İhracat odaklı sektörler krizden çıkamadı

ANKARA - TEPAV, küresel ekonomiyle daha fazla bütünleşmiş ve göreli olarak ihracat odaklı sektörlerin üretiminde, dış talepteki azalmaya bağlı olarak daha fazla kötüleşme beklenebileceğini belirtti.

TEPAV'ın yaptığı ''2008 Krizi: Sektörlerdeki Asimetrik Toparlanma'' başlıklı çalışmada, 2001 krizi ile 2008 krizi arasındaki farklılıklar ve 2008 krizinde asimetrik toparlanmaya ilişkin bulgular ortaya konuldu. Kriz sonrası sektörlerde yaşanan küçülmelerle sektörler için ihracatın önemi arasındaki ilişki irdelendi.

Buna göre, ihracat odaklılığı düşük sektörlerde toparlanma başlamış olmasına rağmen ihracat odaklı sektörlerde henüz bir toparlanma gerçekleşmedi.

Krizde bazı sektörlerin hızla daraldığı, bazılarınınsa görece daha az etkilendikleri, örneğin; ağaç ve ağaç mantarı ürünleri, kimyasal madde ve ürünleri, gıda ürünleri ve içecek imalatı gibi bazı sektörlerin krizden az hasarla çıkmayı başardığı, radyo ve TV ürünleri, giyim eşyası, tekstil imalatı gibi bazı sektörlerin ise krizden ağır darbe aldığı kaydedildi.

2001 krizi ile karşılaştırıldığında hemen hemen tüm sektörlerin bu krizde çok daha fazla küçüldüklerinin açık olduğu vurgulandı.

Krizden çıkış 'asimetrik'

Çalışmada, 2008 krizinden çıkışın sanayi içindeki dağılımı detaylı olarak incelendiğinde asimetrik bir sürecin göze çarptığına dikkat çekilerek, şöyle denildi:

''Kimi sektörler hızla iyileşmekteyken kimileri hala toparlanmamıştır. Büro makineleri ve bilgisayar imalatı sektörü ile radyo ve televizyon imalatı sektörlerinin üretimleri düşüş eğiliminden çıkamazken geriye kalan tüm sektörlerin üretimi krizin sonlarına doğru artma eğilimindedir.

Krizden önceki seviyesinin de üzerine çıkabilen sektörler sadece gıda, kimya, tütün, ağaç ve basım yayım sektörleridir. Öte yandan, toparlanma eğiliminde olup üretimi hala kriz öncesi seviyelere gelmemiş olan sektörlerden motorlu kara taşıtları sektörleri ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri sektörlerinin üretimleri hala çok düşük seviyelerdedir.''

Sektörlerde görülen ikili yapıyı açıklayan faktörlerden birinin ihracat olduğu ifade edilerek, ''Küresel ekonomiye daha fazla bütünleşmiş ve göreli olarak ihracat odaklı sektörlerin üretiminde, dış talepteki azalmaya bağlı olarak daha fazla kötüleşme beklenebilir'' denildi.

Öncelik, ihracattaki daralmayı giderecek tedbirlere verilmeli

2008 krizinin dış kaynaklı olmasının ihracatta yaşanan daralmayla kendini gösterdiği, ihracat odaklı sektörlerde daha fazla üretim ve istihdam kaybına yol açarak ekonomiyi derinden etkilediği ifade edildi.

Ekonomide kriz öncesi düzeye dönüşün sağlanabilmesi için ihracattaki kayıpların giderilmesi gereğine dikkat çekilerek, ''Geliştirilecek politika tedbirleri ihracattaki daralmayı gidermeye öncelik vermelidir'' denildi.

Türkiye'deki karar alıcıların, krizden çıkışı ve toparlanma sürecinin niteliğini tartışmaya başladıkları bu dönemde, Yunanistan'daki krizin de yakından takip edilmesi gerektiği belirtilerek, komşu ülkedeki krizin derinleşme riskinin artmasıyla, hem Avrupa'nın hem de küresel ekonomideki büyüme beklentilerinin yeniden aşağıya doğru revize edilme riskiyle karşılaşılabileceğine dikkat çekildi.

2001 ve 2008 krizlerinin toparlanma eğilimlerinin neredeyse aynı olduğu ifade edilen çalışmada, ''2001 ve 2008 krizlerindeki benzer toparlanma eğilimi önümüzdeki aylarda da devam ederse, 2008 yılında başlayan krizden önümüzdeki çeyrekte tamamen çıkılacağı tahmin edilmektedir'' denildi.