Kezban KARABOĞA
İSTANBUL - Sedes Holding Yönetim Kurulu Başkanı Demir Sabancı, Gratis’i 100 milyon dolar yatırımla 2009’da kurdu. Birçok şirketi var ancak Gratis’e özel önem veriyor. Gratis’in 2012 cirosu 110 milyon lira. 2013’te 200 milyon lira ciro bekleniyor. 112 mağazada 860 kişi çalışıyor. 2012’de 50 mağaza açıldı. 2013’te de 50 yeni mağaza hedefleniyor. Büyüyen bir organizasyon olduklarını belirten Sabancı, "Ortaklık teklifi almadık fakat teklif geldiğinde evlenilecek kişi kimdir, düşünceleri nedir, uyar mı bakarız. Bunlar o gün bakılıp sorulacak sorular. Zaten kız daha küçük, o teklif gelse bile erken" dedi. Kendilerine ait 5 markayı geliştirmeye devam edeceklerini belirten Sabancı'yla Gratis’i, perakande sektörünü ve sektördeki gelişmeleri konuştuk.
Sizce Gratis konsepti tuttu mu?
Her mağazanın kendi başına kar merkezi olması, kendi kirasını ödeyebilmesi, personel giderlerini karşılayabilmesi, reklam ve dağıtım giderlerinden aldığı payın üstünde getiri elde edebilmesi o mağazanın ekonomik olarak başarılı olup olmadığının göstergesidir. Mağazayı açınca elektrik elektronik donanımı, malları, rafları, personel eğitimleri gibi yatırımlar oluyor. İlk yatırımlarla mağazanın kar etmesi geri ödeme süresine tabi olur. Normalde 1 yılda bütün bu yatırımları karşılar, 3-6 ay içinde de kirasını personel giderini karşılayacak hacme gelir diye düşünüyoruz. Arkasından ekonomik verileri yerine getirdiyse, başarısını arttırmaya devam eder gözüyle bakıyoruz. Geçen sene açmış olduğumuz mağazalardan yüzde 75’inden fazlası bu saydığım kriterleri vakitlice yerine getirdi.
Geçen yıl kaç mağaza açtınız?
50 mağaza açtık. Tutarsal olarak değişiyor. Satıştan aldığı yüzdeye göre giderlerini karşıladıktan sonra yüzde 10’dan fazla kar ediyorsa başarılıdır. Bazı mağazalarımız bulunduğu coğrafya ve ödediği kiranın yüksekliğinden dolayı geri ödeme süresi daha uzun olabiliyor. Bu sürpriz değil. Çünkü bazı lokasyonlarımızı bilinçli olarak trafiğin yüksek olduğu yerlerde açıyoruz. Orada ödediğimiz kiranın tamamını kira olarak görmüyoruz, bir kısmını reklam gideri olarak algılıyoruz. Bir mağazanın önünden her gün 1 milyon kişi geçiyorsa görünürlük sağlıyor. İstiklal, Bağdat caddesi, Nişantaşı böyle.
Mağazaların lokasyonu nasıl?
Yüzde 50 yüzde 50 alışveriş merkezleri ve sokaklardayız. Bugün 112 mağazayız, her iki lokasyonun da çok başarılı örnekleri oluştu. İlk birkaç yıl deneme bulma metoduyla kapattıklarımız da oldu. 7 tane mağaza kapattık. Örneğin Bayrampaşa Carrefour’da, Haramidere’de kapattık.
Mağazada nelere bakıyorsunuz?
[PAGE]
Mağazada nelere bakıyorsunuz?
Gratis’i 5 ana noktaya hizmet etsin diye düşündük. Birincisi bize gerçek anlamda gelen müşterilerimiz. Bunların yüzde 80’i kadın.5 ana kategori, önce müşterilerimizin kendileri, sonra eşleri, evleri, sevdikleri, çocukları. Müşterilerimizin demografisi Türkiye’nin demografisiyle aynı. 12 ürün kategorimiz var. Örneğin ağız bakımı, içinde diş macunu, diş ipi gibi ürünler var. Her bir kategori kendi içinde bu 5 faktöre de hitap edebilecek ürün gruplarını elde edebilir.
Her mağazamız ayrı bir işletme gibi çalışır. Mağazanın müdürü mağazanın sahibidir. Her vardiyada 6 kişi çalışıyor. Mağaza sabah açılırken 15 dakika durum değerlendirmesi yapıyor. Dün ne yaptık, şirket ne yaptı? Gün sonu kapanışı yapıyoruz. Saat, saat, satış bilgileri raporlanabiliyor. 6 bin kalem mal var. 6 bin kalemin satış hızları, hangisi iyi, hangisi kötü sattı, önümüze geliyor.
Mağazalarınızda kaç kişi çalışıyor?
