İşte af yasasının getirdikleri

CANAN SAKARYA
HÜSEYİN GÖKÇE

ANKARA - Devletin alacaklarının tümüne yakınına geçen yıl kısmi af getiren 6111 sayılı yasanın, kapsamı daraltılmış kopyası kanun teklifi olarak TBMM gündemine getirildi. Kanun teklifi Soma faciasının ardından maden sektörüne yönelik düzenlemelerin yer aldığı teklif ile birleştirildi ve bugün Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanacak. Bilançoda görülen ancak mevcut olmayan paralar için de yüzde 3 vergi ödemek şartıyla af getirildi. 2011 yılında çıkarılan af kanunu kapsamında yaklaşık 40 milyar liralık borcun yeniden yapılandırılması için beyan verilmiş, 2012 sonu itibarıyla da yaklaşık 20 milyar lira ödeme yapılmıştı. Bu düzenlemede başvuru ve tahsilat miktarının daha az olması bekleniyor. Toplam 15 maddelik kanun teklifiyle ödenmemiş alacaklar için ödeme kolaylığı sağlanıyor.

Bazı Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlar ve KHK’lerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifi yürütme ve yürürlük dahil toplam 15 maddeden oluşuyor. Teklife göre ödeme kolaylığı sağlanan kamu alacakları şunlar: 
• Vergi Usul Kanunu kapsamına giren beyana dayanan vergilerden 30 Nisan 2014’ten önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları. 
• 30 Nisan 2014’ten önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları. 
• 30 Nisan’dan önce yapılan tespitlere ilişkin vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları 
• Askerlik Kanunu, Karayolu Taşıma Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, Karayolları Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun gereğince verilen idari para cezaları. 

Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacakların ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine kanunun yayınlandığı tarihe kadar TEFE/ ÜFE (Artık YİÜFE olarak uygulanıyor) değişim oranları esas alınarak hesaplama yapılacak. 

Bu tutarların belirli süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bunlara bağlı zamların tamamının tahsilinden vazgeçilecek. 

Bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının yüzde 50’nin yer aldığı tutarlara de yine gecikme zammı yerine, TEFE/ÜFE(YİÜFE) değişim uygulanacak. 

Motorlu Taşıtlar Vergisi yeniden yapılandırılan araçlar için, araç muayenesinde ‘vergi borcunu ödemiş olmak” şartı aranmayacak. 

Getirilen yeniden yapılandırmadan yararlanmak isteyenlerin, bu borçlarla ilgili dava açmamış olmaları ve açılmış davalardan da vazgeçmiş olmaları gerekiyor. 

Gelir veya kurumlar vergilerini, stopajı, KDV ve ÖTV için başvuruda bulunup borcunu yeniden yapılandıran mükellefler, zor durum olmaksızın taksitlerinden 2 veya daha fazlasını ödememeleri halinde, kalan borçlarını taksitleödemehakkınıkaybedecekler. 

Borçların yeniden yapılandırılması için kanun yayınlandıktan itibaren ikinci ayın sonuna kadar başvurulması ve ilk taksitin üçüncü aydan itibaren başlaması gerekiyor. Söz konusu borçlar, 2 ayda bir olmaküzere 18 taksit ve 36 ayda ödenebilecek. 

İlk taksit ödeme süresi içinde borcun tamamen ödenmesi halinde herhangi bir faiz uygulanmayacak. 

Ödeme kartla yapılabilecek, 3 yıl taksite yüzde 15 vade farkı alınacak 

Taksitle ödenecek borçlara vadeye bağlanan tutara göre vade farkı uygulaması yapılacak. Buna göre 6 taksitte(1 yıl) ödenecek borçlar için yüzde 5, 9 taksitte(1.5 yıl) ödenecek borçlar için yüzde 7, 12 taksit için(2 yıl) yüzde 10, 18 taksit için(3 yıl) ise yüzde 15 vade farkı uygulanacak. 

