Erdoğan, AR-GE kanununu onayladı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, araştırma ve geliştirmenin yanı sıra tasarımı da teşvik kapsamına alan 6676 sayılı "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"u onaylayarak yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderdi.

Kanuna göre, tasarım faaliyetleri de AR-GE faaliyetleri gibi desteklenecek Yeni oluşturulan ihtisas teknoloji geliştirme bölgeleri destek, teşvik, muafiyet ve istisnalardan yararlanabilecek. Tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar da 31 Aralık 2023'e kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaf olacak .Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, gerekli görürse teknoloji geliştirme bölgelerindeki kira üst limitlerini belirleyebilecek  İhtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunanlara sağlanan sermaye destekleri, ticari ve kurum kazancının tespitinde 31 Aralık 2023'e kadar indirim konusu yapılacak, ancak bu tutar 500 bin lirayı aşamayacak. Türkiye'nin AR-GE ve yenilik ekosistemini güçlendirmek için, bilim ve teknolojiye katkısı önemli olan yabancılara süresiz çalışma izni verilebilecek - Tasarım personelinin görevleriyle ilgili ücretler gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına alınacak - AR-GE veya tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen faaliyetlerde araştırmacı ve tasarımcı olarak ihtiyaç duyulan öğretim elemanları, tam zamanlı veya yarı zamanlı olarak görevlendirilebilecek 

Tasarım merkezlerinde çalışan tasarım personelini kapsamına alan kanunla, çalışan personelin niteliğini artırmak amacıyla doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilecek. Bunun yanında temel bilimler alanları mezunlarının istihdamı de teşvik edilecek. 

Yükseköğretim öğrencilerine verilen burs, kredi ve her türlü nakdi yardımlara ilişkin ödemeler, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından yapılacak. 

Yükseköğretim Kanunu'nda, "doktora sonrası araştırma" tanımı yapılıyor. Doktora sonrası araştırma, "Doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık veya sanatta yeterlik eğitimi sonrasındaki 7 yıl içerisinde bir yükseköğretim kurumunda azami 3 yıl süreyle gerçekleştirilen araştırma yoluyla deneyim kazanımı" olarak tanımlanıyor. 

Ulusal ve uluslararası düzeyde düzenlenen bilimsel yarışmalarda ilk 3'e giren öğrencilere, ilgili dallardaki lisans programlarına yerleştirilmelerinde, ek puan uygulanarak bilim alanında başarılı öğrenciler teşvik edilecek. 

Araştırma, geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile üniversite-sanayi işbirliği faaliyetleri sonucu elde edilen gelirler, döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanacak. Bu gelirlerden herhangi bir kesinti yapılmayacak. Bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin yüzde 85'i, vergi kesintisi olmadan, ilgili öğretim elemanına ödenecek. Bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilecek. 

İhtisas geliştirme bölgeleri oluşturuyor 

Aynı sektör grubunda ve bu sektör grubuna dahil alt sektörlerde faaliyet gösteren girişimcilerin yer aldığı tematik teknoloji geliştirme bölgeleri olarak "İhtisas teknoloji geliştirme bölgeleri" oluşturuluyor. Bu bölgedeki girişimcilerin Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamındaki teslim ve hizmetleri, KDV'den istisna olacak. 

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığınca (KOSGEB) desteklenen araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik faaliyetlerine ilişkin görevlendirilen öğretim elemanları ile kamu görevlileri ve hizmetinden yararlanılacak diğer kişiler için yapılacak harcamalar, KOSGEB bütçesinden gerçekleştirecek. 

Bakanlık, kira üst limitlerini belirleyebilecek 

Teknoloji geliştirme bölgesiyle ilgili başvurular kurucu heyetin yanı sıra yönetici şirket tarafından da yapılacak. 

Oluşturulacak değerlendirme kurulu, başvuruları değerlendirecek. Kurulda, Bakanlık Bilim ve Teknoloji Genel Müdürünün başkanlığında, Maliye, Çevre ve Şehircilik ile Kalkınma bakanlıkları, YÖK, TÜBİTAK, TOBB, KOSGEB ve teknoloji konusunda faaliyet gösteren bir özel kuruluştan birer temsilci yer alacak. 

