İhracat 2009'da 101.6 milyar dolar

İSTANBUL - İhracat, 2009 yılında 101 milyar 629 milyon lira düzeyinde gerçekleşti.

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Dış Ticaret Müsteşarlığındaki makamında yaptığı basın toplantısında, 2009 yılına ilişkin ihracat rakamlarını açıkladı.

Bakan Çağlayan, 2009 yılı Aralık ayı ihracatının 9 milyar 513 milyon dolar olduğunu açıkladı. Zafer Çağlayan, bu rakamın 2008 yılı Aralık ayındaki 7 milyar 180 milyon dolarlık kayıt rakamına göre yüzde 32,2, 2009 yılı Kasım ayındaki 8 milyar 825 milyon dolarlık kayıt rakamına göre de yüzde 7,8 üstünde olduğunu bildirdi.

Çağlayan, 2009 yılı genel ihracatının 101 milyar 629 milyon dolar olarak gerçekleştiğini bildirirken, şunları söyledi:

"Kıran kırana çalıştık. 2009 yılında yıllık ihracatımızın 80 milyar dolarlar civarında olacağı, 90 milyar doları geçemeyeceği belirtiliyordu. Biz farklı bir hedef koyduk ve (100 milyar doları aşacağız) dedi. Bütün planlarımızı buna göre yaptık. Gece-gündüz, saat farkı, zaman, dilim farklı demeksizin, hem müsteşarlığımız tüm kadrolarıyla hem de ihracatçılarımızla uyum içinde çalıştık."

"2009 yılı toplam ithalatı 138 milyar dolar olacak"

Çağlayan, bu çerçevede, 2009 yılı toplam ithalatının da 138 milyar dolar civarında gerçekleşmesini öngördüklerini söyledi.

Zafer Çağlayan, 2009'da ithalatta, ihracattan daha yüksek bir oranda, yüzde 30'lar seviyesinde bir daralma olacağını hesapladıklarını, bu çerçevede ihracatın ithalatı karşılama oranının da yüzde 73'ler düzeyinde gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini söyledi. Bakan Çağlayan, özellikle son aylarda, ithalatta ortaya çıkan artış eğiliminin önümüzdeki dönemde ihracattaki artış eğilimini de beraberinde getireceğini kaydetti.

"100 milyar dolarlık ihracat eşiğini ciddi ticari daralmasına rağmen aştık"

Bakan Çağlayan, 2009 yılı ihracat rakamlarını değerlendirdiği basın toplantısında, dünya ekonomisinin olağanüstü bir dönemden geçtiğini ve 1929 büyük buhranından sonraki en derin ve kapsamlı sıkıntılı dönemin yaşandığını kaydetti.

Küresel ekonomik kriz ortamında, konuya gerçekçi yaklaştıklarını ve "2009 yılında 100 milyar dolar ihracat gerçekleştirmek zor olabilir, ama mümkün" dediklerini kaydeden Çağlayan, ihracatçılarla birlikte bunun için gece gündüz çalıştıklarını söyledi.

Çağlayan, Aralık ayı ihracatıyla birlikte 2009 yılı genel ihracatının 101 milyar 629 milyon dolar olarak gerçekleştiğini belirterek, Türkiye'nin, 2007 yılında girdiği 100'ler kulübündeki yerini, krizin getirdiği bütün olumsuz şartlara rağmen koruduğunu kaydetti.

2008 yılında 100'ler kulübünün 36 üyesi olduğunu, 2009 yılında bu sayının 33'ün altına düşmesinin beklendiğine dikkat çekerek, "Ama kaç ülke olursa olsun, onların arasında Türkiye bulunacak" dedi.

Bakan Çağlayan, 100 milyar dolarlık ihracat eşiğini hedef pazarlardaki ticaret hacminin çok ciddi ticari daralmasına rağmen aştıklarının altını çizerek, şöyle devam etti:

"İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre 2009 yılı Aralık ayında, 9 milyar 513 milyon dolar olarak gerçekleşen ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,8 artan ihracatımız, aynı dönemde, sanayi ürünlerinde, yüzde 33,7 oranında artarak 7,7 milyar dolara ulaşmıştır. Madencilik ürünleri yüzde 98,1 gibi çok yüksek oranda artarak 305,8 milyon dolara çıkmıştır. Tarım ürünleri de yüzde 25,7 oranında artarak 1,5 milyar dolara yükselmiştir.

