Pazarda iyi olan Kocaeli ürün çeşitlenmesinde sınıfta kaldı
KOCAELİ'DEN / Mehtap AKBAŞ ÇİFTCİ
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Direktörü Prof. Dr. Güven Sak, Kocaeli Sanayi Odası'nın konuğu oldu. Takipçileri bilir, köşe yazılarını keyifle okuduğum Güven Sak'ın kendine has bir yazım ve konuşma üslubu vardır. Hatta ekonominin bazı çevrelerde uyandırdığı 'soğuk ve anlaşılması güç bilim dalı' imajını yıkacak türden. İşte bu meziyete sahip bu ekonomi profesörünün sunumu da bu sebeple keyifliydi.
Konuşmasında Ülkelerarası Sanayi Sepetlerinin Çeşitlilik ve Sofistikasyon İlişkisi'nden bahseden Sak, pazar çeşitlenmesinde iyi olan Kocaeli'nin ürün çeşitlenmesinde sınıfta kaldığını söyledi. Sak'ın anlattıklarına göre ürün çeşitlenmesinde İstanbul, İzmir ve Ankara başı çekiyor. Kocaeli ile Mersin ise (sanıyorum burada ağır sanayinin payı büyük) hemen hemen aynı ürün çeşitliliğine sahip. Yani iktisadi anlamda iyi bir konumda olan Kocaeli'nin ürün çeşitliliği anlamında kendini geliştirmesi gerektiği ortaya çıkıyor. Çünkü, tempolu büyümenin yolu sanayinin içindeki hizmetlerde sektör verimliliğini artırmaktan, insana ve eğitime yapılacak yatırımlardan geçiyor. Özellikle genel rekabet gücünü yükseltecek lojistik, eğitim gibi politikalara ihtiyaç var. Büyümenin bundan sonraki seyri bu altyapı eksiklerinin giderilmesine bağlı. Bu arada dünyada üretilen tüm ürünleri üretme kapasitesi Sak'ın verdiği bilgilere göre bir tek ABD'de var. ABD ile olan ticari ilişkimizin çok düşük seviyelerde kaldığını ve geliştirilmesi gerektiğini söyleyen Sak, bu durumun ABD'lilerin iş planlarını öğrenmek ve görüş alışverişinde bulunmak için önemli olduğunu düşünüyor. Dünyada üretim yapısı değişirken neler yapılması gerektiğine de değinen Güven Sak, düne kadar ucuz rekabetin en önemli kriteri olan ucuz işgücünün günümüzde geçerliliğini yitirdiğini, bunun yerini kaliteli ürün ve insan sermayesinin aldığını söylüyor.
Güven Sak'ın Kocaelili sanayiciyi umutlandıran en etkili söylemi ise makine sektörü üzerine oldu. Makine sektörünün birbirinden farklı, bağımsız pek çok sektörü beslediğini söyleyen Sak'a göre sektör iç piyasadaki hareketliliğine rağmen küresel ölçekte ciddi bir varlık gösteremiyor. Bu alanda rüştünü ispatlayanlar gelişmiş ülkeler ve Doğu Asya ülkeleri. Özellikle Doğu Asya ülkeleri, küresel değer zincirine eklemlenebilmişler. Başarılarının altında yatan en önemli etken bu.
Mali teşviklerin tek başına sanayinin sorunlarını çözmeyeceğini de söyleyen Güven Sak'ın en beğendiğim söylemi ise sanayi odaları ile ilgiliydi. Burada sanayicilere seslerini yükseltmelerini söyleyen Sak, konuşmasını şöyle bitirdi: "Belki siyasi olabilirler ancak kalkınma ajanslarından olabildiğince faydalanmalısınız. Ajanslardan daha çok söz istemelisiniz. Vergileri sizler oluşturuyorsunuz. İlinizde hangi kamu yatırımlarının öncelikli olduğu konusunda görüş bildirebilirsiniz. Aynı şey sanayi odaları için de geçerli. Sanayi odalarını biran önce düşünme merkezlerine dönüştürmeliyiz."
Üzerinde düşünmek lazım…