e-Fatura ile dünya artık daha düz

Mehmet ŞİMŞEK - Maliye Bakanı

ANKARA - New York Times’ın ünlü yazarı Thomas Friedman “Dünya Düzdür” (The World is Flat) isimli kitabında; 1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra, dünyada yaşanan olağanüstü teknolojik gelişmelerle küreselleşmenin ilişkisini anlatarak bu gelişmelerin hem bireysel, hem kurumsal, hem de ülkeler arasında, başta ekonomik olmak üzere, her türlü etkileşimi ve işbirliğini hızlandırdığını ve dünyanın artık eskiye göre çok daha düz bir dünya haline geldiğini ifade eder.
Şüphesiz, küreselleşme ve teknolojik gelişmelerin damgasını vurduğu bu çağda, değişime en hızlı bir şekilde reaksiyon vermesi ve uyum sağlaması gereken kamu idarelerinin başında vergi idareleri geliyor. Çünkü vergi ekonomik aktiviteler üzerinden alınıyor ve ekonomik faaliyetler bugün, teknolojinin de etkisiyle eskiye göre çok daha hızlı, karmaşık ve küresel bir ortamda gerçekleştiriliyor.

Maliye Bakanlığı uzun zamandır geliştirmiş olduğu ve başarıyla uyguladığı elektronik uygulamalarla sadece mükelleflerimizin iş ve işlemlerini kolaylaştırarak dünyayı onlar için daha düz ve engelsiz bir hale getirmekle kalmadı; aynı zamanda bu yenilikçi uygulamaları ile hem başka kamu kurumlarına örnek oldu, hem de özel sektörün bir çok alanda tasarrufta bulunmasına imkan sağladı.

Bugün bakanlık olarak geliştirdiğimiz elektronik uygulamalar sadece Orta Asya ve Ortadoğu’daki ülkeler tarafından örnek alınmıyor; aynı zamanda birçok OECD raporundan da görülebileceği üzere, dünyadaki gelişmiş başka ülkeler tarafından da yakından takip edilip onlara ilham kaynağı oluyor.

Bakanlığımızın kademeli bir şekilde hayata geçirmeye çalıştığı son yılların en önemli projelerinden birisi de elektronik fatura (e-fatura) projesidir. e-Fatura kamu ve özel sektör kurumlarına çok farklı açılımlar sağlayan hayati bir e-devlet projesidir. Özel sektör açısından e-fatura ülkemizdeki firmaların kendi aralarındaki kağıt faturalaşma süreçlerinden kaynaklanan problemleri ortadan kaldıracaktır. Ayrıca firmalara çok sayıda maliyet avantajı sunacak ve yurt dışındaki birçok firma ile entegrasyona imkan sağlayacaktır.

Bakanlık olarak e-faturada benimsediğimiz veri format ve standardı bugün bütün dünyada gittikçe daha yaygın bir şekilde kullanılan ortak bir format ve standarttır. Dünyada yaygın bir şekilde kullanılan bu ortak ve tek standardın benimsenmesi ile faturaların sadece ülke içinde değil, uluslararası ticarette de birlikte işlerliği sağlanmaktadır. Ayrıca e-faturada kullanılan nitelikli elektronik imzalama süreçleri ile belgelerin bütünlüğü, değişmezliği ve kaynağının doğruluğu da sağlanmış olmaktadır.

İşte e-fatura ile yıkılan duvarlardan birisi de budur: Artık, gerek ülkemizdeki şirketler, gerekse dünyadaki birçok firma kullanmış olduğumuz e-fatura teknolojisiyle birbirleriyle daha kolay ve çok daha hızlı “konuşabilecekler”. Diğer bir ifade ile efatura ile dünyamız artık daha düz bir hale gelecek.

FATURANIN FİRMALARA SAĞLADIĞI EŞSİZ AVANTAJLAR

Firmaların e-fatura kullanmakla sağlayacakları tasarruflar sayılamayacak kadar çok. e-Faturanın en görünür avantajları arasında kâğıt faturadan kurtularak baskı, yazdırma, posta ve arşiv maliyetlerinin çok büyük ölçüde ortadan kaldırılması yer almaktadır. Esasında e-faturanın bu görünür avantajları asıl avantajlarının yanında çok küçük. En başta e-fatura işletmelerinize yönetimsel birçok avantaj sağlayacak. Nakit yönetiminiz kolaylaşacak ve aynı ölçüde hızlanacak. İşletmeniz üzerindeki hâkimiyetiniz daha da artacak. Her türlü faturaya artık anlık ulaşabileceksiniz.
İç denetim süreçlerinizi daha rahat gerçekleştirebileceksiniz.
Dış denetimdeki denetçilere veya ilgili kamu ve özel sektör kurumlarına, talep etmeleri halinde fatura hazırlamada karşı karşıya kaldığınız emek yoğun ve zaman alıcı iş yüklerinden çok büyük ölçüde e-faturaya geçiş ile birlikte kurtulacaksınız.