Aralık ayında ürün grubu bazında' fındık ve mamullerinde yüzde 79,6'luk, taşıt araçları ve yan sanayinde yüzde 64'lük, kimyevi maddeler ve mamullerinde yüzde 54,4'lük, demir ve demir dışı metallerde yüzde 43,5'lik, elektrik-elektronik ürünlerinde yüzde 41,2'lik, tekstil ve hammaddelerinde yüzde 35,5'lik ve hazırgiyim-konfeksiyon ürünlerinde yüzde 24,7'lik ihracat artışı yakalanmıştır.

Aralık ayında Kasım ayına göre genel ihracatta yakalanan yüzde 7,8'lik artışın yanında, aynı dönem itibariyle sanayi ürünlerinde yüzde 6,3'lük, madencilik ürünlerinde yüzde 26'lık ve tarım ürünlerinde de yüzde 12,8'lik artışlara ulaşılmıştır.

Kasım ayına göre Aralık ayında yaş meyve sebze ürünlerinde yüzde 42,3'lük, zeytin ve zeytinyağında yüzde 36,7'lik, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamullerinde yüzde 23,7'lik ile taşıt araçları ve yan sanayinde yüzde 21,6'lık artışlar yaşanmıştır."

2010 yılı umut yılı

Bakan Çağlayan, Aralık ayında ortaya çıkan artışların 2009 yılında oransal olarak ilk kez karşılaşılan ve krizden çıkışa geçildiğinin işareti olarak değerlendirilebilecek veriler olduğunu kaydetti. Çağlayan, "2010 yılı için hepimize umut veren rakamlardır. İnanıyoruz ki, Aralık ayında ortaya çıkan artış eğilimi 2010 yılında da sürecektir" dedi.

@page@

2009'un bütününe bakıldığında ise ihracatın, 2008 yılına göre yaklaşık yüzde 23 oranında azaldığının görüldüğünü, Ancak bu daralmaya rağmen, tarım ürünleri ihracatımızın yüzde 2,3 gibi oldukça düşük bir oranda azalarak 13,3 milyar dolar olduğunun görüldüğünü ifade eden Çağlayan, şöyle devam etti:

"Diğer yandan, talep esnekliği yüksek sanayi ürünleri ihracatımızın yüzde 26,6 azalarak 81,3 milyar dolar, madencilik ürünleri ihracatımızın ise yüzde 23,1 azalarak 2,5 milyar dolar olarak gerçekleştiği görülmektedir.

Söz konusu üç ana sektörün 2009 yılı ihracatımızdaki payları sırasıyla yüzde 13,7, yüzde 83,8 ve yüzde 2,5 olmuştur. Küresel krizle birlikte ihracatımızda sanayi ürünlerinin payının 2008 yılına göre yüzde 86,8'den yüzde 83,8'e gerilediği, tarım ürünlerinin payının ise 2008 yılındaki yüzde 10,6'lık paydan yüzde 13,7'ye yükseldiği dikkat çekmektedir.

Arkadaşlar elbette ki, ihracatımızdaki bu gerilemeden biz de hoşnut değiliz. Ancak, dünyanın yaşadığı küresel kriz ortamında, bütün ülkelerin hali ortada."

Bakan Çağlayan, Dünya Ticaret Örgütü'nün en son yayınladığı 2009 yılı 3'üncü çeyrek toplam verilerine göre, dünya ihracatının yüzde 30,1 oranında azaldığını, 12 trilyon 536 milyar dolardan 8 trilyon 762 milyar dolara indiğini söyledi.

Türkiye'nin 2009'un 3'ncü çeyrek sonundaki ihracat gerilemesinin, dünya gerilemesine paralel olarak yüzde 30.5 olduğunu belirten Çağlayan, "Bizim ihracatımızdaki gerileme pek çok gelişmiş ihracat ülkesinden daha düşüktü. Ancak yine de biz, son 3 ayda gerçekleştirdiğimiz performans ile gerileme oranını yüzde 23'e çektik" diye konuştu.

