Gelir İdaresi Başkanlığı çalışanlarının kamu kurumları listesine alınması için kanuni düzenleme yapılmalı

Gelir İdaresi Başkanlığı'nın ayrı bir kanunla teşkilatlanmasına göre, Maliye Bakanlığı'nın teklifi,  Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı ile Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü'nün uygun görüşü doğrultusunda GİB kodu verilmelidir. Böylece GİB çalışanlarının kadrolarının başına uzman eklenerek nitelikleri ve sorumluluklarını belirlenebilecek unvan kadroları ihdas edilmek suretiyle vergisel tespitlerin Operasyonel kapsamda tespiti yapılmalıdır. Bu durumda,  190 sayılı KHK'daki hükümlere göre Gelir İdaresi Başkanlığı Teşkilat Kanunu'na eşitlik kazandırılmak maksadıyla Bakanlar Kurulu'ndan bu konuda ek bir KHK düzenlenerek ayrı bir kurum kodu verilerek özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır.

Ancak, maliye müfettişi Kodu 3252, başhesap uzmanı kodu 3150, gelirler kontrolörü Kodu 3302, vergi dairesi müdürü kodu 4575, vergi denetmeni kodu 3307, gelir uzmanı kodu 3284, VHKİ kodu 7825, yoklama memuru kodu 7735, tahsildar kodu 7785, veznedar kodu 7815, icra memuru 7625 olarak belirlenmiştir. Her nasılsa vergi memurlarına unvanlarına göre kod numarası verilmemiştir.   

Maliye Bakanlığı, "Gelir İdaresi Başkanlığı Teşkilatı Meslek Mensupları Sendikası"nın kurulması yolunda Gelir İdaresi Başkanlığı Teşkilat Yasası kapsamında çalışanların veya idarenin İçişleri Bakanlığı'na herhangi bir başvurusu yapılamamıştır. Yetkili makamlarca söz konusu sendikanın kurulmasının uygun görülmesi halinde kurucu üyesi olmam konusunda aydınlatılmamız gereklidir. Vergi dairesi çalışanlarının mesleksel açıdan kamu yararına çalışmasında yarar bulunmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı kontrolörleri veya başka bir unvan adı altında konusu itibariyle denetim ve inceleme elemanının belirlenmesine ihtiyaç duyulmamıştır Maliye Bakanlığı halen 178 sayılı KHK belirlenen Teşkilat Kanunu kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı'nı yönetmeye çalışılmaktadır. Maliye Bakanlığı müfettişleri, hesap uzmanları ve gelirler kontrolörleri, illerde vergi denetmenleri ile vergi dairesi müdürleri inceleme elemanı olarak görev yapmaktadır.

 Vergi Daireleri Kuruluş ve Görevleri Yönetmeliği'nin 22. maddesi ile 13/B ve 14/B maddelerine dayanarak vergi memuru, icra memuru, yoklama memuru, tahsildar, veznedar, veri hazırlama kontrol işletmeni kadrosunu işgal edenler, gelir uzmanları ile birlikte aynı kapsamda çeşitli servislerde bilgisayar kullanmak suretiyle vergi dairelerinde çalıştırılmaktadırlar. Vergi dairesi müdürlerinin Maliye Bakanlığı adına her unvandaki memuru doğrudan ve çeşitli servisler ile diğer alanlarda çalıştırmak üzere görevlendirilmek suretiyle atama yetkisi bulunmaktadır.

Çünkü veri hazırlama kontrol işlemeni kadrosunu işgal edenlerin yan ödeme katsayısı, 2250 bağlı bulunduğu servis şefinin katsayısı 1000, müdür yardımcısı 1250,veznedar ve tahsildar 1200, icra memuru 1000, yoklama memuru ve memur 500, teknisyen 1050, gelir uzman yardımcısı 1000, hizmetli 500, bekçi 675'tir.

1-4 dereceler arasında özel hizmet tazminatı Müdürler 135, müdür yardımcıları 100, şefler 60, bilgisayar işletmeni veznedarlar ile VHKİ 55, yoklama ve icra memurları 49, gelir uzman yardımcısı 105 olarak hesaplanmaktadır. Ek ücretler arasında müdürler 125, müdür yardımcıları ile gelir, uzmanları 100, diğerleri 95 şeklindedir. Ek gösterge tablosunda 1. derecedeki müdürler 3000, 1. derecedeki yüksekokul mezunları 2200, lise mezunları 1500, 4. derece lise mezunları ise 650'dir. 

Anayasa'sının "Kanun Önünde Eşitlik başlıklı 10. maddesinde "Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Yine, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 7. maddesine göre; "Kanun önünde herkes eşittir." Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmeleri'nin 14. maddesinde de belirtildiği gibi "Bu sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanmalarıdır.