112 mağazada 860 kişi çalışıyor. Büyük bir kısmı orta okul, lise mezunu, ilkokul mezunu da var. Aldıkları eğitimlerle sektörel beceri elde ediyorlar. Onlara "1 yıl içinde kendini mağaza müdürüne göster, seni ilave eğitimle müdür yardımcısı, ilave eğitimle müdür, bölge müdürü yapalım" diyoruz.
Hiç ortaklık teklifi aldınız mı?
Kendi başımıza geliştirdiğimiz bir marka, konsept Gratis. Ortak yok, ortaklık teklifi de yok. Olduğu zaman bakarız, evlenilecek kişi kimdir, düşünceleri nedir, uyar mı bakarız. Zaten kız da daha küçük, o teklif gelse bile erken.
2013’te kaç mağaza açacaksınız?
Bu yıl 50 mağaza açma hedefimiz var. Seneyi 100 mağazayla açtık. Sayı bu yıl en az 150 olur, yıl ortasında ulaşmış oluruz. Doğru insan kaynaklarıyla 100 mağaza da açabiliriz. Her ay ülke genelinde 15 mağaza açabilecek kapasitemiz var. 5 yılda 500 mağaza hedefine doğru personel donanımına erişebilirsek yaklaşabiliriz. 6’ncı ya da 7 yılda o hedefi tutturacağız.
Ciro bilgilerine gelirsek...
2012 bütçemizi gerçekleştirdiğimiz bir yıldı. 110 milyon lira gibi bir rakamla kapattık, bu sene 200 milyon lirayı geçeceğiz. Açıldığımızdan bu yana ciro’da ikiye katlanarak yani yüzde 100 büyüyoruz.
Ürünlerden bahsedersek?
Kendimize ait Bond, Bee Beauty, Eclipse, Benri, Fraternikus markalarımız var. Ecplise markasıyla moda ürünlerimiz var ama onları daha da geliştireceğiz. Ayrıca Gratis olarak, Türkiye’ye girmek isteyen uluslar arası markalar için bir kanal durumundayız.
SEDES’TE ÇIKACAK FIRSATLARA BAKARIZ
Sabancı Holding’deki hisselerini 2005’te 250 milyon dolara satarak holdingden ayrılan Demir Sabancı, Sedes Holding’i 2006’da kurdu. Sedes Holding’in tek sahibi Demir Sabancı, başka ortağı yok. Holding bünyesinde farklı sektörlerden 5 şirket var. Plastik kasa üretimi yapan Odesa Polymer, havacılık alanında Döysa Vip Havacılık, uluslararası tekno market zincirinin Türkiye ayağı Electroworld, denizyolu, havayolu, taşıma sigortası ve depolama dağıtım alanlarında iş yapan Demas International, Sedes Sigorta ile kozmetik ve kişisel bakım sektöründeki Gratis. Sedes Holding’in yatırım yelpazesine yeni sektörler girecek mi?.. Cevabı şöyle: "Zaman ne gösterecek bilemiyorum. Eğer bir takım cazibeler çıkarsa olabilir. Cevabı karşımıza çıkacak fırsatlarda. Belirlediğimiz sektörlerde devam ederiz bakış açımı devam ettiriyorum ama bu atılım yapmamak anlamına gelmiyor. Hesaplanmış riskler alabilecek cazibeler olması lazım. Gerekli cazibeler olursa, neden olmasın."
'TÜRKİYE, DEMOGRAFİK OLARAK ALTIN DÖNEMİNDEN GEÇİYOR’
Perakendeyi etkileyen önemli faktörlerin başında teknolojinin geldiğini ifade eden Sedes Holding Yönetim Kurulu Başkanı Demir Sabancı, Türkiye’nin sahip olduğu genç, dinamik nüfusuyla altın döneminden geçtiğini düşünüyor. Sabancı, şöyle dedi: "Teknoloji tüketiciye ulaşmada önemli rol oynadı. Artık müşteriye ulaşmanın kanalları birden çok lokasyondan geçiyor. Önümüzdeki dönemde teknolojinin perakende üzerinde etkisi daha da artacak. Perakendeyi etkileyen ikinci şey, pazar dinamiği ve demografi. Bu faktörler, Türkiye’nin lehinde. Türkiye, demografik olarak altın döneminden geçiyor. Türkiye, genç ve dinamik bir nüfusa sahip olan ender ülkelerden. Rusya’nın, Çin’in genç nüfusu yok. Bu ülkelerin başı önümüzdeki 10-15 yıl dertte. Türkiye’nin en büyük büyüme dinamosu genç ve dinamik bir nüfusa sahip olması. Yeter ki genç nüfusumuz eğitimli, dünyaya açık sahip olsun. Bu da iş bulmaktan geçiyor. Biz Gratis’te 860 kişiye o şansı veriyoruz."