İş güvencesi ve iç yönerge açısından anonim şirket yöneticileri

Ahmet Metin AYSOY / SGK eski Başmüfettişi

4857 sayılı Yasa’nın, 18,19 ve 21’inci maddelerinde iş güvencesi hükümleri yer almaktadır. Bu düzenleme, 30 veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde, en az 6 ay kıdemi olan işçinin iş sözleşmesinin haklı nedene dayanmaksızın feshedilmesi halinde, işçiye bir ay içinde işe iade davası açma imkanı tanımakta, işçinin davayı kazanması halinde de, işçiye en çok 4 aylık boşta geçen sürenin ücretini ve işe iadeyi talep etme hakkını vermektedir.

İşverenin, işçiyi, işe geri almayı kabul etmemesi durumunda da, ayrıca, işverenin en az 4 aylık en fazla 8 aylık ücret tutarında, işe başlatmama tazminatını işçiye ödemesi icap etmektedir.

Öte yandan, 4857 sayılı Yasa’nın 18’inci maddesinin son fıkrası hükmü gereğince, ‘’ işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinin’’, yukarda izah edilen, iş güvencesi hükümlerinden yararlanmaları mümkün değildir.

Bu açıdan, özellikle geniş organizasyona sahip olan anonim şirketlerde, “işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinin’’, hangi görevleri ifa eden yöneticiler olduğunun nasıl belirleneceği önem kazanmaktadır.
Bu sorunun cevabı için, 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 367’nci maddesinde ‘iç yönerge’ olarak adlandırılan teşkilat yönergesini incelemek yararlı olabilecektir.
Teşkilat yönergesi, genel kurul tarafından yürürlüğe konan, yönetim yetkilerinin dağılımını, dikey ve yatay anlamda hiyerarşiyi belirleyen iç düzenlemedir. Yönetim yetkileri, yönetim kurulu üyelerinden bazılarına (murahhas üyeler) ve/veya yönetim kurulu üyesi olmayan yöneticilere (murahhas müdürler) devredilebilir. Murahhas müdürler karar ve uygulama yetkisine haiz iken, icrai müdürler sadece alınan kararları yürütme yetkisine haizdirler.

Öte yandan, Yargıtay’ın içtihatlarına göre, işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi olan veya yönetim kurulu kararı ile görevlendirildiği alanlarda para harcama yetkisine haiz ve bu hususlarda atacağı imza ile şirketi temsil ve ilzama yetkili olan kişiler işveren vekili kabul edilmektedir.( 9.Hukuk Dairesi 2004/29711 K, 21.Hukuk Dairesi 2001/4867K) İşletmenin bütününü sevk ve idare eden  işveren vekili ve yardımcıları / işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri konumunda olan şirket yöneticileri, 4857 sayılı Yasa’da yer alan iş güvencesi ile ilgili, 18, 19 ve 21’inci maddesi hükümlerinden yararlanamayacaklardır.