"İhracattaki düşüş, talep daralmasından"

Bakan Çağlayan, Türkiye'nin ihracatında kaydedilen düşüşün birincil ve en önemli sebebinin şüphesiz krizle birlikte küresel talepte yaşanan büyük daralma olduğunu belirterek, en önemli ihraç pazarlarını oluşturan AB ülkelerinde GSYH'nın önemli ölçüde azaldığını, 2009 yılının ilk dokuz ayında AB'nin yüzde 4,71 oranında küçüldüğünü söyledi.

Çağlayan, IMF tahminlerine göre ise AB bölgesindeki ekonomik küçülmenin yıl sonunda yüzde 4,2 olarak gerçekleşmesinin beklendiğini ifade etti.

Bir diğer önemli etkenin de emtia fiyatlarındaki gerileme olduğunu belirten Çağlayan,  değer olarak 2008'e göre yüzde 23 seviyesinde gerileyen ihracatın miktar bakımından değerlendirildiğinde, gerilemenin yüzde 10 civarında olduğunu kaydetti ve şöyle devam etti:

"Bu da açıkçası, emtia fiyatlarındaki gerilemelerden kaynaklanmaktadır. Krizle birlikte talebin düşmesine paralel olarak, fiyatlar gerilemiş ve sattığımız mal karşılığında aldığımız değer düşmüştür.

Dünya ekonomisinde görülen kriz kaynaklı yavaşlama, küresel emtia talebinde ve dolayısıyla da emtia fiyatlarında düşüşe sebep olmuştur. Özellikle petrol ve türevleri ile demir-çelik fiyatlarında meydana gelen bu gerileme, ülkemiz dahil birçok ülkenin ihracatının değer bazında düşmesine neden olmuştur. Bununla birlikte, 2009 yılı şubat ayından itibaren tedrici olarak gözlenen toparlanma, özellikle son aylarda artan ekonomik düzelme beklentileri ile ivme kazanmaya başlamıştır."

Bakan Çağlayan, DTM bünyesinde TÜİK'in açıkladığı miktar ve değer endeksi üzerinden, 2009 yılındaki miktar bazındaki ihracatın, 2008 yılı birim değerleriyle yeniden hesaplandığını belirterek, 2009'un ilk 10 ayı ile 2008 yılının ilk 10 ayının kıyaslandığını anlattı.

2009 yılı ilk 10 ayındaki ihracatın 2008 yılı fiyatlarıyla gerçekleştirilmiş olsaydı, hali hazırdaki rakamın yüzde 23,8 üzerinde bir ihracatın gerçekleştirilmiş olacağını kaydeden Çağlayan, "Yani 2009 yılı ilk 10 ayında 83,2 milyar dolar değil de 103,1 milyar dolar tutarında bir ihracat gerçekleştirilecekti" dedi.

Bakan Çağlayan, Ekim ayı gerçekleşmeleri ışığında Kasım ve Aralık ayına dönük olarak da öngörülerde bulunan uzmanların, dünyada emtia fiyatlarında Ekim ve Kasım aylarında görülen artışların Aralık ayında da pozitif kalacağını ve TÜİK tarafından henüz açıklanmamış olan Kasım ve Aralık ihracat değer endekslerinin de pozitif olacağını varsayarak bir simülasyon yaptığını kaydetti.

Çağlayan, bu çerçevede, emtia fiyatlarında değişiklik olmasaydı, 2009 yılı ihracatının bugün gerçekleşenden yüzde 18,8 daha yüksek 120,7 milyar düzeyinde olacağının ortaya çıktığını ve böylelikle ihracattaki gerileme oranının yüzde 8,5'da kalacağını söyledi.

TİM ve TÜİK rakamları arasındaki farklılığa da değinen Çağlayan, TÜİK'in her ay sonunda bir önceki ayın gümrüklerdeki gerçekleşmelere göre kesinleşen ihracat rakamını açıkladığını, TİM'in açıkladığı rakamlar içinde de işlenmemiş altın, uçak ve gemilere verilen kumanyalarla akaryakıtlar ve turistlere yolcu beraberinde yapılan satışlarla elde edilen ihracat gelirlerinin bulunmadığını ve mevzuat gereği bunların gümrük kayıtlarında tutulduğunu ve TÜİK tarafından değerlendirilerek ihracat rakamlarının kesinleştirildiğini sözlerine ekledi.