Anayasanın 55.maddesinde "Ücret emeğin karşılığıdır.   Bilgisayar işletmeni, veznedar ve veri hazırlama kontrol işletmenliği kadrosunu işgal edenlerin özel hizmet tazminatları 55, bilgisayar işletmeni -VHKİ yan ödeme kat sayısı 2250, veznedarların 1200 olarak belirlenmiştir. Söz konusu kadro unvanlarını farklı şekilde işgal etmelerine rağmen vergi dairelerinde aynı görevi birlikte sürdürmektedirler.

Vergi Daireleri Kuruluş ve Görevleri Yönetmeliği'nin 22. maddesi ile 13/B ve 14/B maddelerine dayanarak vergi dairelerinde veri hazırlama kontrol işletmenleri, şefler, müdür yardımcıları, müdürler ile bilumum memurlar VED0P ve E-VDO programları sistemi içinde yetkilerine göre kendilerine şifre verilmiştir.   Böylece söz konusu kadroları işgal edenlerin tamamı görevlilerini bilgisayar ortamında veri hazırlama kontrol işletmeni kadrosunun yapmakta olduğu iş şeklinde çalıştırılmaktadırlar. 657 sayılı devlet memurları kanununa dayanarak 1-4 dereceler doğrudan ihtisas kadrosu kapsamındadır.

Bu durumda, 4. dereceli ihtisas kadroları arasında bulunan veznedarlık unvanını işgal edenlerin Başbakanlık'tan 1-3 arası dereceli ihtisas kadrosu ihdas edilememesi durumunda ilgililere veri hazırlama kontrol işletmenliği veya 3. dereceli veznedarlık kadrosu ihdas edilerek buna göre atamaların yapılacağı görüşündeyim.

Lise mezunu veri hazırlama kontrol işletmeni kadrosunu işgal edenlere doğrudan 1,2 ve 3. dereceli kadrolar ihdas edilerek atamaları yapılmaktadır. Oysa lisans ve yüksekokul mezunu, vergi memuru ve diğer memurların en az 5. dereceli kadrolarda bekletilerek 1. dereceden karşılık gösterilmek suretiyle maaşları ödenebilmektedir.

Hazine Müsteşarlığı bazı yasal düzenlemelerle yapısı özerk olmamakla birlikte Türkiye'nin giderleri değerlendirilmektedir. Kadro unvanlarının dağılımı itibariyle Hazine Müsteşarlığı'na bağlı olarak nitelikleri önemli ölçüde geliştirilmiştir. Hazine Genel Müdürlüğü'ne bağlı memurlara yeni bir sınav yapılmaksızın kadrolarının geçişi de doğrudan yapılmıştır.  

Esasen, Hazine Müsteşarlığı'ndaki uygulamada olduğu gibi Gelir İdaresi Başkanlığı Teşkilat Kanunu kapsamında vergi dairelerinde çalışanlara doğrudan gelir uzmanlığı unvan ve kadrosu tahsis edilememiştir. Son zamanlarda çalışanlar arasında hukuk, işletme, iktisat gibi mesleki dalların yanı sıra ilahiyat, spor öğretmenliği ve diğer kollardaki lisans mezunlarının gelir uzmanlığı sınavlarına katıldıkları ve kazananların bulunduğu görülmektedir. Bu durumda, mesleki alanda mesleki yüksek okullardaki eğitimin üniversite mezunu olduğundan müktesep hakların korunmasında önemli bir dayanak noktasını oluşturmaktadır. 

Malmüdürlüklerine tayin edilen yoklama, icra ve diğer memurların çoğu uzunca bir süre aynı yerde çalıştıklarından ticaret erbabıyla ünsiyetleşerek vergisel işlemlerin profesyonel boyutlarda düşünülmesi fırsatını bulmakta çeşitli sorunlar vardır. Bazı malmüdürlerince çevredeki siyasi baskı ve çeşitli konularla yakından muhatap olmamak için 7 yıllık süreyi tamamlayarak gelişmiş bir malmüdürlüğüne tayin edilmenin yolu izlenmektedir.

Bazı malmüdürlüklerindeki mükellef sayısının 2000'e ulaşması halinde yeni vergi dairelerinin kurulmasıyla bir bakıma yetki devrinin getirdiği ekonomik, psikolojik ve sosyal sıkıntılara neden olmaktadır.

Esasen Gelir İdaresi Başkanlığı'nın bağımsız olarak 190 sayılı KHK doğrultusunda GİB kodu verilerek kamu kurumları listesine alınması sonucunda mesleksel ve ekonomik konuların önemli bir bölümünün çözümleneceğine inanıyorum. Kuşkusuz uluslararası ekonomi kuruluşları ile ileri ülkelerin bu kapsamda yapılacak bir düzenlemeyle Türkiye'nin güvenirliği ile gelişmişliğinin belirlenmesini gösterecektir. Böylece ülkemizdeki vergisel durumların gelişmesinde nitelikli vergi memurlarına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu nedenle, vergi dairelerinde çalışanların kadrolarının başına uzman memur veya uzman şef şeklinde unvanlar eklenerek ekonominin düzeltilmesi yolunda gerekli işlemler yapılması sağlanmalıdır.