Fazla mesai onayları için son süre
Av. Gülşen Ürer - Ürer Hukuk Bürosu
Bilindiği gibi, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca haftalık çalışma süresi en fazla 45 saattir. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilir. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda ise bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla süreli çalışma olarak adlandırılır.
Gerek İş Kanunu’nun 41. Maddesinde yer alan düzenleme gerek İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği hükümleri uyarınca, fazla çalışma karşılığında, işveren işçiye;
a. Fazla çalışmanın her saati için, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının %50 yükseltilmesi suretiyle bulunacak fazla çalışma ücretini,
b. Fazla süreli çalışmalarda her bir saat fazla çalışma için, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 yükseltilmesi suretiyle bulunacak fazla çalışma ücretini, ödemelidir.
Şayet işçi talep ederse, fazla çalışma veya fazla süreli çalışma karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla süreli çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay içerisinde, işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
Mevzuat kapsamında işçiye yaptırılacak olan fazla çalışmanın sınırı, bir yılda 270 saattir. Yani, bir işçiye yılda 270 saati aşan sürelerle fazla çalışma yaptırılamaz.
Yukarıdaki şartlar doğrultusunda, işçiye fazla mesai yaptırılması için her sene Ocak ayı içerisinde, işçinin fazla çalışma ve fazla süreli çalışma yapmaya ilişkin yazılı onayının alınması zorunludur. Bu onayın alınmaması halinde, işçinin fazla mesai taleplerini reddetme hakkı bulunmaktadır.
Önemle belirtmek gerekir ki işçinin iş sözleşmesinde fazla/fazla süreli çalışma yapacağına ilişkin hüküm olması yeterli değildir. Yukarıda belirtilen onayın her sene düzenli olarak alınması ve işçinin özlük dosyasında tutulması gerekmektedir.
İşverence fazla/fazla süreli çalışma onaylarının alınmaması, fazla/fazla süreli çalışma ücretinin ödenmemesi ya da hak edilen serbest zamanın süresinde kullandırılmaması hallerinde, işveren aleyhine, her bir işçi başına 2015 yılı için 270 TL idari para cezası uygulanacağı ve işçinin yasal haklarını dava ile talep etme hakkı olduğu unutulmamalıdır.