86 ülkeye olan ihracat arttı

2009'da 86 ülkeye olan ihracatta artış kaydedildiğini, söz konusu ülkelere ihracatın geçen yıla göre 5,2 milyar dolar arttığını belirten Çağlayan, bu artışın 3,9 milyar dolarının, yani yüzde 76'sının bu yıl içinde ziyaret edilen ülkelerden kaynaklandığına dikkati çekti.

@page@

Çağlayan, Türkiye'nin ihracatının 2008'e göre 2009'un 11 ayında, Libya'ya yüzde 62,7, Cezayir'e yüzde 10,5, Mısır'a yüzde 91,7, Senegal'e yüzde 3,4, Brezilya'ya yüzde 10,9, Suriye'ye yüzde 25,9, Irak'a yüzde 32,4, Pakistan'a yüzde 3,7 oranlarında arttığına işaret etti.

Son 8 yıllık süreçte ihracatın nicel artışının yanında niteliğinde de önemli değişiklikler meydana geldiğini, artık Türkiye'nin ihracatta, emek yoğun katma değeri düşük ürünlerden sermaye ve teknoloji yoğun ürünlere doğru yöneldiğini vurgulayan Çağlayan, bu çerçevede, ileri teknoloji ve yenilikçiliğe dayalı ihracata altyapı teşkil etmek amacıyla ciddi çalışmalar yürüttüklerini bildirdi.

Bu bağlamda, Turquality, tasarım, Ar-Ge, pazara giriş, yurt dışı ofis mağaza gibi ihracat araçlarını en etkin şekilde kullandıklarını belirten Çağlayan, bu kapsamda, 2008 yılında sağlanan 357 milyon TL'lik destek miktarını 2009 yılında 575 milyon TL'ye yükselttiklerini hatırlattı.

"2010'da 107,5 milyar dolarlık hedefi aşacağımıza inanıyoruz"

Çağlayan, 2010 yılı hedeflerine de değinerek, dünya ekonomisinde 2009 yılı son çeyreğinde başlayan toparlanmanın Türkiye ekonomisi ve ihracatına da ciddi bir ivme kazandıracağını ümit ettiklerini belirterek, "Biz hükümetin orta vadeli ekonomik planda 2010 yılı için öngördüğü 107,5 milyar dolarlık hedefi de, TİM'in (bence mütevazi davranarak) kendisine hedef olarak koyduğu 111 milyar dolarlık hedefi de rahatlıkla aşacağımıza inanıyoruz. Bunun için her şeyi yapacağız" dedi.

Bu kapsamda, olağanüstü bir dönemde olunması nedeniyle devlet, özel sektör, sivil toplum örgütleri, iktidar ve muhalefet olarak birlikte hareket edilmesinin önemini samimiyetle ifade etmek istediğini söyleyen Çağlayan, Türkiye'nin çok yüksek bir potansiyel enerjiye sahip olduğunu, beşeri sermayesi, jeopolitik konumu, tarihi ve kültürel altyapısıyla bu potansiyel enerjiyi ekonomik dinamizme dönüştürmesi gerektiğini anlattı.

Ekonomide lokomotif vazifesi gören ihracata daha yüksek bir sıçrama yaptırabilmek için halihazırda yaşanmakta olan ekonomik dönüşüm ve zihniyet değişiminin hızlandırılması, girişimci tipolojisinin güçlendirilmesi, katma değer ve pazar yaratmada, yenilikçilik ve teknolojik üretimde işbirliği süreçlerinin derinleştirilmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Dünya ekonomisindeki durgunluktan çıkış emarelerine rağmen, küresel pazarlara yönelik rekabetin en yoğun olduğu bir dönemi tecrübe ediyoruz. Bırakın yeni pazarlara girmeyi, eski pazarlarda tutunmak bile birçok köklü ekonomi için çok ciddi çabalar gerektirmektedir.

Bu noktada, girişimcilerimizin, imalatçılarımızın ve bilhassa ihracatçılarımızın hakkını teslim etmemiz gerekiyor. Halihazırdaki çok çetin şartlarda ihracat yapan girişimcilerimiz adeta birer küresel uçbeyi gibi faaliyet gösteriyorlar.

Bizler de bu yıl, ihracatçılarımızla birlikte çok yoğun bir ticari ve ekonomik diplomasi faaliyeti yürüteceğiz. Yerine göre diplomat, yerine göre uçbeyi akıncı vazifesi göreceğiz. Pazar paylarımızı artıracağız. Yeni pazarlar bulacağız. Bulduğumuz pazarlarda daha sıkı tutunacağız. Her daim, gerek içeride gerek dışarıda girişimcilerimizin ve ihracatçılarımızın yanında olacağız."

