Gümrük müşavirlerinin 'Asgari Ücret Tarifesi'
Mehmet ÇARDAK / Gümrük Müşaviri
Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kuruluşundan önce de Gümrük Müşavirleri (Gümrük Komisyoncuları) vardı ama Gümrük Müşavirlerinin 2010 yılana kadar kanuni olarak yürürlüğe konulmuş 'Asgari Ücret Tarifesi' yoktu.
Gümrüklerde her türlü gümrük işlemlerini kendi adına, ancak başkalarının hesabına takip ederek sonuçlandıran Gümrük Müşavirleri; iş takip masraflarını ve ücretlerini iş sahiplerinden tahsil ederler ama tahsilâtın tamamı için fatura veya makbuz düzenlemezlerdi. Dolayısıyla da gümrük müşavirlerinin gerçek gelir ve giderleri belgelenmezdi. Bu yüzden de, Maliye'nin vergi denetim elemanlarınca gümrük müşavirlerinin veya gümrük müşavirliği şirketlerinin gerçek kazançları ve ödenmesi gereken vergileri tespit edilemezdi. Sözün özü, meşru zeminde mesleki faaliyette bulunan gümrük müşavirleri çok para kazanamadıkları için Maliye'ye de kayda değer vergi ödeyemezlerdi!
Ancak 7 Ekim 2009 tarihinde yürürlüğe giren 5911 Sayılı Kanun'la 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun Geçici 6'ncı maddesine bir fıkra eklendi ve Gümrük Müşavirleri Dernekleri'nce, Gümrük Müşavirlerinin yapacakları iş ve işlemler karşılığı alacakları asgari ücretleri gösteren ve takvim yılı bazında belirlenen 'Asgari Ücret Tarifesi'nin, Gümrük Müsteşarlığı'nca uygun görülerek onaylanmak suretiyle uygulamaya konulmasına imkân sağlandı.
Nitekim 2010 yılı için uygulanacak 'Gümrük Müşavirleri Asgari Ücret Tarifesi' ve 'Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri Asgari Ücret Tarifesi' ile 'Gümrük Müşavirleri Asgari Ücret Tarifesi Uygulama Esasları' İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir ve Mersin gümrük müşavirleri derneklerince müştereken hazırlanarak onaylanmak üzere Gümrük Müsteşarlığı'na sunuldu. Gümrük müşavirleri derneklerince belirlenen ve Gümrük Müsteşarlığı'nca uygun görülerek 31.12.2009 tarihinde onaylanan 'Gümrük Müşavirleri Asgari Ücret Tarifesi' 01.01.2010 tarihi itibariyle uygulamaya girdi.
Cumhuriyet tarihinde kanuni olarak ilk defa uygulamaya konulan bu 'Asgari Ücret Tarifesi'nin sağlıklı bir şekilde uygulanması ve fiyat tarifesine uymayan kişilerin hak ettikleri mali, idari ve disiplin cezalarına çarptırılması; meslek etiği, disiplini ve Gümrük Müşavirliği mesleğinin ülkemizin genel menfaatlerine uygun bir şekilde gelişmesi açısından çok büyük önem arz ediyordu.
Bu bağlamda, gümrük müşavirlerince 100 yıldır beklenen ve yasal dayanağa sahip söz konusu 'Asgari Ücret Tarifesi'nin hem gümrük camiasına ve meslek mensuplarına hem de devlete hayırlı olması tüm gümrükçülerin yegâne temennisiydi. Çünkü yürürlüğe giren 'Asgari Ücret Tarifesi' ile artık gümrüklerde sandviç parasına iş takip etme dönemi bitecek ve ilk kez gümrük müşavirleri haklarına kavuşacaktı.
Ancak uygulamaya girişinden itibaren üç hafta bile geçmeden, Gümrük Müsteşarlığı; ihracatçılar ve gümrük müşavirleri arasında tartışmaya neden olan 'Asgari Ücret Tarifesi'ni Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) tepkisi üzerine değiştirmek zorunda kaldı. 22.01.2010 tarihinde yapılan yeni düzenleme ile 31 Aralık'ta yayınlanan tarifedeki fiyatlar ortalama 50 lira aşağı çekildi. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin önerilerini dikkate alan Gümrük Müsteşarlığı bu kez de gümrük müşavirlerinin tepkisini çekti.
Açıkçası, 'Asgari Ücret Tarifesi' yüzünden iş sahipleri ile gümrükçüler arasında kavga çıktı!
Şimdilerde ise, yeni tarifeden memnun olmayan gümrük müşavirleri dernekleri güya eylem planı hazırlıyorlar. Daha ilk tarifenin uygulamaya konulmasında 4458 sayılı Gümrük Kanunu'na aykırı davranan ve gümrük müşavirleri derneklerince müştereken belirlenen Asgari Ücret Tarifesi'ni iptal etmek suretiyle iş sahiplerince önerilen tarifeyi onaylayarak yürürlüğe koyan Gümrük Müsteşarlığı yetkililerinin, meslektaşlarının lehine yeni bir tasarrufta bulunmaları pek de mümkün gibi görülmüyor.
Çünkü Türkiye'deki gümrük müşavirleri derneklerinin yetkililerinin de çok iyi bildiği gibi; Gümrük Müsteşarlığı'nın en üst yönetim kadrolarında görevli bürokratlar, Cumhuriyet tarihinin her döneminde hep ekonomik ve siyasi gücü olanlardan yana tavır almışlardır. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin tepkisi üzerine tarifede değişiklik yapmakla da tarihi karakterlerine uygun davranmışlardır. Onlar için önemli olan mevzuat değil, mevzuudur.
Gümrük müşavirleri derneklerinin yöneticilerine naçizane tavsiyem; boş yere pratiğe dönüştüremeyecekleri eylem planları ile zaman kaybetmemeleridir. Bilmelidirler ki büyüklerine hürmet gösterip, Allah rızası için mesleki faaliyetlerine devam etmeleri herkesin hayrınadır. Dernekler, gayret göstersinler ve mevcut Asgari Ücret Tarifesi'nin iş takibi sektöründe dürüstçe tatbikini sağlasınlar yeter!
Gümrük müşavirlerinin 2010 yılı asgari ücret tarifesi tüm gümrük camiasına, iş sahiplerine ve Maliye örgütüne hayırlı olsun!