Gümrük vergi kaçağı

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

İhap SUBAŞI / Subaşı Gümrükleme

Hiçbir devirde gümrük vergi kaçağı tam, eksiksiz önlenememiştir. Çünkü, gümrük çok değişik şekillenmelerle emtialar, vergilendirerek bir malın ihraç ve ithalatı gerçekleştirilir. Maliye esaslı kazanılan bir paranın, matrahı üzerinden vergilendirme yapmaz. Bir malın cins, nevi ve emtianın esası üzerinden, tarifelendirmesini ve de vergi yüzdesi bakımından, hesaplanmasını yapar. Bu aşamaya gelinceye kadar çok değişik uygulamalar sonucu, malın, vergisi saptanır. Tabii ki, bu aşamalardan geçilirken, o kadar dikkatli ve titiz davranmalı mecburiyeti vardır ki; Demokles'in kılıcı gibi 5607 Sayılı Kaçakçılık Kanunu beyan sahibinin, başında asılıdır. Sayısal yanılmalar tarife yanlışlıkları parasal fiyat uygulamaları menşei konuları başlı başına dikkatli ve öz bir çalışma gerektirir. Gümrükçülük ve gümrük müşavirliği mesleği, gümrüklerdeki uygulama ve tatbikatlarda, gümrük vergi kaçağını önleyebilecek çok önemli tedbirler alabilmelidirler. Tabii ki, gümrük idareleri bu hususta öncü olmaları, herhangi bir olumsuzluk yaratılmaması için uygulamalardaki, hassas noktaları tespit edip, yürürlüğe koymalıdırlar. Yoksa vergi kaçağının önlenmesinde, ideal bir sonuca varılamaz; 7'inci madde, eşyanın alıcı ve satıcısının birbirinde bağımsız olduğu ve serbest piyasa koşullarında alımın, gerçekleştiği sabit olunca faturalanıp, beyan edildiğinde normal fiyat olarak algılanmalıdır. Müstakil bir satıcı ile müstakil bir alıcı arasında, dış tesir olmaksızın, saptanan fiyat normal fiyattır. Kıymet belirlenirken, GATT Kıymet Anlaşması'nın 7'inci maddesi bakınız ne diyor.

Madde 7: Bu yöntem kullanırken, aynı eşyanın ithal ülkesine kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilmiş olması gerekir. Bütün bu şartları taşıyan aynı eşyanın birden fazla satış bedeli tespit edilirse, bu kıymetlerden en düşük olanı kullanmalıdır. Demek ki, normal fiyatın tayininde, üç fiyat çıkarsa, fiyat normal ise en düşüğü vergiye matrah olarak alınacak.

Yine, GATT Kıymet Anlaşması'nın 6'ıncı maddesine giderek, bu yöntemi kullanırken; "Aynı eşyanın satış bedeli, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı eşya arasındaki tespit edilmiş farklara göre, ilave veya indirim yoluyla düzeltilebilir. Bir işlem sırasında aşağıdaki hususlar göz önüne alınır:

a) Ticari düzey farkları (toptancıya, perakendeciye veya nihai tüketiciye satış.)

b) Miktar farkları ve nakliyat türü ve veya nakliye mesafesi nedeniyle nakliye giderlerindeki ticari açıdan önemli farklılıklar."

Bu şekil yöntemler yanlışsız, hakkaniyetli bir vergi tahsilini sağlayabilir. Aynı eşya - benzer eşya için, bakınız, 10'uncu madde ne diyor:

 "Benzer eşyanın ithal ülkesine kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilmiş olması gerekir. Bütün şartları taşıyan birden fazla benzer eşya satış bedeli tespit edilirse, bu kıymetlerden en düşük olanı kullanılır."

Demek ki, doğruluk, dürüstlük, art niyet olmaksızın, yapılan ithal işlemleri, ve ihraç işlemler sonucu mükellefte, hiçbir sızlanmaya ve üzüntüye yer bırakmayacak şekilde sonuçlanacaktır.

Düşünebiliyormusunuz,1932 senesi gümrük kaçağını önlemek için, 1918 Sayılı Kaçakçılık Kanunu, yürürlük kazandı. 1918 Sayılı Kaçaklık Kanunu'nun 20'inci maddesi çok canları, hürriyeti kısıtlayıcı hükmüyle yaktı. Sonuç, kaçak yine işledi, mahkemeler kaçakçılıkla doldu taştı. Sonra 4926 Sayılı Kaçakçılık Yasası, ekonomik suça, ekonomik ceza olarak yürürlük kazandı. Fakat, bazı kesimlerce cezalar az görüldü: 5607 Sayılı Kaçakçılık Kanunu o da yetmedi, 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu bu yasaya eklendi. Böylesi, ağır hükümlü kanunlarla, gümrük kaçağını önleyemezsiniz. Çünkü, meydana çıkan bir suçun, ağırlaştırılmış hükümlerle cezasını veriyorsunuz, ama suç oluşturacak, hareketler devam ediyor.

Halbuki, o suçun oluşmaması, yapılmaması için organize çalışmalar yapılarak, tedbirler alınması gerekmektedir. Bu da, geçmiş tecrübelerden feyz alarak önleyici hareketler, tatbikat ve uygulamalarla hesaplanmalıdır.

Bir gümrük işleminde yanlışlar olabilir, kusuru cezaları ile cezalandırılır. Yoksa her şeyi kaçakçılığı taşımak çok yanlış olur. Bu hususta çok büyük dikkat edilmesi gereken tatbikat ve uygulamalardaki, gösterilmesi gereken bilgi doluluğuyla, hassasiyettir.