Bu konuda yeni bir strateji, yeni bir yol haritası hazırladıklarını bildiren Çağlayan, dünyanın artık eski dünya olmadığını, bu küresel krizle birlikte kapitalizmin tarifi ve tarihinin değiştiğini söyledi.

Çağlayan, Mevlana'nın "dün dünde kaldı cancağızım, bugün yeni şeyler söylemek lazım" sözünü anımsatarak, değişen yeni dünya düzeninde Türkiye'nin dış ticaret stratejisiyle ilgili yeni şeyler söylemek için hazırlandıklarını kaydetti.

Dış ticaret stratejisini geleceğin güçlü Türkiye'sinin önünü açacak bir hedefe odaklayacaklarını belirten Çağlayan, bu konudaki hazırlıkları da bu ay içinde  paylaşacaklarını bildirdi.

TİM verilerine göre ihracatı rakamları

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, geçen ay ihracat yüzde 32,32 oranında yükselerek, 9 milyar 513 milyon 214 bin dolar olarak gerçekleşti.    

Türkiye'nin Aralık ayındaki toplam ihracatının yüzde 81,44'ünü gerçekleştiren sanayi grubunda, yüzde 32,01 artışla 7 milyar 747 milyon 807 bin dolarlık, yüzde 3,21'ini oluşturan madencilikte yüzde 97,54 artışla 305 milyon 775 bin dolarlık ihracat yapıldı.

İhracatın yüzde 15,34'ünü oluşturan tarım alanında ise yüzde 25,20'lik artışla 1 milyar 459 milyon 632 bin dolarlık ihracat rakamı elde edildi.    

Sanayi sektörü alt başlığı altında yüzde 63,94 payla ilk sırada yer alan sanayi mamulleri içinde en büyük payı, yüzde 18,44 ile taşıt araçları ve yan sanayi alırken, onu yüzde 12,95 ile hazır giyim ve konfeksiyon ürünleri, yüzde 9,58 ile elektrik-elektronik takip etti.    

Aynı dönemde en yüksek ihracat artışı yüzde 97,54 ile madencilik ürünlerinde oldu. Madencilik ürünlerini yüzde 96,94 oranıyla diğer sanayi ürünleri,  yüzde 79,53 ile fındık ve mamulleri izledi.    

Aralık ayında ihracatında gerileme yaşanan ürünler yüzde 17,36 ile değerli maden ve mücevherat, yüzde 13,91 ile su ürünleri ve hayvansal mamuller, yüzde 4,41 ile demirçelik ürünleri oldu.  

Miktar olarak bakıldığında, 1 milyar dolar ve üzerinde aylık ihracat gerçekleştiren alt sektörler, 1 milyar 754 milyon 151 bin dolar ile taşıt araçları ve yan sanayisi, 1 milyar 231 milyon 997 bin dolar ile hazırgiyim ve konfeksiyon olarak gerçekleşti.      

En fazla ihracat Almanya'ya yapıldı

Geçen ay Türkiye ihracatında ilk 10 ülke ise Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Irak, Rusya, ABD, İspanya, İran ve Çin olarak sıralandı.

Yıllık bazda aynı sıralamada Almanya yine birinci sırayı alırken, onu İngiltere, İtalya, Fransa, Irak, Rusya, İspanya, ABD, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri takip etti.   

Aralık ayında gerçekleştirdikleri ihracata göre en fazla ihracat yapan birlikler ise İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri (İMMİB), Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB), İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB), Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri (OAİB), Ege İhracatçı Birlikleri (EİB), Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB), İstanbul İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği (İİB), Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB), Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği (DAİB), Doğu Karadeniz İhracatçıları Birliği (DKİB), Karadeniz İhracatçı Birlikleri (KİB), Antalya İhracatçı Birlikleri (AİB) ve Denizli Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (DETKİB) olarak sıralandı.    

1 milyar doların üzerinde ihracat yapan genel sekreterlikler, 2 milyar 850 milyon 992 bin dolarla İMMİB, 1 milyar 678 milyon 733 bin dolarla UİB ve 1 milyar 381 milyon 530 bin dolarla İTKİB oldu.