İhtisas gümrüklerinde yeni uygulama
Hasan AKDOĞAN / Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri
İthalat rakamlarının hızlı bir artış gösterdiği şu günlerde Gümrük Müsteşarlığı ihtisas gümrüklerine belirli eşyaları yönlendirerek tedbir almaya çalışıyor. Esasen, ithalatın artışında birden fazla faktörün olduğu biliniyor. Arz talep meselesi, kur durumu, global ekonomik gerçekler, ham ve yardımcı madde teminindeki ihtiyaç, tüketim mallarındaki fiyat düşüklüğü, yurtiçi üretimin karlı olmaması gibi birçok etken söz konusudur.
Bilindiği gibi, halen halı, küçük ev aletleri, deri ve deriden mamul eşya ile ayakkabı, mobilya, porselen ve seramikten mutfak eşyası, çakmak, düzcam, çay, LPG, solvent ve bazı petrol ürünleri, ham petrol ve akaryakıt, otomotiv, cam eşya ile lüks lambasının serbest dolaşıma girişinin ihtisas gümrüklerinden yapılması uygulaması sürdürülüyor.
Uygulama esnasında karşılaşılan durumlara göre gümrük idaresi de yeni pozisyonlar alabiliyor. Yeni düzenlemeye göre;
Halı
a) AB menşeli olmayanlar, Isparta Gümrük Müdürlüğü'nden,
b) Miktar ve kullanım alanı itibariyle ticari nitelik arz etmeyen 50 m2 veya 5 adete kadar (50
m2 ve 5 adet dahil) olanlar, eşyanın geldiği yetkili gümrük idaresinden,
c) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getirilen, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 135 ve 168'inci maddeleri kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi'nden çıkarıldıktan sonra tekrar geri getirilenler, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
Küçük ev aletleri
a) Yapılan ve ilan edilen liste muhteviyatı küçük ev aletleri, Erenköy, Çerkezköy, Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü, Gemlik Gümrük Müdürlüğü, Mersin Gümrük Müdürlüğü ve İzmir TIR Gümrük Müdürlüğü'nden,
b) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getirilen söz konusu eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemlerinin geldiği yetkili gümrük idaresinden,
c) 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 135 ve 168'inci maddeleri kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getirilenler geldiği yetkili gümrük idaresinden,
d) Küçük ev aletlerinin serbest bölgede imalatını yaptığını belgeleyen firmaların ürettikleri küçük ev aletlerinin ithalatı serbest bölgenin gümrük işlemlerini yapan gümrük müdürlüğünden,
e) Miktar ve kullanım alanı itibariyle ticari nitelik arz etmeyenler geldiği gümrük idaresinden,
Deri ve deriden mamul eşya ile ayakkabı
a) Avrupa Birliği menşeli olmayan ve ilan edilen birkısım eşyanın ithalatı, Gaziantep Gümrük Müdürlüğü, Haydarpaşa Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Deri Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, İzmir Menemen Deri Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü'nden, AB menşeli olması halinde, ATR Dolaşım Belgesi ile getirilip getirilmediğine bakılmaksızın yetkili gümrük idaresinden, AB menşeli olmaması halinde Gaziantep Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Deri Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü, İzmir Menemen Deri Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü'nden, AB menşeli olmaması ancak ATR Dolaşım Belgesi ile gelmesi halinde Gaziantep Gümrük Müdürlüğü, Halkalı Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Deri Serbest Bölge Müdürlüğü, İzmir Menemen Deri Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü'nden,
b) Miktar ve değer itibariyle ticari nitelik arz etmeyenler, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
c) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getirilen, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 168 ve 135'inci maddeleri kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi'nden çıkarıldıktan sonra tekrar geri getirilen AB menşeli olmayanlar, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
Mobilya
a) AB menşeli olmayan bazı eşyalar, Erenköy Gümrük Müdürlüğü, Bursa Gümrük Müdürlüğü, İzmir TIR Gümrük Müdürlüğü, Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü, Kayseri Gümrük Müdürlüğü, Gaziantep Gümrük Müdürlüğü, Mersin Güm. Müdürlüğü, Trabzon Gümrük Müdürlüğü'nden,
b) AB menşeli olan 94.01, 94.02, 94.03 ve 94.04 tarife pozisyonlarında yer alanlar, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
c) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında olanlar, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
d) AB menşeli olmayan 9401.10, 9401.20.00.00.00, 9401.90.10.00.00, 9401.90.80.00.11 GTİP'lerinde yer alan ve motorlu araçlarda kullanılanlar, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
e) AB menşeli olmayan 94.02 tarife pozisyonunda yer alan tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde
ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, (a) da belirtilen gümrük müdürlüklerine ilave olarak Atatürk Havalimanı Kargo Gümrük Müdürlüğü ve Esenboğa Gümrük Müdürlüğü'nden,
f) Serbest bölgede imal edilen mobilya Türk menşeli olmak kaydıyla serbest bölge gümrük müdürlüklerinden,
g) Miktar ve kullanım alanı itibariyle ticari nitelik arz etmeyenler geldiği gümrük idaresinden,
Porselen ve seramikten sofra ve mutfak eşyası
a) Porselenden sofra ve mutfak eşyası ve seramikten sofra ve mutfak eşyası, Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü, İzmir TIR Gümrük Müdürlüğü ve Erenköy Gümrük Müdürlüğü'nden,
b) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında olanlar, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
c) 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 135 ve 168'inci maddeleri kapsamında Türkiye Gümrük
Bölgesi'ne getirilenler, geldiği yetkili gümrük idaresinden,
Çakmak
Avrupa Birliği menşeli olmayan 96.13 tarife pozisyonunda yer alan "çakmaklar ve diğer ateşleyiciler ve bunların aksam ve parçaları, Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü'nden, diğerleri ile ilgili olarak da geldiği yetkili gümrük idaresinden,
Düz cam
AB menşeli olmayan 70.04 ve 70.05 tarife pozisyonlu düzcam, Kayseri Gümrük Müdürlüğü, Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü, İzmir TIR Gümrük Müdürlüğü, Haydarpaşa Gümrük Müdürlüğü, Ambarlı Gümrük Müdürlüğü, Antalya Gümrük Müdürlüğü, Mersin Gümrük Müdürlüğü, Trabzon Gümrük Müdürlüğü, Dilovası Gümrük Müdürlüğü, Gemlik Gümrük Müdürlüğü, Tekirdağ Gümrük Müdürlüğü ile söz konusu eşyanın deniz yoluyla gelmesi kaydıyla İzmir Gümrük Müdürlüğü'nden, diğerleri geldiği gümrük idaresinden,
İthal edilebiliyor.
Kuşkusuz, ithalatçı şirketlerin pazar alanlarına uzak gümrük idarelerinden işlem yapmalarını zorunlu kılmak, maliyetlerin artması vb. sızlanmalara yol açabilir. Ancak, bir ülkenin ticaretinin düzenlenmesinin hayati önem taşıdığı ve uzmanlaşmış idarelerin işlem yapmasının piyasa koşullarındaki rekabete önemli ölçüde katkı sağladığını da unutmamak gerekiyor.