Kasırgaların gizemi çözülüyor

ATLANTIC  - Kasırgalar hakkında şimdiye kadar cevaplanmamış soruları yanıtlamak amacıyla kolları sıvayan Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) araştırmacıları, kasırgaların sırlarını, askeri keşif amacıyla üretilen insansız hava araçlarıyla (İHA) çözmeye hazırlanıyor.

NASA uzmanları, normal uçaklara göre daha uzun süre havada kalma ve daha yüksek irtifada uçabilme yeteneğine sahip İHA'ların, tropik fırtınaların nasıl şiddetlendiğinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacağını ve böylece kasırgaların şiddetine ilişkin hava tahmin modelleri iyileştirilerek can kayıplarının önlenebileceğine işaret ediyor.

ABD Hava Kuvvetleri için yüksek irtifada uzun süreli keşif ve istihbarat görevlerini yerine getirmek üzere İHA geliştirilmesi sürecinde üretilen 2 orijinal Global Hawk, İHA'ların sahip olduğu avantajlardan yararlanmak isteyen NASA'nın yeni kasırga araştırma görevinde yer alıyor. NASA, bu İHA'lardan birini bugün, ABD'nin Doğu Virginia Kıyısı bölgesindeki NASA'ya ait Wallops Uçuş Tesisi'nden havalandırarak, Atlas Okyanusu üzerinde dün yeniden oluşan Gabrielle tropik fırtınası hakkında araştırma yapmayı  planlıyor.

Bu uçuş, Global Hawklarla geçen yıl da bir araştırma görevi yapan NASA'nın, Kuzey Virginia Kıyısı bölgesinde yürüteceği ikinci araştırma görevi olacak. NASA, bu ay içinde bitecek olan araştırma görevinin ardından Ağustos 2014'te de Global Hawkları üçüncü bir araştırma görevinde kullanacak. Kuzey Virginia Kıyısı bölgesi, fırtınaların Afrika sahili açıklarında oluşmalarının hemen ardından veya Karayip Denizi ve Meksika Körfezi'ne yaklaştıkları sırada İHA'ların uzun süre araştırma uçuşu yapmasına imkan sağlayan stratejik bir bölge olması açısından önem taşıyor.  

Havada hiç yere inmeden 28 saat kalabilen Global Hawklar, normal bir ticari uçağın erişebileceği yüksekliğin yaklaşık iki katına denk gelen 19,8 kilometre irtifada uçabiliyor. Doğrudan doğruya kasırganın fırtınaların içine girecek şekilde üretilmiş özel donanımlı P-3 Hurricane Hunter tipi uçakların bu görevi ancak 300 ila 3000 metre irtifadan yapabildiğine işaret eden araştırmacılar, fırtına hakkında geniş kuşbakışı bir görüntü elde etmenin, havanın fırtınadan uzaklaşmasının fırtınayı daha güçlü hale getirip getirmediğinin anlaşılmasını sağlayacağına dikkati çekiyor. NASA'nın yürüttüğü söz konusu görevin Bilim Direktörü Paul Newman, Hurricane Hunterların fırtınalara doğru giderken son derece detaylı bilgi aldıklarına işaret ederek, "Bir Global Hawk'ın kasırganın sanki bilgisayarlı tomografik görüntüsünü aldığını, Hurricane Hunterların da fırtınanın içine girdiğini hayal edin. Bu sanki canınız istediğinde hastanın tüm ayrıntılarını iyi bir neşter kullanarak görmenize benzer bir durum" dedi.

Kasırgalar konusunda cevaplanamamış en büyük bilimsel soruyu, niçin bazı kasırgalar hızla güç kazanırken diğerlerinin hiç şiddetlenmediğinin oluşturduğunu anlatan Newman, Son 20 yıl içinde kasırgaların geçiş yollarının belirlenmesi konusunda bilimin çok önemli bir mesafe almış olmasına karşın, fırtına şiddeti tahmini konusunda hiçbir ilerleme kaydedilemediğini belirtti.

Fırtınaların şiddetinin daha doğru tahmin edilmesinin hükümet yetkililerine ve fırtınanın geçeceği bölgede yaşayanların tahliyeye gerek olup olmadığına karar vermelerine yardımcı olacağına işaret eden Newman, bunun, bölge halkının fırtınanın güç kaybedeceği düşüncesiyle yanlış bir güvenlik hissine kapılarak uyarı gelmesine karşın evlerini terk etmemekte ısrar etmelerinin önüne geçeceğini ifade etti.

İHA'larla yapılacak araştırmada bilim adamları yanıt almayı umduğu başlıca sorulardan birini, içlerinde yer alan gök gürültüsü, sağnak ve şimşeklerin, kasırgaların şiddetinin artmasına yol açıp açmadığı oluşturuyor.

Yanıt bulunması ümit edilen ikinci soruysa Afrika'daki tozlu, kuru ve sıcak bir katman olan Sahra Hava Katmanı'nın tropik fırtınaların gelişmesi üzerinde oynadığı rol. Bu konu da bilim dünyasında birbirine zık iki görüş bulunuyor. Bilim adamlarından bir grup, Sahra Hava Katman'ın fırtınalara büyümeleri için enerji sağladığını savunurken diğer grup ise taşıdığı kuru havanın ıslak fırtınalar üzerindeki etkisi nedeniyle bu katmanın fırtınaların büyümesi üzerinden olumsuz etkisi olduğu görüşünde.