İhracat, parite etkisiyle temmuzda 3 puan düşer

Dilek GÜNGÖR

İSTANBUL - TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi parite nedeniyle temmuz ayından sonra ihracatta düşüş beklediklerini belirterek, "Yüzde 2.5-3 arasında düşüş olabilir. 115 milyar dolarlık ihracat hedefini revize ettik. Beklentimiz daha fazla ihracat yapmaktı. Fazla ihracat beklentimizi şu anda geri çektik" dedi.

DÜNYA'nın sorularını yanıtlayan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi Euro'daki değer kaybının ihracata olan etkisinin 2-3 ay sonra ortaya çıkacağını söyledi. Mayıs'ta 17 günlük ihracatta yüzde 46'ya yakın bir artış olduğunu ifade eden Büyükekşi, "Haziran ayında da artış olur. Birçok fuara katıldık. Siparişler alındı. O siparişlerin yükleme tarihleri 2-3 ay sonra. Dolayısıyla Euro'daki değer kaybı mayıs ve haziran ayında kendini göstermez. İlk 6 ayda ortalama ihracat artışı yüzde 25-26'ya çıkabilir. Temmuz'dan sonra Euro'nun etkisini görmeye başlarız" dedi.

1 dolar=1 euro olmaz

Euro/dolar paritesindeki dalgalanma nedeniyle ihracatta hiç düşüş olmasa da AB'ye kayıt başına eksi yazılacağını dile getiren Büyükekşi, "Avrupa'ya olan ihracattaki eksi toplam ihracatı 2.5-3 puan arasında fark ettirir. 115 milyar doları başarırsak o da yine önemli olur. O hedefi de tutturacağımızı düşünüyorum" dedi. Büyükekşi, 1 dolar=1 Euro olacağını düşünmediğini söyledi.

Ekonomi yönetiminin kur sepeti üzerinde düşünmesi gerektiğini vurgulayan Büyükekşi, şöyle konuştu: "Parite uluslararası olduğu için orada oynanamaz. Ama kur sepeti üzerinde düşünülebilinir. Kur sepeti döviz girdilerine göre yapılıyor. Devlet ona göre borçlanıyor. 1 dolar 1 euroya denk gelirse kur sepetinin bu haliyle kalması doğru mu değil mi, bunun ekonomi yönetiminin oturup teknik olarak tartışması gerekir mi diye düşünüyoruz." Büyükekşi, Merkez Bankası'nın hem cari açığı kontrol altına almak hem de kuru yükseltmek için proaktif davranmasını istedi. Büyükekşi, "Euro/TL seviyesi 2.10'a yükselebilirse parite bizim için ikinci planda olur" dedi.

Sıcak paraya yüzde 1 vergi

Kısa süreli para giriş-çıkışlarının engellenmesi için Tobin Vergisi benzeri bir vergi getirilmesi önerisini tekrarlayan Büyükekşi, "Brezilya yüzde 2 yaptıysa biz yüzde 1 yapalım. Tam engellenmese de caydırıcı olur. Para iki gün girip sonra çıkmaz. Cari açığı azaltmak ve sanayi üretimini artırmak için mutlaka sıcak para girişinin zapturapt altına alınması gerekir. Kapı açık olunca girer girer çıkarsn. Ama kapıda kilit varsa açmadan önce düşünürsün" dedi.

TL'nin değerlenmesinin sebebinin de sıcak para olduğunu vurgulayan Büyükekşi, "Paranın değerlenmesi için bütçe açığı vermemeniz, büyümeniz ve cari fazlanız olması gerek. Şu anda bunların hiçbiri yok ama para değerleniyor" diye konuştu.

Özel kur çare olmaz

İhracatçıya özel kur istemenin çare olmadığını, bunun ekonomiyle bağdaşmadığını dile getiren Büyükekşi, şunları söyledi: "Bir taraftan mali kuralı desteklerken, diğer taraftan ihracatçıya ayrı kur istemek, 'Türkiye'nin dengeleri beni ilgilendirmez' demektir. Mesela, kuru 1.50'den sabitleseler. Herkeste onu kabul etse ama kur 1.20'ye inse, aradaki farkı kim ödeyecek. Hepimiz aynı gemideyiz. Biz kar edelim başkası ne yaparsa yapsın demiyoruz. Orta yol bulmaya çalışıyoruz".

Kur konusunun sadece ihracatçıların sorunu olmadığını vurgulayan Büyükekşi, "Bizim dediğimiz sistemde ithalatta frene basacak. İhracata dayalı ithal hammadde ihtiyacı azalacak. Rekabet edebilirse, ihracatçı ara malını içeriden temin edecek. Bu da istihdamı artıracak. Bu bir bileşik kaplar misali" dedi.

Anayasa Paketi yol haritasını geciktirdi

TİM Başkanı Büyükekşi, 2023'te 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ilişkin yol haritasının yüzde 90 tamamlandığını belirtirken, geçen yıl yapılan açılış toplantısı gibi kapanış toplantısı yapacaklarını söyledi. Mayıs ayında yapılması planlanan toplantının Anayasa Paketi görüşmeleri nedeniyle ertelendiğine işaret eden Büyükekşi, "Toplantıyı 3 Haziran'daki Genel Kurul sonrasında yapmayı düşünüyoruz. Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, 8 bakanlığın müsteşarları, CEO'lar, birlik başkanları ve akademisyenlerle hazırladığımız çalışmayı gözden geçireceğiz.

Daha sonra hem Başbakan'a, hem de muhalefet liderlerine sunacağız. Kamuoyuna açıklayacağız" dedi. Kriz döneminde Fransa'ya yapılan ihracatın düşmemesini Fransa'nın Türkiye'deki yatırımlarına bağlayan Büyükekşi, "Fransızlar Türkiye'de üretilen Renault'ları aldıkları için ihracat artıyor. Biz de Amerikalı, Çinli, Hintli de gelsin burada yatırım yapsın diyoruz. Türkiye'de ABD yatırımı yok, bu yüzden de ihracatımız yeteri kadar değil" dedi.

'One minute' ihracatçıya itibar sağladı

Yurtdışındaki alım heyetlerine ve fuarlara katılan işadamlarına seslenen Büyükekşi, "Bir kere bir fuara gidip, oraya mal satacağını düşünmek gerçekçi olmaz. Orada kart alışverişi yapacaksınız, sonra o firmayı buraya davet edeceksiniz. Yani emek göstereceksiniz. Hemen müşterinin gelmesini beklemek Şapkadan tavşan çıkarmaya benzer" diye konuştu.

Fuarlara ya da alım heyeti programına Devlet Bakanı Zafer Çağlayan'ın katılmasının çok etkili olduğunu söyleyen Büyükekşi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Davos'taki 'One Minute' çıkışından sonra Ortadoğu'da Türk işadamlarının yıldızının yükseldiğini söyledi. Büyükekşi, şöyle devam etti: "Bir fuar vesilesiyle gittik. Büyük itibarla karşılandık. Arkadaşlar dışarıda yemek yemişler. Türk heyeti deyince hesap almamışlar. 'Sizin hesabınız Davos'ta ödendi' demişler."