Günümüzün hızla değişen ve gelişen dünyasında işletmelerin başarısı biraz da sofistike bir tedarik zinciri oluşturmalarına bağlıdır. Farklı lokasyonlardaki alıcılar ve satıcılar ile bunlar arasındaki iletişimin alabildiğine hızlı ve elbette düşük maliyetle sağlanması, günümüzün rekabetçi piyasa koşullarının bir gereğidir. İşte bu noktada e-fatura işletmelerin tedarik zincirinin tasarım ve yönetilmesinde kullanılabilecek en önemli araçlardan birisidir.

Evet, e-fatura işletmelerdeki tedarik zincirini kolaylaştıran en önemli elektronik uygulamalardan biri. Aynı zamanda tedarik zincirlerindeki iş ve işlem süreçlerinin azaltılması, hızlandırılması ve gelecekte bu halkaya e-irsaliye gibi belgeler ile e-ödeme gibi süreçlerin de eklenmesi, hem işletmeler arasında hem de bir işletmenin kendi içerisinde müthiş bir sinerji oluşturacak. Diğer bir ifade ile e-fatura, işletmelerdeki dijital dönüşüm ekosisteminin ilk ve en önemli basamağıdır.

Bütün bunlarla beraber e-fatura özellikle küresel şirketlerle iş yapmanızın önünü daha fazla açacak elektronik bir uygulamadır. Zira bugün gittikçe artan bir şekilde çok uluslu şirketlerin uluslararası ticarette tedarikçilerine e-faturayı şart koştuklarını biliyoruz.
e-Faturanın dayandığı format ve standardart ile işletmeler faturanın oluşturulup gönderilmesinde, alınmasında, kontrollerin yapılmasında, muhasebe kaydına dönüştürülmesinde ve gerekli analizlerin yapılmasında makineler arası (machine to machine) iletişim sağlar. Bu da faturalama süreçlerinde yaşanabilecek hataları minimize ederek verimlilik artışı sağlayacaktır.

Son yapılan bir araştırma (Billentis, 2013), e-faturanın hem alıcı hem de satıcı için oldukça yüksek bir tasarruf imkanı sağladığını göstermektedir: e-Fatura düzenlemek satıcı için kağıt faturaya göre % 57, alıcı için ise % 62 daha fazla tasarruf sağlamakta. Üstelik işletmeler efatura için yapmış oldukları harcamaları 6 ay ila 1,5 yıl arasında amorti etmekte ve toplamda cirolarının % 2’si oranında bir tasarrufta bulunmaktalar.

FATURA İLE DAHA DA HIZLI KOŞMAK

Bugünkü ekonomik dünya, yerel düşünüp global oynayanların dünyası. Yarınki dünya ise küresel düşünüp küresel oynayanların dünyası olacak.
Çin’deki bir Amerikan şirketinde şu deyiş asılıdır: “Afrika’da her sabah bir ceylan uyanır. Ceylan en hızlı koşan aslandan daha hızlı koşması gerektiğini, yoksa öldürüleceğini bilir. Afrika’da her sabah bir aslan uyanır. Aslan en yavaş ceylandan daha hızlı koşması gerektiğini, yoksa aç kalacağını ve sonunda öleceğini bilir. İster aslan olun, ister ceylan; Güneş doğduğunda koşmaya başlayın.”

Koşmak… Yani kar marjlarının alabildiğine düştüğü bir dünyada daha da rekabetçi olabilmek.

Koşmak… Yani işletme karlarını maksimize edebilmek için dünya ile daha da entegre bir yapıya doğru dönüşmek.

Ve koşmak… e-Faturanın oluşturacağı sinerji ile bir bütün halinde ekonomiye katkıda bulunmak.

İşte bu koşuda size yardımcı olabilecek araçlardan en önemlilerinden birisi de e-faturadır. e-Faturaya geçiş için sadece Devlet’in sizi zorlamasını beklemeyin; siz de kendinizi zorlayın.

Avrupalı şirketlerin 1960’larda herhangi bir devlet zorlaması olmaksızın sırf karlarını maksimize etmek için kendiliğinden harekete geçerek hayata geçirdikleri e-fatura, devletten daha çok sizin işinize yarayacak ve ticari hayatınızı kolaylaştırıp verimliliğinizi artırarak çağın ruhuna uygun bir ticaret yapmanıza imkân sağlayacaktır. Dünyanın düzleştiği bir ortamda kâğıt faturada ısrar etmek, firma olarak etrafınıza bir duvar inşa etmekten farksızdır.

RAKAMLARLA DÜNYADA e-FATURA GERÇEĞİ

Bugün sayıları çok fazla olmasa da bazılarının e-faturaya karşı çıktıklarını biliyoruz. Yenilikler karşısında, eski usullerle iş yapma şeklini değiştirmek istemeyen kimselerin var olması bir noktaya kadar elbette doğal karşılanabilir.
Ancak bu kimselerin e-faturaya geçişi anlamsızlaştırmaya çalışan izahlarını idrak etmekte gerçekten zorlanıyorum.
e-Faturaya karşı çıkmak akıntıya kürek çekmek gibidir. Zira en büyük ticari ortağımız olan AB ülkelerinde e-fatura giderek yaygınlaşan bir tercihtir. Yukarıda belirttiğim araştırmaya göre, 2013 yılında piyasalardaki toplam e-fatura hacminin AB’de bir önceki yıla göre yaklaşık % 30 civarında artarak ortalamada % 33 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Dünya genelinde ise e-faturadaki artış oranının % 20’ler civarında gerçekleşmesi beklenmekte olup e-fatura kullanımının 2013 yılında % 5’i aşacağı tahmin ediliyor. Ülkemizde ise e-fatura hacmi bugün maalesef binde 5’ler seviyesinde bile değil.

