Kırsal kalkınmaya daha fazla önem verilmeli
DİYARBAKIR'DAN / Mahir SOLMAZ
Kaos ortamı kente göçün başlıca nedeni. Kaos ortamının dışında Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde köyden kente göçler de oldu. Kent hayatının hangi kısmı cazip geldi bilinmez. Köylerin özellikle tarım ve hayvancılığa büyük katkısı oluyordu. Bugün hayvancılıkta yaşanan sıkıntının başında bu var. Köylülerin hayvancılıktan ellerini çekmesi, bunun farkına varan büyük üreticilerin ise piyasaya hakim olup fiyat belirlemede otorite sahibi olmaya çalışması. Tarımda da aynısı oldu. Köyünde üretim yapanlar artık ekmez biçmez oldu. Burada da yine piyasa özellikle büyük toprak sahiplerine kaldı.
Gelişen teknoloji ile birlikte tarım ve hayvancılıkta insan gücü yerine, daha çok makine gücü kullanılmaya başlandı. Bölgedeki işsizliğin en büyük nedeni bu. Yıllarca hayvancılık yapan, tarım ile uğraşan insanlarımızın şehir hayatında yapabilecekleri, emek verip hayatlarını idame edebilecekleri olanakları yoktu. Eğitimden de istifade edemeyen bu insanlarımız kendilerine sağlayamadıkları olanakları çocuklarına da sağlayamadıklar için, yetişen kuşaklar da eğitimsiz ve vasıfsız yetişti. Özellikle Akdeniz ve batı illerinde hizmet sektörünün sürükleyicisi oldular. Bu durum halen böyle devam edip gidiyor.
İşsizliğin beraberinde getirdiği problemler ise ortada. Suç oranı çok yüksek bir toplum haline geldik. Hükümetler de bunu fark edip, köye dönüşleri sağlamak için bir takım çalışmalar içerisine girdiler. Bunların başında KÖYDES Projesi var. Ancak çok verim alındığı söylenemez. Bu nedenle proje tekrar gözden geçirilmeli ve köye dönüşler mutlaka teşvik edilmelidir. Köye dönüşlerde teşvikte, köylü yalnız bırakılmamalı. Tarım ve hayvancılıkta veya neye uygun üretim yapabilecekse ise bu konuda desteklenmeli. Ürününe pazar bulunmasında yardımcı olunmalı, bunun için kooperatifler veya birlikler kurulmalı. Yani köye dönüşler çok profesyonel olarak yapılmalı.
Diyarbakır'ın Lice ilçesi 1974 yılında yaşadığı depremin ardından desteklenen bir ilçe oldu. O dönem desteklenen köylüler, tarım ve hayvancılıkta büyük başarı elde etmişler. Yumurta tavukçuluğu ile günde 120 bin yumurta üretmişler. Ayrıca 60 tona yakın koza elde ediliyormuş. Yine aynı günlere dönümeli... Köyden kente göç çok cazip hale getirilmeli, insanımız birbirini örnek alarak imrenmeli. Köylerdeki eğitim koşuları çok uygun hale getirilmeli. Ulaşımdaki sıkıntılar giderilmeli. Teknoloji ve onun sunduğu imkanlar, en azından geçici bir süre de olsa köylere devlet kanalı ile götürülmeli. Köylümüz eskiden olduğu gibi üreten ve kazanan haline gelmeli. Kırsaldaki iyileşme, kentteki iyileşme olacaktır. Bu nedenle kırsala daha fazla destek verilmeli. Kırsal için ve köye dönüşler için daha yapıcı projeler gerçekleştirilmeli.