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, gerekli görmesi halinde teknoloji geliştirme bölgelerindeki kira üst limitlerini belirleyebilecek. 

Yönetici şirket, AR-GE veya tasarım projelerini değerlendirecek, projesi uygun görülen girişimcilere yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslara göre bölge içerisinde yer tahsis edecek. 

Bölge, en fazla 3 yıl içerisinde faaliyete geçirilecek 

Bölge kuruluş kararının Resmi Gazete'de yayımlanması tarihinden itibaren; yönetici şirketin kuruluşu bir yıl içerisinde sonuçlandırılacak ve bölge en fazla 3 yıl içerisinde faaliyete geçirilecek. 

Yönetici şirketin, üçer aylık dönemler halinde kendisine ve bölgede bulunan girişimcilerin faaliyetlerine ilişkin verileri Bakanlığa gönderme yükümlülüğündeki süre kaldırılıyor. 

Teknoloji geliştirme bölgelerinde, yabancı uyruklu AR-GE personelinin yanı sıra tasarım personeli de yer alacak. 

Kanunla tasarım faaliyetinin destek kapsamına alınması amacıyla "tasarım" ibaresi ilgili kanunun fıkrasına ekleniyor. 

Yönetici şirket, damga vergisi ve harçlara ek olarak emlak vergisinden de muaf tutulacak. 

Yeni oluşturulan ihtisas teknoloji geliştirme bölgeleri de teknoloji geliştirme bölgeleri gibi destek, teşvik, muafiyet ve istisnalardan yararlanacak. 

AR-GE projelerinin daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle tamamlanarak ticarileşmeye hazır hale gelmesi için proje kapsamında yurt dışından yapılacak alımlar gümrük vergisi, her türlü fon, damga vergisi ve harçtan müstesna tutulacak. 

Yazılım ve AR-GE faaliyetlerinde olduğu gibi, ülke açısından stratejik önemi haiz olan tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar da 31 Aralık 2023'e kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulacak. 

İhtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan tasarım personelinin görevleri ile ilgili ücretleri de 31 Aralık 2023'e kadar her türlü vergiden istisna tutulacak. 

31 Aralık 2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunanlara gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10'unu ve öz sermayenin yüzde 20'sini aşmamak üzere, ticari ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacak. İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500 bin lirayı aşamayacak. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. 

Projelerin finansmanında kullanılmak üzere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin iki yıl içinde ilgili projenin finansmanında kullanılmayan kısmı için indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecek. 

"Off-set" ibaresi kaldırılıyor 

Kanunla, sanayi katılımı ibaresi, "off-set" ibaresini de kapsadığından, bu ibare yürürlükten kaldırılıyor. Teknoloji geliştirme bölgelerinde geliştirilen ürünlere ve işletmelerin öz kaynakları kullanılarak başarıyla tamamlanan projeler sonucu ortaya çıkan ürünlere de teknolojik ürün deneyim belgesi verilecek. 

Türkiye'nin AR-GE ve yenilik ekosistemini güçlendirmek, teknoloji transferini sağlamak, işletmelerin teknoloji seviyesini yükselterek katma değeri yüksek ürünler üretilmesini sağlamak için eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı,Türkiye'deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi önemli olan yabancılara, süresiz çalışma izni verilebilecek. 

Türkiye'nin AR-GE , yenilik ve tasarım alanındaki gelişimini hızlandıracak ve teknolojik ilerlemesine katkı sağlayacak nitelikteki yabancılara verilen çalışma izinleri, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun kapsamında öngörülen sürelere tabi olmaksızın düzenlenecek. Bu yabancıların çalışma izni başvuruları, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşüyle karara bağlanacak. 

Bursiyerler de sigortalı sayılacak 

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler de sigortalı sayılacak. 

Kanunla, tasarım personelinin görevleri ile ilgili ücretleri de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına alınıyor. AR-GE ve tasarım personelinin, hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile ulusal bayramlar ve genel tatil günlerine isabet eden ücretleri istisna kapsamına alınarak, personelin daha esnek çalışmasına olanak sağlanıyor. 

