Kuzey Kutbu’nda deniz ticareti artıyor çevre kirliliği dünyayı tehdit ediyor
Türkiye’de düzenlenen “Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli” için İstanbul’da bulunan İnuit Konsey Başkanı Lisa Koperqualuk, Kuzey Kutbu’nda yaşanan iklim değişikliğinin dünyayı tehdit ettiğini söyledi.
Nilgün ÖZDEMİR
Grönland (Danimarka), Alaska (ABD), Çukotka (Rusya) ve Kanada’ya yayılan 180 bini aşkın nüfusuyla Kuzey Kutbu’nun yerlisi İnuit halkının, iklim değişikliği sebebiyle zor günler yaşadığını anlatan Koperqualuk, uluslararası toplumdan beklentileri olduğunu söyledi. İnuit halkının Kuzey Kutbu’nda dört farklı ülkede yaşadığını ve kültürünün tamamen buz ve kar üzerine dayalı olduğunu belirten Koperqualuk, “Ekosistemin bozulması İnuit halkını ekonomik açıdan sıkıntıya sokacaktır.
Geçim kaynağını denizden sağlayan yerli halk için Kuzey Kutbu’ndaki tüm gelişmeler hiç şüphesiz dünyanın geri kalanını da etkileyecektir” dedi. Deniz taşımacılığının artmasıyla gürültü kirliliğinin oluştuğunu ve bu durumun deniz memelilerini rahatsız ettiğini anlatan Koperqualuk, kutup araştırmaları için Türkiye’nin kendilerine destek vermesini istedi.
Kuzey Kutbu’nda buzların azalması nedeniyle daha fazla geminin Inuit Nunaat’tan (İnuit Ülkesi) geçtiğini söyleyen Koperqualuk, “Nakliyeler sonucunda siyah karbon denizlerimize geliyor ve sera gazları yayıyor. İstilacı türler ve yakıtların Arktik sulara dökülme riski de bulunuyor. Ekosistemin bozulması, geçimini denizden sağlayan İnuit halkının zorlanmasına sebep olacaktır. Kuzey Kutbu’ndan geçen gemilerle ilgili tüm kararlar, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nde alınıyor.
Kuzey Kutbu sakinleri olarak bizim de burada söz sahibi olmamız gerekiyor. Yerli halklar olarak vatanımızla ilgili alınacak kararlarda bize danışılmasını istiyoruz. Daimi danışman statüsündeki üyeler olarak masanın bir parçası olmayı hedefliyoruz. Kendi kaderimizi tayin etmek bizim en doğal hakkımız” diye konuştu.
“Grönland’ın yerel yönetim özerkliği artırılmalı”
Ekonomik kalkınmanın ülkeleri için çok önemli olduğunu kaydeden Koperqualuk, Grönland’ın yerel yönetim özerkliğinin artırılmasını arzu ettiklerini belirtti. Bağımsız olmanın mali özerkliğin olması gerektiği anlamını taşıdığını söyleyen Koperqualuk, “İnuit olarak bizler ulus-devlet değiliz ancak halkları olan bir milletiz.
Sömürgeleştirildik ve ulus devletlere entegre olduk. Ancak kendi kaderini tayin eden bir halk olarak haklarımızı koruyabiliyoruz. Bu nedenle vatanlarımızla ilgili kararları alan uluslararası kuruluşların bir parçası olmak için çalışıyoruz. Biz olmadan bize dair hiçbir şey olamaz” dedi.
“Metal madenciliğe ilgi artıyor”
Kuzey Kutbu’nda buzların erimesiyle kıymetli maden yataklarının gün yüzüne çıktığını söyleyen Lisa Koperqualuk, değerli metal madenciliğine giderek ilginin artığını belirtti. Metal madencilik alanında arama çalışmalarının devam ettiğini belirten Koperqualuk, bu alanda büyük bir potansiyelin olduğunu anlattı. Henüz ülkelerinde değerli madenlerin fiili olarak işletildiğinden haberdar olmadığını kaydeden Koperqualuk, “Teknoloji endüstrisi için giderek daha önemli hale gelen bu alana olan ilgiyi yakından izliyoruz. İnuit halkının yaşadığı Alaska’da da bir maden bulunuyor” diye konuştu.
Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli için İstanbul’a gelen İnuit Konsey Başkanı Lisa Koperqualuk, İstanbul Arel Üniversitesi Kutup Araştırmaları Merkezi heyetiyle de bir araya geldi. İnuit Türkleri ile yapılacak iş birlikleri hakkında bilgi alışverişinde bulunulan görüşmede İstanbul Arel Üniversitesi Kutup Araştırmaları Merkezi Heyeti’nden Prof. Dr. Aşkın İnci Sökmen Alaca, Doç. Dr. Mehmet Taragay Ayçe ve Araştırma Görevlisi Çiğdem Sofuoğlu da yer aldı.