Dış ticaret mevzuat iyileştirmeleri
Süleyman Dilsiz
Yönetim Danışmanı sdilsiz90@hotmail.com.
Ülkelerin rekabetçi yapılarını koruyabilmeleri için yeni dünyanın ticaret kurallarına ayak uydurması kaçınılmaz. Zaman zaman uluslararası ticaretin süreçlerini kolaylaştıran değişiklikleri daha önceki yazılarımda paylaşmıştım. "Transit ticaret", "bedelsiz işalat ve ihracat" "Form A ve menşe şahadetnamesi", "ihracat tırları" "GTS" konularında RG'de yayınlanan tebliğ ve Gümrük ve Dış Ticaret müsteşarlıkları kurum içi genelgelerle son bir ayda dış ticarette yapılan değişikliklerden önemli gördüklerimi bu yazımda yorumlayacağım.
" 12.07.2008 tarih ve 26934 sayılı RG'de yayınlanan değişiklikle bedelsiz ihracat yeniden düzenlenerek, izinlerinin geçerlilik süresi 90 günden 1 yıla çıkarılmış. Bedeli 100 bin USD'yi geçmeyen hediyeler, miktarı ticari teamüllere uygun örnekler, tanıtım malları, yeniden kullanıma veya geri dönüşüme konu işal edilmiş mal ve ambalaj malzemeleri bu kapsamda. Daha önce usulüne uygun olarak ihraç edilmiş malların bedelsiz gönderilmesi ticari örf ve adetlere uygun parçaları, fireleri ile garantili olarak ihraç edilen malların garanti süresi içinde yenilenmesi gereken parçaları da içermekte.
Daha önce 100 bin USD sınır olan bedelsiz ihracat değeri 250 bin USD'ye çıkarılmış. Alt ve üst değeri 250 bin-500 bin USD olanların bedelsiz ihracat izni başvuruları ise İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği'ne yapılacağı, Sekreterliklerin de 500 bin USD ve üzerindeki talepleri alarak, görüşleriyle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığı'na başvuracağı tebliğ edilmiş.
" Yine aynı tarih ve sayılı RG'de yayımlanan transit ticaret ile ilgili tebliğde, bankalardan alınan transit ticaret formu uygulamasına son vererek, transit ticaret işlemlerinin gümrük mevzuatında yer alan transit rejimi ekseninde yürütülmesi sağlanmış. Daha önceden olduğu gibi bu tebliğde uluslararası anlaşmalarla ve ülkece ticareti yasaklanmış, transit ticaretinin yapılmasını uygun görmediği mallar ve işalat ve ihracat yapılması yasaklanmış ülkelerle transit ticaret yapılamayacak.
" Bedelsiz işalat ile getirilen eşyada garanti belgesi aranmayacağı ve bedelsiz işalatla ilgili kambiyo müdürlüklerine herhangi bir bildirimde bulunulmayacağı da belirtilmiş. Ticari bedelsiz işalat kapsamında işalatçı tarafından orijinal faturanın ibraz edilemediği durumda proforma fatura kabul edilebilecek.
" Gelişmiş ülkeler, gelişmekte olanlardan işal ettikleri sanayi malları üzerindeki vergilerini sıfırlama veya indirim olanağı sağlayan genelleştirilmiş tercihler sistemi (GTS) ülkelerinden yapılan işalat işlemlerinde ilgili faydalanan ülkelerce düzenlenen Form A menşe belgelerinin ibraz edilmesi halinde ayrıca menşe şahadetnamesi aranmasına gerek olmadığı açıklığa kavuşmuştur. Serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde tercihli tarife uygulamasından faydalanmak amacıyla eşyanın tercihli menşesini kanıt için EUR1 dolaşım sertifikası veya fatura beyanı ile GTS çerçevesinde tercihli tarife uygulamasından faydalanmak amacıyla Form A belgesinin beyanı halinde menşe şahadetnamesi aranmaması gerektiği de unutulmamalı.
" Suriye ve Guatemala ile GTS prosedürü tamamlanarak, ürün cinsine göre karşılıklı vergi indirimi ya da sıfırlanması sağlanmış.
" İhracat taşımalarda tır aracının çıkış işlemlerinin sahaya girişten itibaren 24 saat içerisinde sonuçlandırılması gerektiği bildirilmiş. Aksi durumda sorunun 24 saat içinde giderilerek, çıkışının sağlanamaması halinde konu bir üst makama, en olarak da genel müdürlüğe bildirilmesi zorunlu tutarak, ihracata bakış açısı önemli bir sahiplenme zemini kazanmış.
Dış ticaretin mevzuatının yenilenmesi, ihtiyaçlara göre biçimlendirilmesi bu değişimlerle birlikte yeni kazanılan hakların farkında olmak, dış ticaret kültürünü oluşturmak bugünün global ticaretinde çok değerli. Etkin dış ticaret sürecinin yönetimi için mevzuat değişikliklerinin takibi ve dış ticareti yönlendiren Gümrük ve Dış Ticaret müsteşarlıklarına sorunlarını dile getirmeleri de kronikleşmiş problemlerin çözümü için esas. Artık devletin ilgili dış ticaret birimleri de dünün gerçekleriyle bugünün problemlerini çözülemeyeceğinin farkında, çünkü vücudun her hangi bir arızasına hızlı teşhisle sundukları tedavi bunun kanıtı.