Fas, yatırımcılarına Batı Afrika kapısını aralıyor

 

İSTANBUL - Dünyanın en büyük fosfat yataklarına sahip olan Fas, ekonomisini tarım, imalat, balıkçılık ve turizm gelirleri ile dış ülkelerde çalışan Faslıların ülkeye getirdikleri dövizlerle ayakta tutuyor. 1980'li yıllardan itibaren Fas, IMF ve Dünya Bankası ile işbirliği içinde başarılı bir ekonomik reform sürecine girdiğini söyleyen DEİK Türk-Fas İş Konseyi Başkanı Osman Kocaman, bu süreç kapsamında dış ticaret rejiminin liberalleştirildiğini, yeni yatırım kanunu çıkarıldığını, özelleştirme programı ve bankacılık sisteminde iyileştirilmeler yapıldığını belirtti. Fas ekonomisinin son 10 yılda tarım ve fosfat sektörlerine olan bağımlılığının azaltılarak imalat ve hizmet sektörlerinin GSYH' deki paylarını artırdığını anlatan Kocaman, Fas'ın son yıllarda istikrarlı bir büyüdüğünü kaydetti.

 

Farklı sektörlerde yatırım imkanları

 

Fas'taki Türk yatırımlarının genel olarak inşaat makineleri, gıda, tekstil, süpermarket zinciri, mobilya alanlarında yoğunlaştığını aktaran Kocaman, bunun yanı sıra Türk firmalarının turizm, otomobil, tarım endüstrisi, inşaat, tekstil ve madencilik alanlarında yatırımlar yaparak Batı Afrika başta olmak üzere Afrika'ya açılabileceklerini vurguladı. Fas'ın yabancı yatırımcılara yönelik açık bir politika izlediğini dile getiren Kocaman, "Fas'a gerçekleştirilecek yatırımlarda sağlanacak teşviklerden sorumlu kurum Sanayi Bakanlığı'na bağlı olan Moroccon Investment Development Agency (AMDI)' dir Yatırım imkanlarına ilişkin detaylı bilgi için www.invest.gov.ma adresine bakılabilir. Ülkede liberal bir yatırım sistemi var. Devletin tekel olduğu fosfat üretimi, atık yönetimi, toptan sebze meyve dağıtımı yerli ve yabancı yatırıma kapalıdır. Bu sektörler dışındaki pek çok sektör özel yatırıma açık. Fas, farklı bölgelerindeki yatırımların artırılması ve söz konusu yatırımların teşviki amacıyla 2002 Ağustos ayından bu yana 'Bölgesel Yatırım Merkezleri'ni hayata geçirmiştir. Söz konusu merkezler aynı zamanda şirket kuruluşunda idari prosedürlerin sadeleştirmek üzere faaliyet göstermektedir. Toplam 16 bölgeye yayılmış olan bu ajanslarda tek gişeden şirket kuruluşu gerçekleştirilebilmektedir" dedi.

 

 

Fas'ın yatırımcılara önemli teşvikler sunduğunu ifade eden Kocaman, sözlerini şöyle sürdürdü: "27 milyon euro üzerindeki doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına, 250'den fazla kişi istihdam edilmesi, teknoloji transferi yapılması ve çevrenin korunmasına katkı sağlaması kaydıyla devlet tarafından arsa bedelinin yüzde 20'si ve toplam yatırımın yüzde 5'ine kadar altyapı yatırımı teşviki sağlanmaktadır. Tekstilhazır giyim, otomotiv yedek parça, elektronik, nanoteknoloji, mikroelektronik/biyoteknoloji, uçak ve havacılık gibi sektörlerde 5 milyon dirhem (yaklaşık 500 bin euro) üzerindeki yatırımlarda; makine ve teçhizatın da asgari 2.5 milyon dirhem tutması kaydıyla Hassan II adlı kamu fonundan destek sağlanıyor. Bu destek, yatırımın toplam bedelinin yüzde 10'unu ve 20 milyon dirhemi aşmamak kaydıyla, üretim tesisi bedelinin yüzde 30'u ve makine ve teçhizatın yüzde 10'unun karşılanmasından oluşuyor. Kalkınmada öncelikli belirli bölgelerde yapılacak ihracata önelik yatırımlar için de 5 yıl süreyle gelir ve kurumlar vergisinde yüzde 50 indirim uygulanıyor."

 

Ekonomiye yönelik reformlar yapıldı

 

Fas hükümetinin, 2008-2009'da özelleştirmeye hız verdiğini ve ekonomik liberalizasyon yönündeki çalışmalarını sürdürmeye devam ettiğini kaydeden Kocaman, "Hükümet, son dönemde iş ortamının iyileşmesine yönelik çalışmalarını hızlandırmış ve bu çerçevede çalışanlarla ilgili mevzuat ve sınai haklar konusunda birtakım reformlar gerçekleştirmiştir. Genel olarak hükümetin çabası yatırımları teşvik etmek, işsizliği azaltmak, halkın refah düzeyini artırmak ve piyasadaki durgunluğu harekete geçirmektir" diye konuştu.

Fas'ın en fazla fazla ithal ettiği ürünlerin ham petrol, petrol yağları, makine ve ulaşım araçları, tekstil ürünleri ve kimyasallar olduğunu belirten Kocaman, Fas ile Türkiye arasında serbest ticaret anlaşmasının

2006’da yürürlüğe girdiğini söyledi. Kocaman, iki ülke ticaret hacminin 1.4 milyar dolar olduğunu kaydetti.