Kayseri, Sivas ve Yozgat maden haritası istiyor

Mahmut SABAH

KAYSERİ - Kayseri merkezli Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) tarafından hazırlanan bir raporda, TR72 bölgesini oluşturan illerin, zengin maden yataklarına sahip olduğu, ancak bu kaynaklar yeterince değerlendirilemediği için sektörün gelişemediği öne sürüldü. 3 kentin maden haritasının çıkarılması gerektiği belirtilen raporda, “Bölge  zengin yeraltı kaynaklarına sahip. Bu kaynakların belli başlılarını demir, krom, kurşun ve çinko gibi maden rezervleri ile doğal taş ve mermer yatakları oluşturuyor. Aynı havzada yer alan Kayseri, Sivas ve Yozgat maden varlığında olduğu gibi madencilik alanında da yatırım potansiyeli olan iller. Bu alanda yapılacak yatırımlar, gerek bölge, gerekse ülke ekonomisine önemli katkılar sağlar.

Bölgeden çıkarılan madenler, iç ve dış pazarlara yeteri kadar işlenmeden ve cevher zenginleştirilmesi yapılmadan sevk ediliyor. Hal böyle olunca da, sektörde arzu edilen seviyelerde katma değer yaratılamamış oluyor.O nedenle, öncelikle maden analiz laboratuarlarının kurulması, maden sondaj çalışmalarının yapılması, maden işleme tesislerine ait fizibilite çalışmalarının yapılması gerekli. Sonrasında ise bölgeden çıkarılan madenlerin zenginleştirilmesi ve işlenmesi ile ilgili işletmelerin, doğal taş- mermer çıkarma ve işleme tesislerinin modernizasyonunun desteklenmesi gelmektedir. Çıkabilecek madenlerin kullanım alanları ile pazarlanabilecekleri piyasaların araştırılmasına katkı sağlaması bakımından bölgenin maden haritasının çıkarılması yararlı olacaktır" ifadesi kullanıldı..

Raporda,  bölge illerinde zengin maden yatakları bulunmasına rağmen az sayıda işleme tesisi bulunduğuna dikkat çekilerek, "Madencilikte cevher hazırlama yöntemlerinin uygulanması sağlanabilir. Madenlerin yoğunlaştığı kesimlerde bu alanda yatırım yapılabilir” denildi.

9.5 milyon TL'nin üzerinde yatırım potansiyeli oluşturduk

ORAN Genel Sekreteri Dr. Mustafa Palancıoğlu,  Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grupları’ndan alınan görüşler, literatür taraması, veri derlenmesi, mülakatlar ve saha ziyaretleri sonunda elde edilen bilgilerin ışığında raporun hazırlandığını belirterek, "Söz konusu rapor ilgili kurumların görüşüne açıldı. Bölgemiz maden kaynakları açısından oldukça şanslı. Nitekim gerek Kayseri, gerekse Sivas ve Yozgat, hem metalik madenlerle endüstriyel hammaddelerde, hem de enerji hammaddeleri açısından bol çeşitli zengin kaynaklara sahip. Biz Ajans olarak madencilik sektörüne büyük önem veriyoruz.  2011 yılında Mali Destek Programı kapsamında 16 projeye 4.5 milyon lira hibe desteği verdik. Eş finansla birlikte bölgedeki madencilik sektöründe 9.5 milyon liranın üzerinde yatırım potansiyeli oluşturduk. Oluşturulan dört sektörel çalışma grubundan biri olmamız, 2011 yılında açılan Jeotermal ve Madencilik Mali Destek Programı ve sektör için hazırlanan bu rapor, ajansımız tarafından sektöre verilen önemin belirgin birer kanıtıdır” diye konuştu.

Kayseri’de 600 maden işletmesi faaliyet gösteriyor

Kayseri'de çok sayıda demir, çinko, kurşun, krom, mermer, pomza ve linyit yatağı var. Maden Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Esasları Belirleyen Uygulama Yönetmeliği’nin ilk iki yılında (2005 - 2007), Kayseri’nin değişik kesimlerinde 200’den fazla maden sahası ihale yoluyla özel sektöre açıldı. Aralarında mermer, traverten, dolamit, kalker, pomza, bimis, kurşun, çinko, demir ve krom yataklarının da bulunduğu bu sahaların işletmeye açılması ile gerek istihdam, gerekse üretimde hareketlilik yaşandı. . Ancak sonraki yıllarda, o dönem için geçerli olan bu hareketliliğin etkisi pek kalmadı.Kayseri’de 600 dolayında maden işletmesi, bir o kadar da arama ruhsatı var. 2012 yılı sonu itibariyle 265 adet işletme ruhsatlı saha bulunuyor. Yıllık ortalama 2.2 milyon ton demir ve  2.5 milyon ton krom üretimi ile metalde ağırlığı olan Sivas’ta işletme ruhsatı sayısı 216, Yozgat’ta 92.

Arama izinlerinin başbakanlığa geçmesi sektörü zorladı

Sektör şu sıralar yeni bir sorunla karşı karşıya. Arama izinlerinin başbakanlığa geçmesinin sektörü zor durumda bıraktığı ifade ediliyor. Bir yıl önce yürürlüğe giren Haziran 2012/15 Sayılı Genelge’ye göre, sektörde arama izinleri son bir yıldır sadece başbakanlığın onayı ile veriliyor. Arama izni alamadıkları için analiz yapamayan çok sayıda şirket ya projesini askıya alıyor, ya da iptal ediyor. Yan sektörü oluşturan analiz ve sondaj firmaları ise kan kaybediyor. Söz konusu genelge ile başbakanlığın gözetimine geçen arama izinleri daha önceleri Maden İşleri Genel Müdürlüğü ile Orman İşleri Genel Müdürlüğü tarafından veriliyordu.

'Sektördeki işletmelerin desteğe ihtiyacı var'

*Özkoyuncu Madencilik Finans Müdürü Mürsel Yüksel:  1949’dan beri faaliyetini aralıksız sürdüren firmamız yılda yaklaşık 1.5 ila 2 milyon ton demir cevheri üretiyor. Bölgedeki 5 ayrı ocakta üretilen demiri, ülkemizdeki entegre demir-çelik fabrikalarına veriyoruz. 2012 yılındaki satışımız 1 milyon 550 bin ton kadardı. Biz yurtiçine yönelik tedarik yapan bir firmayız. Demire yurtdışından da yoğun talep var. Talepler daha da artacağa benziyor. Tespit edilen rezervimiz 35 milyon ton. Sondaj çalışmalarını Ar-Ge faaliyetleri ile iç içe yürütüyoruz. Kapasiteyi artırmaya yönelik makine ve enerji yatırımlarımız var. Ancak, zaman içinde sorunlarla karşılaşıyor, çoğu kez tutarsız mevzuat ve uygulamalarla boğuşmak zorunda kalıyoruz. Kısacası sektördeki tüm işletmelerin desteğe ihtiyacı var.”