Krize KDV ve ÖTV Önlemleri
VERGİ PORTALI / Cenk ULU
Global Krizin etkileri ülkemizde de uzun bir süredir hissediliyor. Bu krizin kaynağının dışarıda olması nedeniyle daha ne kadar süreceği de belli değil. Bir çok özelliği açısından geçmişte yaşadığımız krizlere benzemiyor. Geçmişte yaşadığımız krizlerde genellikle firmalar yerel satışlardan ihracata geçerek krizi daha az hasarla atlatabiliyorlardı. Ancak bugün başta ABD ve AB ülkeleri olmak üzere çoğu ülkede ciddi bir daralma yaşanmakta ve firmalarımızın bu krizi ihracatı arttırarak hafif hasarla atlatması da mümkün olmamaktadır.
Ülkemizde ve dünyanın birçok ülkesinde hükümetler üretim ve tüketim çarklarının tekrar dönmesini sağlayabilmek için değişik önlemler alıyorlar. Bu önlemlerin bir tanesi de tüketim üzerinden alınan dolaylı vergileri belirli bir süre azaltmak veya sıfırlamak.
Türkiye gibi vergi gelirlerinin neredeyse % 70'i dolaylı vergi olan bir ülkede ise KDV ve ÖTV gibi gelirlerden bir süre de olsa vazgeçmek ciddi bir fedakârlık ama çarkları döndürebilmek için yapılması da gerekli.
Bu tür süreli indirimlerin belirli sektörlere faydası olacağı açık. Ancak ağırlıklı olarak ihracat yapan otomotiv gibi endüstrilerde ise bu fayda sınırlı olacaktır. Otomotiv gibi ihracata dayalı endüstrilerde Türkiye'nin yapacağı vergi indirimlerindense Almanya gibi Pazar ülkelerin yapacağı vergi indirimleri ve nakit destekler daha etkili olacaktır. Globalleşmenin getirdiği bir değişiklik de bu.
Bugün sizlere kısa sürede çıkan KDV ve ÖTV değişiklikleri hakkında bilgi vereceğim:
Krize önlem olarak çıkan ilk değişiklik 16 Mart 2009'da yayımlanan Kararname oldu.
Bu Kararname ile:
" Taşıt araçları için uygulanan ÖTV oranları 15.06.2009 tarihine kadar uygulanmak üzere indirildi. Bu indirimle beraber ÖTV Kanununun I sayılı listesinde yer alan araçların önemli bir kısmı için uygulanan oranlar indirildi.
Aşağıda bu değişikliklerin önemli olanlarından bazıları bulabilirsiniz:
" Bazı malların ÖTV Oranları 15.06.2009 tarihine kadar Yüzde Sıfır Olarak Belirlenen Mallar
Buzdolabı, Çamaşır Makinesi, Klima, Elektrikli Süpürge gibi ÖTV Kanununun IV sayılı listesinde yer alan ürünlerin ÖTV oranları 15.06.2009 tarihine kadar Yüzde Sıfır olarak uygulanacak.
Aşağıda bu değişikliklerin önemli olanlarından bazıları bulabilirsiniz:
" Yine aynı Kararname uyarınca % 18 oranında KDV'ye tabi olan 150 metrekare ve üzeri konutların tesliminde uygulanan KDV oranı 15.06.2009 tarihine kadar % 8 olarak uygulanacak.
150 metrekarenin altındaki konut teslimleri ise eskiden olduğu gibi % 1 olarak uygulanacaktır.
Krize önlem olarak çıkan ikinci Kararname ise 29 Mart 2009 tarihinde yayımlanan ve belirli ürünlerin KDV Oranlarını 30 Haziran 2009 tarihine kadar % 8' e indiren Kararname.
Bu Kararname ile:
" Bilgisayar, fotokopi, yazıcı, hesap makineleri gibi ofis cihazları ile mobilyalar, aydınlatma cihazları ve bazı sanayi makinelerinin KDV Oranı 30.06.2009 tarihine kadar uygulanmak üzere % 8'e indirilmiştir.
Aşağıda bu değişikliklerin önemli olanlarından bazıları bulabilirsiniz:
" Yine aynı Kararname ile 30.06.2009 tarihine kadar uygulanmak üzere işyeri ( bina ve/veya bağımsız bölüm şeklinde olanlar) teslimlerinde uygulanacak olan KDV oranı % 8 olarak belirlenmiştir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
Hükümetin krize önlem olarak hızla çıkardığı bu Kararnameler doğası gereği sektör temsilcileri ve sivil toplum örgütleri ile paylaşılarak üzerinde uzun süre çalışılan ve tartışılan uygulamalar değil. Bu nedenle uygulama esnasında ve sonrasında sorun yaşanması muhtemel.
Aşağıda bu konuda kısa uyarılarım olacak:
" Kararnamelerin büyük bölümü Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları (GTİP) esas alınarak düzenlenmiş. Bu tür bir düzenleme yapmak hem akılcı hem de bilimsel ve ileride oluşabilecek ihtilafların çözümü için de gerekli. Ancak Kararnamelerin çok hızlı çıkması ve yürürlüğe çok kısa sürede girmesi nedeniyle firmaların ürünlerinin bu kararlarda yer alıp almadığını belirlemesi çok kolay değil.
Bu nedenle sadece başlıklara bakarak değil (Örn: Mobilya, bilgisayar gibi) tüm detaylarda ürünlerin incelenmesi gerekir. Sadece ithalat yapıp o ürünleri satan firmalar gümrük müşavirlerinden GTİP'leri alarak Kararnameleri ile karşılaştırıp kısa sürede sonuç alabilirler. Burada da önemli olan Gümrük Müşavirlerinin bu GTİP'leri doğru belirleip belirleyemediğidir.
Ancak Türkiye'de üretim yapan firmalar için bu daha da zor. Mutlaka profesyonel destek almaları gerekir.
" Bu indirimler sınırlı bir süre için geçerli. Bu nedenle ürün teslimlerinin ve faturaların bu dönemlerden önce ve/veya sonra olmaması gerekir.
" Firmaların iade aldıkları ürünlere uygulayacakları KDV ve ÖTV oranlarına çok dikkat etmeleri gerekir.
" Konut ve işyeri teslimleri ile ilgili olarak yapılan düzenleme ile indirimli orana tabi işlemlerde iade için sınırlama getirilmiştir. Firmaların bu hususa çok dikkat etmesi gerekir.
" Yapılan açıklamalarda KOBİ'lere satılan makinelerin KDV oranının indirileceği ifade edilirken Kararnamede bu tür bir kısıtlama bulunmamaktadır. Listelerde yer alan ürünlerin satışında kime satıldığından bağımsız indirimli oranlat uygulanabilecektir.
Özet Olarak:
Krize önlem olarak yapılan bu uygulamalar birçok ülkede yapılmaktadır ve belirli ölçüde faydalı olmaktadır. Ülkemizde de KDV ve ÖTV oranları indirilen ürünlerdeki talebin artışı bunu ortaya koymaktadır.
Belki de bu önlemlerimin arttırılması ve sürelerinin uzatılması daha uygun olacak ve artan talebin üretime de yansıması sağlanabilecektir.
Yukarıda sadece bir kısmını verebildiğim ürün gruplarının tam listesini ve detaylı bilgiyi www.vergiportali.com sitesinde bültenler bölümünde bulabilirsiniz.