Taksitli ödeme planlarında bir takvim yılı içinde en fazla 2 kez ödemenin aksatılmasına izin verilebilecek. Sayının 2’yi aşması halinde borçlular, yeniden yapılandırma ile sağlanan haklarını kaybedecekler. 

Kanun teklifi uyarınca taksite bağlanan borçlar, kredi kartı ile de ödenebilecek. 

İsteyen mükellef, eğer vergi mevzuatı gereği iade alacağı varsa, kamuya olan borçlarını bu alacaklarına mahsuben ödeyebilecek. 

6183 sayılı amme alacaklarıyla ilgili kanun uyarınca tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmeye devam eden borçların, kalan taksit tutarları için de bu yasanın birinci maddesinden yararlanılabilecek. 

Yeniden yapılandırılan borçlara ilişkin uygulanan hacizler, ödeme oranında kaldırılacak ve buna karşılık gelen teminatlar iade edilecek. 

Kapalı alanlarda sigara içme cezası hariç olmak üzere ilgilisine tebliğ edilmemiş olan idari para cezalarından 120 liranın altında olanlar tebliğ edilmeyecek. Tebliğ edilenler de tahsil edilmeyecek. 

Ayrıca 6183 sayılı kanunun kapsamına giren 50 liralık asli alacak ve fer’i alacaklardan toplamı 100 lirayı aşmayanların tahsilinden de vazgeçilecek. 

Bakanlar Kurulu, başvuru ve ilk taksit ödeme süresini gerekirse 1 aya kadar uzatabilecek. Ekonomi Bakanlığı’nın olağanüstü politik riskin gerçekleştiğini tespit edilen ülkede faaliyette bulunan ülkelere faaliyet gösterenlerden mücbir sebep hali devam edenler ile doğal afetlerden zarar görenlerin taksit ödeme süreleri ise 1 yıla kadar uzatılabilecek. 

Kayıtlarda olan ama işletmede olmayan paraya da af 

Kanun teklifinin ikinci maddesiyle de işletmelere, kayıtlarında yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacakları kayıt altına alma imkanı sağlanıyor. Buna göre bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefl eri, işletme esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklarından alacaklı bulundukları tutarlar ile ortaklara borçlu bulundukları tutarlar arasındaki net alacak tutarını beyan ederek kayıtlarını düzeltebilecekler. Beyan edilen tutar üzerinden yüzde 3 oranında vergi alınacak. Bu kapsamda yapılan ödeme gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek. 

G-20 için yapılacak alımlar 

Kamu Mali Yönetimi Kanunu’na tabi olmayacak Türkiye’nin G-20 dönem başkanlığını üstlenmesi sebebiyle bu kapsamda yapılacak mal ve hizmet alımı ve yapım işleri 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na tabi olmayacak. 

Soma düzenlemesi geçici madde olarak ekleniyor 

Soma’da yaşanan maden felaketinin ardından hak sahiplerine yönelik getirilen bazı düzenlemeler 4447 sayılı kanuna geçici madde olarak ekleniyor. Buna göre Soma Kömür İşletmeleri AŞ’ye ait Karanlıkdere mevkii Eynez Maden Ocağı işletmesinde 13 Mayıs 2014 itibarıyla sigortalı olanlara veya bunların hak sahiplerine Çalışma Bakanlığı tarafından belirlenen süre için aylık net ücretleri kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeme yapılacak. Bu ödemeler, işverenin ücret ve diğer yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak.

Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler 

2014 Nisan itibarıyla ödenmemiş olan şu borçlar da yasa kapsamında yeniden yapılandırılabilecek: 
• Sigortalılık statülerinden kaynaklanan, sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, 
• İlgili mevzuatına göre ödenmesi imkanı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi, 
• SGK tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı, 
• Eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi, 
• Genel sağlık sigortalısı olanların genel sağlık sigortası primi, 
• Bağkur ve SSK uyarınca tescilleri yapıldığı halde prim borçları nedeniyle sigortalılık süreleri durdurulmuş olanlar 4 ay içinde başvurmaları halinde, durdurulan süre için ödeyecekleri primin süre durdurulmamış gibi hesaplatılmasını isteyebilecek.