AR-GE, tasarım ve yazılım personelinin yüksek lisans ve doktorada geçirdiği sürelerin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesi için Bakanlar Kuruluna yetki verilecek. TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest Bölgesinde çalışan tasarımcı personelinin ücretleri de gelir Vergisi istisnası kapsamına alınacak. 

Teknogirişim sermayesi desteği 

Kanunla, teknogirişim sermayesi desteğinin, girişimcilerin ihtiyaçlarına göre daha etkin bir şekilde verilebilmesine yönelik olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yetki veriliyor. 

Teknoloji alanında orijinal bir fikri olan ancak bunu hayata geçirecek yeteri kadar finansmana sahip olmayan girişimcilerin finansmana erişimi kolaylaştırılacak. Bu kapsamda, girişimcilere tahsis edilen desteklerin belirli bir bölümü Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek. 

Rekabet öncesi işbirliklerine proje bedelinin yüzde 50'sine kadar olan kısmı geri ödemesiz olarak desteklenebilecek. 

Tasarım faaliyetlerinde bulunanların aldıkları destekler, özel fon hesabı uygulamasından yararlanabilecek. AR-GE projesi kapsamında yurt dışından yapılacak alımlar, Gümrük Vergisi, her türlü fon, Damga Vergisi ve harçtan müstesna tutulacak. 

AR-GEve tasarım imkan ve kapasiteleri kısıtlı olan özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen AR-GE ve tasarım harcamalarının belirli bir kısmını beyanname üzerinden indirim konusu yapabilecek. 

AR-GEve tasarım personelinin merkezde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, merkez dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretleri ile yüksek lisans ve doktorada geçirilen sürelerin Gelir Vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kuruluna yetki veriliyor. Tasarım personelinin görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısının bütçeden karşılanmasına imkan sağlanıyor. 

Damga vergisinden müstesna olacak 

Tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden müstesna tutulacak. 

Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip AR-GE personeli istihdam eden AR-GE merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak. Bu kapsamda her bir Ar-Ge merkezine sağlanacak destek, ilgili ayda Ar-Ge merkezinde istihdam edilen toplam personel sayısının yüzde 10'unu geçemeyecek. 

Öğretim elemanlarından AR-GE veya tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen faaliyetlerde araştırmacı, tasarımcı ya da idari personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar, üniversite yönetim kurullarının izniyle tam zamanlı veya yarı zamanlı olarak görevlendirilebilecek. 

Bu kapsamda görevlendirilen öğretim elemanlarına yapılacak ödemeler, döner sermaye kesintisinden etkilenmeyecek. Tam zamanlı görevlendirilecek personele kurumlarınca aylıksız izin verilecek. 

Türk Tasarım Danışma Konseyinin önerileri doğrultusunda, tasarım yarışmalarında sergilenen tasarımların tescil giderleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenek imkanları çerçevesinde geri ödemesiz olarak desteklenebilecek. 

Yerindelik ve denetim faaliyetleri 

AR-GE, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve denetim faaliyetleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılacak. 

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, "bilişim sektörünün rekabet gücünü artırmak için gerekli çalışmaları yapmak, kamu bilişim projelerini tedarik edecek firmaları; taşımaları gereken yeterlik veya standartlar doğrultusunda yetkilendirmek, teknik içerikli kriterler uyarınca yetkilendirmeyi iptal etmek veya geçici olarak durdurmak, kamu bilişim projelerine ilişkin sözleşmelerin yürütülmesinde kamu kurumlarının ve yüklenicilerin başta kalite ve güvenlik yeterlik veya standartlar olmak üzere uyacakları usul ve esasları belirlemekle" görevli olacak. 

Görevlendirilen öğretim elemanları ile kamu görevlisi olmayan, alanında uzman diğer kişilere harcırah giderleri, yasada öngörülen tutarın 5 katını aşmamak üzere ve kısıtlamalara tabi olmaksızın her yıl Başkanlıkça belirlenecek tutar üzerinden doğrudan görevlendirilen kişiye ödeme yapılacak.