BULUT TEKNOLOJİSİ İLE “HAFİFLEMEK”

Piyasadaki teknolojik gelişmeleri yakından takip eden Bakanlığımız son yaptığı düzenlemelerle faturaların artık firmaların kendi bilgi işlem sistemlerinde değil, “bulut”ta da tutulabilmesinin yolunu açtı. Bulut teknolojisi en kısa ve öz haliyle ifade etmek gerekirse, bilişim ihtiyaçlarının bir dış kaynaktan (outsourcing) hizmet olarak karşılanması. Firmalar ve şimdilerde bazı kamu kurumları kendi veri merkezlerinde yapmayı hedefledikleri her şeyi bir browser aracılığı ile erişerek kiraladıkları sanal ortamda yapmakta.

e-Faturanın bulutta tutulabilmesi imkanının sağlanması ile firmalar açısından çok ciddi bir maliyet avantajı da sağlanmış oldu. Böylece efatura ile sadece dünyamız daha da düzleşmiş olmayacak, aynı zamanda şirketlerimiz hem fiziki hem de ekonomik olarak geçmişle kıyaslanamayacak derecede daha da “hafiflemiş” olacaklar.

e-FATURANIN GELECEĞİ

Geçtiğimiz aylarda e-fatura ile çok önemli düzenlemeler içeren tebliğler yayımladık. Pek yakın bir gelecekte bazı mükelleflerimiz için efatura kullanma zorunluluğu başlayacak. Bakanlık olarak bu noktada kalmayacağımız kesin: Yakında yapacağımız yeni düzenlemelerle e-faturayı başka sektörlerin kullanması zorunluluğunu da getireceğiz. Önümüzdeki yıllarda kamuya kesilecek faturalar bütünüyle e-fatura olacak. Sadece işletmelerden işletmelere (B2B) segmentinde değil, aynı zamanda işletmelerden nihai tüketicilere (B2C) segmentinde de e-fatura veya e-faturaya benzer elektronik arşiv çözümleri ile e-fatura uygulamasını bütün ekonomiye yaygınlaştırmayı hedefliyoruz.
e - Fatura mükellef hizmetlerinde de şüphesiz farklı açılımlar sağlayacak. Belki, yakın bir gelecekte, kira gelirlerinin beyan edilmesinde hayata geçirdiğimiz “Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi” gibi, e-fatura uygulaması ile bazı beyannamelerinin önceden hazırlanıp mükelleflerin onayına sunulması da pekâlâ mümkün hale gelecek. Belki Maliye Bakanlığı mükelleflerden aldığı bazı bildirimleri e-faturanın yaygınlaşması ile birlikte bundan sonra artık almayacak.

SON SÖZ

Dünya hiçbir zaman aynı dünya olmadı ve bundan sonra da olmayacak. Değişim sürekli vardı ve bundan sonra da olacak. Başarılı olanlar ise dünyanın hiçbir zaman aynı kalmadığını idrak ederek değişimi zamanında yakalayanlar ve bunlara göre strateji geliştirip planlama yapanlardır.

Bugün Türkiye, bölgesel olmanın da ötesinde küresel bir güç olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Bugünün dünyasında güçlü olmanın yolu sağlam bir kamu yönetimi alt yapısına ve güçlü ekonomik aktörlere sahip olmaktan geçiyor. Biz Maliye Bakanlığı olarak bugüne kadar bilgi işlem teknolojilerine yaptığımız yatırımlarla ülkemize çok ciddi ekonomik katkılar sağladık. Geçmişte bunun örnekleri bütün vergi dairelerinin otomasyona geçmesini sağladığımız

VEDOP projesi idi, e-beyanname idi, e-tahsilat yöntemleri idi, önceden hazırlanmış beyanname sistemleri idi. Bugün ise e-fatura! e-Fatura kamu kurumlarına hem kısa hem de uzun vadede çok sayıda avantaj sağlayacak. Ama e-faturanın sağlayacağı asıl avantajlar özel sektöredir! Bu noktada beni sevindiren bir diğer şey ise, böylesine devasa bir işin Maliye Bakanlığı eliyle gerçekleştiriliyor olmasıdır. İdaremiz ve mükelleflerimiz için en büyük hayalimiz “duvarları olmayan” bir vergi dairesi oluşturmak. e-Fatura ile bu hayalimizi özel sektöre doğru daha da genişletiyoruz.
Bugüne kadar inandığımız hayallerimizin hepsini gerçekleştirdik; e-fatura hayalimizi de gerçekleştireceğimize kimsenin şüphesi olmasın…