın Topçu, Türkiye Kamu-Sen Genel Başknı Bircan Akyıldız ile Doğu Türkistan Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Seyit Tümtürk elçilik önüne siyah çelenk bıraktı.

Bu sırada, telefon bağlantısı yapılan Uygur gencinin verdiği bilgilerin aktarılmasının ardından gruptaki gençlerden bazıları, elçilik binasına taş ve yumurta attı.

Elçilik binasına yürümek isteyen gruba çevik kuvvet polislerinin engel olması üzerine grup ile polis arasında kısa süreli arbede yaşandı. Polisin uyarı anonslarının ardından gerginlik sona erdi.

ABD endişeli

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Rodham Clinton, "ülkesinin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki etnik çatışmalardan derin endişe duyduğunu" söyledi. Clinton, ABD olarak mevcut durumu anlamaya çalıştıklarını belirterek, en önemli konunun ise şiddetin sona erdirilmesi olduğunu dile getirdi. Hillary Clinton, ülkesinin tüm taraflara itidal çağrısında bulunduğunu da kaydetti. Öte yandan, G8 zirvesine katılmak üzere İtalya'da bulunan Çin Devlet Başkanı Ho Jintao'nun zirveye katılmaktan vazgeçerek ülkesine döndüğü bildirildi.

Bakanlık, Kuzey Kore'nin son füze denemelerini kınadı

Öte yandan Dışişleri Bakanlığı, Kuzey Kore'nin yaptığı son füze denemelerini kınadı.

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Kuzey Kore'nin 4 Temmuz'da yaptığı balistik füze denemelerinin, bu ülkenin uluslararası toplumun uyarılarını ısrarla dikkate almadığını gösterdiği bildirildi.

Açıklamada, BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal eden ve derin kaygı yaratan bu denemelerin kınandığı belirtildi.

Dışişleri Bakanlığı ayrıca Kuzey Kore'ye, konuyla ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarına uyma ve azami itidalle hareket etme çağrısında bulundu.