Kişi kendi şirketinde sigortalı olabilir mi?

Yılmaz SEZER / YMM GÜNCEL&LAVIALE TÜRKİYE Yönetim Kurulu Başkanı

Bildiğiniz üzere kendi nam ve hesabına iş yapan kişiler ile bir şirket ortağı olarak çalışma hayatına devam eden kişiler sosyal güvenlik kuruluşu olarak Bağ-Kur’a tabi olmaktadır. Bir veya birkaç işverene bağlı olarak ücretli çalışan kimseler ise SSK’ya tabi olmaktadır.

Çalışma hayatının gereği olarak hem bir veya birkaç işyerinde ücretli olarak çalışıp hem de bir şirket ortağı olarak çalışma hayatını devam ettiren kişiler de bulunmaktadır. Bu kişilerin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kuruluşunun tespit edilmesi, ilgili kişinin hak ve menfaatleri açısından büyük önem taşımaktadır. Bu durumun netleştirilmesi ilgili kişiler için olduğu kadar, Sosyal Güvenlik Kurumları açısından da büyük önem arz etmektedir.

Burada esas olan bir hizmet akdine bağlı işverene tabi olarak yani halk arasında bilindiği şekli ile SSK’lı olarak çalışan kişilerin, bu hizmet akitleri devam ederken,

- Anonim şirkette kurucu ortak ve/veya yönetim kurulu üyesi olması,

- Limited şirkette şirket ortağı olması halinde Yani Bağ-Kur’lu olarak çalışmaya başlaması halinde hangi Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi olacağıdır. Bu fiili durum ayrı şirketlerde olabileceği gibi bir anonim şirkette genel müdür olarak (SSK ya tabi olarak) çalışan kişinin kendi çalıştığı şirkete ortak ve yönetim kurulu üyesi olması halinde olduğu gibi, tek bir şirkete de olabilir. Yani kişi şirketin hem ortağı hem de çalışanıdır.

Sosyal Güvenlik Kurumu bu tereddütü gidermek için yapmış olduğu yasal düzenlemede; Ekim 2008 tarihini milat olarak almıştır. Bu tarihten önce SSK’lı olarak çalışan kişilerin çalıştıkları şirketlerde ortak olmaları durumunda sosyal güvenlik haklarında her hangi bir değişiklik yapılmaksızın, SSK’lı olarak tüm iş ve işlemlerinin devam edecektir. Burada esas olan, bu durumda olan kişilerin SSK’sının Bağ-Kur'lu oldukları dönem içinde hiç bir şekilde ara verilmeksizin devam etmesidir. Bu şartların oluşması halinde kişi Bağ-Kur'lu olması gerekirken istemesi halinde SSK’lı olarak çalışmaya devam edebilecek ve SSK’ dan emekli olabilecektir. Ancak Bağ-Kur'lu olduğu dönem içinde SSK’ ya ara vermesi halinde sosyal güvenlik kurumu zorunlu olarak Bağ-Kur'a dönecektir.

Bu tarihten sonra SSK’lı olup, aynı zamanda şirket ortağı olan kişiler ise, SSK’ ya ara verip vermediklerine bakılmaksızın doğrudan Bağ-Kur'lu olacaktır.

Yani kişi kendi şirketinde sigortalı olabilir mi? Sorusunun cevabı 2008 tarihinden önce bu hakkı elde eden ve halen şartları değişmeden devam eden kişiler için evet olacaktır. 

Sosyal Güvenlik Kurumu tartışmalı olan bu konuyu bize göre milat belirlemek üzere daha da karmaşık bir şekle getirmiştir. 20.05.2006 tarihinde tüm sosyal güvenlik kurumlarımız tek çatı altında toplanmışken ve buna uygun olarak tüm çalışanların tek bir sistemde prim ödemesi ve emekli olması beklenirken, üstelik böyle bir sistemin hem idare hem de çalışanlar açısından daha kolay uygulanabilir ve anlaşılabilir olmasına rağmen hala bu sistem hayata geçirilmemiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu'muz çalışma hayatında birleştirici olmak yerine, milat belirlemek suretiyle çalışanların kategorilerini belirlemeye çalışmaktadır.

Böyle bir uygulama ise, genel amaçlar ve beklentiler ile örtüşmemekte olup, uygulamada değişik sıkıntılar yaratmaktadır. Hem çalışanları hem de uygulayıcıları sıkıntıya sokan bu konunun yetkililer tarafından yeniden değerlendirilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.