Karbon emisyonunda lider kağıt bardak!

İSTANBUL - Karbon emisyonları konusunda çalışmaları ile tanınan Global Carbon Clear şirketi, seramik kupalarla tek kullanımlık kâğıt ve plastik bardakların çevreye etkisini araştırdı.  Üretimden tüketime, ardından çöp kutusuna kadar uzanan yaşam döngüleri boyunca yarattıkları karbon emisyon oranlarını inceleyen araştırmanın sonuçları, kağıt bardakların sanılanın aksine daha fazla karbon emisyonu salınımına yol açtığını ve çevreyi daha fazla kirlettiğini ortaya koyuyor. 

 

Tek kullanımlık bardaklarda kâğıt ve bardaklar, tekrar kullanılabilir bardaklarda ise cam ya da seramik, daha çok da seramik olanları tercih ediliyor. Cam ya da seramik kupalar yüksek ısıda üretildikleri için uzun ömürlü ancak kırılabilir. Üretim aşamasında kullanılan yüksek orandaki enerji ve suyun kendini amorti etmesi için en az üç yüz kez yıkanıp tekrar kullanılmaları gerekiyor. Bu yönüyle evde kullanım için uygun ama fast food ya da kahve zincirleri gibi sirkülasyonun yoğun ve kırılma riskinin yüksek olduğu noktalarda çevre için efektif bir çözüm sunmuyor. Carbon Clear'ın araştırmasında dikkat çekilen önemli bir nokta ise bu bardakların tekrar kullanılmaları için yıkanmaları gerektiği, bu sırada su ve enerji tüketildiği için karbon ayak izi bırakmaya devam etmeleri. Yıkama sırasında kullanılan deterjanın, deniz suyuna karışarak deniz canlılarına verdiği zararın değerlendirilmesi de önem taşıyor. 

 

Carbon Clear'ın aynı araştırmasında tek kullanımlık kâğıt ve plastik bardakların karbon salınımlarına yönelik karşılaştırılmalı veriler de yer alıyor. Rakamlar plastik bardakların kâğıt bardaktan daha az enerji tükettiğini ortaya koyuyor. 75 adet bardak üretmek ve kullanmak için gereken enerji miktarı plastik bardak için 20 MUe iken 75 adet kâğıt bardakta bu oran 30 MUe yani kâğıt bardak plastik bardağa göre yüzde 50 daha fazla kaynak israfına yani karbon salınımına yol açıyor. 

 

Ayrıca kâğıt bardakların iç yüzeyleri de içine konulan sıvıyı emmeleri için plastikle kaplanıyor. Çoğumuz plastik bardakların içine çay, kahve gibi sıcak içecekler konulduğunda plastiğin eriyerek tadının da içeceğe geçtiğini düşünürüz. Oysa sıcaklık karşısında kâğıt bardaklar da plastik kaplı yüzeylerden farklı bir tepki göstermiyor. 

 

Yine aynı araştırmaya göre ve 2 bin adet kâğıt bardağın kullanımı sonucu 1100 kilogram karbon gazı salınımı olurken, 2 bin adet plastik bardak için bu rakam sadece  430 kilogram. Enerji kullanımından doğan karbon emisyonu kâğıt bardakta, plastik bardaktan neredeyse 3 kat fazla. Araştırma sadece üretim ve kullanım aşamalarındaki çevresel etki ve karbon miktarlarına da odaklanmıyor. Tek kullanımlık kâğıt ve plastik bardaklar çöpe atıldıktan sonra bozulurken doğaya yaydıkları metan ve karbon gazı göz önüne alındığında, plastik bardakta bu oran göz ardı edilecek kadar düşük seviyelerde kalırken kâğıt bardakta 38 kg seviyelerinde olduğu dikkat çekiyor. Plastik bardaklar geri dönüştürülebildiği halde, kâğıt bardaklar kompozit (dışı kağıt, içi plastik) yapılarından dolayı geri dönüştürülemiyor. Ne kâğıt ne de plastik olarak değerlendirilemeyen bu bardaklar, geri dönüşüm zincirine de zarar veriyor. Kâğıt üretimi için ağaç kesilmesi de dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta olarak göze çarpıyor. 

 

Türkiye'de karbon ayak izi konusunda çalışmalar yapan ilk firmalardan biri olan Karbon Danışma Firması Yönetici Ortağı Selda Cabbar, Carbon Clear'ın araştırma sonuçlarını değerlendirdiği açıklamasında, çevre için en doğru seçimin hangisi olduğuna karar verilirken çevresel etkilerin bir bütün olarak ele alınması gerektiğini vurguladı.  Modern yaşamın tüketim alışkanlıklarını değiştirdiğini, hızla artan nüfus ve buna paralel tükenen kaynakların daha verimli kullanılmasının bir zorunluluk olduğunu belirten Cabbar, tüm ürünlerin yaşam döngüsü içinde ortaya koydukları etkiye bakarak daha sağlıklı sonuçlara ulaşabileceğimizin altını çizdi.

 

Selda Cabbar, "Sürdürülebilirliğin kilit unsur haline geldiği günümüzde doğaya dair vereceğimiz en ufak bir kararda derinlemesine düşünmemiz gerekiyor. Carbon Clear'ın yaptığı araştırmanın sonuçlarının da bu görüşümüzü destekler nitelikte olduğunu düşünüyorum. Kâğıt veya plastik bardak tercihini yaparken sadece kelimenin çağrıştırdığı anlama göre "daha sağlıklı" olduğunu farz ederek kâğıdı seçmenin yanlış bir karar olduğu araştırmada da net olarak görülüyor. Bir ürünün, hammaddeden üretimine, kullanımından bertaraf edilmesine yani en son aşamaya kadar çevreye ve doğal kaynakların kullanımına yönelik tüm etkilerinin değerlendirildiği Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) gibi kapsamlı bilimsel çalışmalarla değerlendirilmesi, avantajlı ve dezavantajlı olduğu alanların belirlenmesi büyük önem taşıyor. 'Plastik mi, kâğıt bardak mı' sorusuna da tüm bunları göz önüne aldıktan sonra cevap vermekte yarar var" diye konuştu.