Çöp'ün üzerine 78 tesis kurdular

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Çöpten elektrik üretiminde önemli gelişmeler var. Şu anda toplam kurulu gücü 80 MW'ı bulan 22 proje faaliyette. Bunlar 2003 yılından bu yana lisans alarak üretime başlamış projeler.
Ayrıca başvurusu devam eden 4 MW'lık bir proje, uygun bulunan 1 MW'lık bir başka proje, 10 tane de lisans almış proje var. Yeni projelerle kurulması düşünülen kapasite 123 MW. Bunlar üretime geçtiğinde çöpten toplamda 203 MW elektrik üretimi gerçekleşmiş olacak. Bu projelerin büyük kısmı gerçekleşti, bir kısmında devam ediyor. Yüzde 70-80 oranında gerçekleşmeler var. Kurulmakta olanlarla birlikte 78 santral ünitesi olacak. Türkiye'de enerji yatırımlarının gündeme oturduğu 2004'ten sonra çöp lisansı verilmeye başlandı. Ancak yatırımcı daha çok hes ve termik projelerine ilgi gösterdi. Daha sonra rüzgar, daha sonra jeotermal ve nihayet yeni yeni güneş enerjisi gündeme geldi.2004 yılında çöpten enerji üretimine  ilgili çok sınırlıydı ve o yıl tek lisans verildi.

ITC - KA en büyüğü

2005'te hiç verilmedi, hiç talep olmadı. 2006'da 1, 2007'de 3, 2008'de 2, 2009 yılında da 1 lisans var. 2009'a kadar yatırımcının fazla bir ilgisi gözlenmedi. Ancak 2010'da ilginin ilk işareti geldi, o yıl 5 lisans alındı. 2011'de 9, 2012'de 10 lisanas alındı. Bu yıl başından itibaren lisanslar devam ediyor, 2 lisans daha alındı. Toplam üretim lisansı sayısı da 35'e çıktı. Türkiye'de gerek santral sayısı gerekse güç olarak en büyük çöp enerjisi yatırımcısı ITC - KA. Başında TEPE Grubu CEO'suyken ayrılıp 'çöpten enerji' işine yatırım yapan Ali Kantur bulunuyor. Resmi kayıtlara göre bu şirketin 18 santrali var. Bu santrallarin toplam gücü 46 MW. ITC - KA'nın yatırımları dört ile (Ankara, Bursa, Adana ve Konya) yayılmakla birlikte ağırlığı Ankara'da. Amerikalı ITC ile Ali Kantur'un ortaklığı olan ITC - KA'nın yatırımları 50 milyon doları geçti. Firmanın asıl planı Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kantur'un açıklamalarına göre 250 milyon dolar yatırım. Şirketin elinde Ankara, Bursa, Konya ve Adana çöpleri var. Kantur, Adana çöplüğüne de 50 milyonluk yatırım yapacaklarını açıklamıştı. 178 bin konuta yeter İkinci büyük yatırımcı ise Ortadoğu Enerji. Bu şirketin 8 sanatrali gözüküyor. Bütün yatırımları İstanbul'da. Santrallerinin toplam gücü 20 MW. "Avrupa'nın en büyük, dünyada ilk 10 içinde" yer aldığı belirtilen bu projeler; İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin bir iştiraki İSTAÇ'ın işlettiği Kemerburgaz-Odayeri Katı Atık Düzenli Depolama sahasında 28,30 MW kapasiteye sahip bir tesisle, Anadolu Yakası Şile-Kömürcüoda sahasında 14,15 MW kapasiteye sahip ikinci bir tesisi kapsıyor. Şirketin Solaklar - Kocaeli'de 2.26 MW kapasiteli bir başka santrali daha var. Bu santraller, 178 binin üzerinde konuta enerji sağlayabilecek güçte. İki büyük yatırımcının dışındakiler, bir iki santral ünitesine sahipler. HER Enerji'nin Kayseri'de 2 santrali var. Arel'in 2 santrali de Afyon'da, CEV'in biri Bolu, diğeri Gaziantep'te 2 santarali bulunuyor. Körfez Enerji de Kocaeli'nin çöpünden enerji üreten 2 santrala sahip.

G.Koreli CEV pazarda

Çöpten enerji pazarında yabancı yatırımcı da var. Güney Koreli Clean Energy'nin iki santrali bulunuyor. Firma, Gaziantep (3.3 MW) ve Bolu belediyeleriyle metan gazından (çöp biyogazı-LFG) enerji üretim Projelerini yürütüyor. Aynı zamanda da katı atık depolama alanında oluşan gazın alternatif bir enerji olarak araçlarda yakıt olarak (CNG - Compressed Natural Gas) kullanılabilmesi konusunda Ar-Ge yapıyor.

Yeni yatırımlar var

İstanbul'da yatırımı bulunan Ekolojik Enerji'nin yeni bir çöp projesi var. Şirket, Çorlu'nun
çöpünden de enerji üretecek. Arel Enerji'nin Afyonkarahisar'da enerji üretimine devam eden biyogaz tesisi 1.2 MW güçte. Ancak aynı tesis için ek 1.2 MW'lik genişletme daha yapıldı. Şirketin üçücnü üretim ünitesi Manavgat tesisiyle birlikte enerji üretimi 5 MW'ye kadar çıkacak. Türkiye'de günlük çöp miktarı 70 bin ton. Bunun 40 bin tonu toplanabiliyor. Ali Kantur'un analizine göre Türkiye'nin çöpünden yılda 500- 600 megavat (MW) enerji üretilebilir. Türkiye'de sadece 11 ilde çöpten enerji üretiliyor. 80 ilin çöpündeki enerji, şimdilik havaya gidiyor.