Dünyada şeker fiyatları dalgalandı

ANKARA - Uluslararası Şeker Örgütüne (ISO) göre, dünya ham şeker üretiminin, 2008/2009'da, 2004/05'ten beri ilk defa önceki sezona göre 7,4 milyon tonluk ciddi bir düşüş ile 161,6 milyon tona gerilemesi bekleniyor.

ISO'nun Şeker Kurumunun internet sitesinde yayımlanan 3 aylık rapor özetine göre, dünya şeker piyasasında fiyatlar oldukça "dalgalı" seyrediyor. Haziran'ın 5'inde tonu 243 dolar olan ham şekerin fiyatı, 11 Temmuz'da 2008 yılının ikinci en yüksek günlük fiyatı olan 332 dolara yükseldi. Ardından hızla düşen fiyatlar, Temmuz sonunda tekrar yükselme eğilimine girdi, Ağustos'ta 310–334 dolar arasında seyretti. Beyaz şeker fiyatları da söz konusu dönemde 333 dolardan 413 dolara yükseldi.

Ekim ayında başlayan 2008/2009 sezonunda, 2004/05'ten beri ilk defa dünya şeker üretiminin geçen sezona göre 7,4 milyon tonluk ciddi bir düşüşle 161,6 milyon tona gerilemesi bekleniyor. Dünya tüketimi ise uzun dönem ortalama büyüme hızları ile uyumlu bir şekilde yüzde 2,35 artarak 165,5 milyon ton ham değere ulaşacak. Dolayısıyla, Ekim 2008-Eylül 2009 dönemi dünya şeker dengesinde 3,9 milyon tonluk açık öngörülüyor. Raporda, böylece tipik küresel fazlalık döneminin sona ereceği ve piyasanın muhtemel açık dönemine gireceği belirtildi.

Rapora göre, üretim daralmasının, ihracat olanağının azalmasına, ithalat talebinin artmasına yol açması bekleniyor. Şimdilik, dünya piyasasında fiziki arzda bir darlık beklenmiyor. Küresel ihracat potansiyeli ve ithalat talebi oldukça dengeli seyrediyor. İhracatçı ülkelerde üretim azalmasının önemli bir kısmı önceki fazlalık dönemlerde biriken stoklardan karşılanacak. Bununla beraber, ticari dengenin "göreli olarak sıkışık" göründüğü belirtilen raporda, "Eğer şu anda üretimde öngörülmeyen azalmalar da olursa ve bu yüzden daha az ihracat olanağı veya daha yüksek ithalat talebi ortaya çıkarsa, öngörülen istatistiksel açığa bir ihracat arz daralması eşlik edebilir" denildi.

"Hindistan'ın ihracatını 2 milyon tonun altına düşürmesi riskli"

Piyasanın, en büyük şeker üreticileri olan Brezilya ve Hindistan'daki gelişmelere bağlı olarak şekilleneceğine işaret edilen raporda, 2 milyon ton ihracat yapması beklenen Hindistan'ın ekonomik ve politik nedenlerle ihracatını 2 milyon tonun altına düşürmesi halinde, "küresel ihracat olanağı ile ithal talebi arasında öngörülen kırılgan dengenin kaybolacağı" görüşüne yer verildi. Brezilya'da da eğer etanol için gerçek talep öngörülenden daha fazla olursa veya iklim koşulları kamış rekoltesini ve şeker içeriğini önemli ölçüde düşürürse, dünya piyasası, mevcut öngörülerden daha ciddi arz darlığı ile karşılaşabilecek.

Türkiye yeni sezonu stoksuz girdi

Şeker Kurumu verilerine göre, kaçak şeker girişinin önlenmesi ile şeker fabrikaları gelen talebi karşılayabilmek için ihtiyat stoklarını bile satmak durumunda kalırken, Türkiye, Eylül ayında başlayan yeni şeker pazarlama sezonuna ilk kez stoksuz girdi. Yurt içi satışların artması, kuraklık nedeniyle üretimin ve stokların düşmesi üzerine, 2008/2009 pazarlama dönemi için 2 milyon 666 bin ton A şekeri kotası belirlendi. Bunun yüzde 10'u (266 bin tonu) NBŞ üreticileri, 2 milyon 400 bin tonu ise pancar şekeri üreticileri tarafından kullanılacak. Böylece, şeker pazarlama kotaları ortalama yüzde 14 artırılmış oldu.