Petrol fiyatları 2010’da yükselecek
Serdar İSKENDER / Mitaş Civata Genel Müdürü
2002 yılında varili 20 doların biraz üzerinde seyreden petrol fiyatları, 11 Temmuz 2008'de 147 dolar değerine ulaşarak, tarihin en yüksek değerine ulaştı. Ardından gerileme sürecine giren petrol fiyatları bugün itibarıyla 80 dolarlar seviyesinde. 2008 ve 2009 yılları için sektörde oluşacak, fiyatlara dair raporlar açıklayan Goldman Sachs, Merrill Lynch, Morgan Stanley, Deutsche Bank gibi kuruluşlar tahminlerini revize etmek durumunda kaldılar. Son iki yılda öngörüleri bir türlü tutturamayan şirketler, ham petrol varil fiyatlarıyla birlikte itibarlarının da düşeceğinden korkarak rapor hazırlamaktan vazgeçmeye başladılar.
Küresel krizin yanında, petrol fiyatlarının sürekli değişmesi sektörde uzun vadeli yorumların yapılamaz hale gelmesinde de etkili oldu. 2 Ocak 2008'de, 1979 İran İslam Devrimi'nden 1 yıl sonra Nisan 1980'de petrol varil fiyatlarının 101,7 dolar olmasının ardından, petrolün tarihte ikinci kez fiyatının 100 doları geçtiği gün olarak tarihe geçti.
11 Temmuz'da petrol varil fiyatı 147,27 dolarla tarihin en yüksek seviyesine çıkmasının ardından, aralık sonlarına doğru fiyatlar 50 doların altına kadar geriledi. Eylül 2008 döneminde petrol varil fiyatları, tekrar 100 doların altına indi. Ekim 2008'den itibaren petrol fiyatları sürekli bir biçimde düşmeye başladı. Şubat 2009'da ise fiyatlar 30 dolar seviyesine kadar geri çekildi. Mayıs ayından itibaren de artış eğilimine giren petrol varil fiyatlarındaki, kasım ayında 80 doların üzerine çıkarak 2009 yılının en yüksek seviyesine çıkmış bulunuyor. Finansal kriz sürecinin devam ettiği 2009 yılında petrol varil fiyatlarının daha ne kadar yükseleceği ise tüm dünyanın kaderini belirleyecek en önemli sorulardan bir tanesi.
Petrol fiyatlarının 2010'da ki hareket yönünü belirleyebilmek için fiyatların tarihsel gelişimini incelemek uygun olacaktır.
1973'teki Arap-İsrail Savaşı'nın ardından OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği) ambargosu ile petrol fiyatları 6 ayda 4 kat artış gösterdi. 1970'te 1,80 dolar olan ham petrol, 1974'te 10 dolar oldu.
1979'da İran İslam Devrimi'yle petrolün varil fiyatı 20 doların üzerine çıktı.
1981'de Irak, İran'a saldırdı. Günlük petrol üretimi düşünce petrol 35 dolara yükseldi.
1986'da petrol üretiminin artmasıyla ve petrol fiyatı 10 doların altına indi.
1990'daki Körfez savaşında fiyat 40 doları aştı. Kuveyt'in kurtarılmasıyla fiyat 21 yılın en düşük seviyesine geriledi.
11 Eylül 2001'de ABD'ye yapılan saldırı sonrası petrol fiyatları yüzde 35 gerileyerek, 20 dolar seviyelerine indi.
2006'da, İsrail'in Lübnan'a saldırısıyla petrol 78 dolara kadar yükseldi.
Ekim 2006'da, petrol 95 dolara kadar çıktı.
2 Ocak 2008'de fiyatlar 100 doları aştı.
11 Temmuz 2008'de spekülatif hareketlerle petrol 147,62 dolarla petrol tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
16 Ağustos'ta ABD ve Avrupa'da petrole olan talebin düşeceği beklentileriyle fiyatlar 118 dolara kadar geriledi.
16 Eylül 2008'de Lehman Brothers'ın iflasıyla patlak veren küresel finansal kriz süreciyle birlikte petrolün varili yeniden 100 doların altına indi.
10 Ekim 2008'de dünya petrol talebinin son 15 yılın en düşük seviyesine inmesiyle, petrol fiyatlarındaki düşüş hız kazanarak 75 dolar oldu.
Kasım 2008'de, küresel finansal krizin etkisiyle petrol fiyatları 47 dolara kadar düştü.
Şubat 2009'da petrol fiyatları 30 dolar seviyelerine kadar geriledi.
Mayıs 2009'dan itibaren kademeli olarak artmaya başlayan petrol varil fiyatlarında, Kasım 2009 itibariyle 80 dolar seviyelerine kârda bir artış oldu.
2009 yılı sonuna kadar, petrol varil fiyatlarının 80-90 dolar aralığında hareket etmesi bekleniyor. 2010 yılının ilk çeyreğinden sonra finansal krizin etkilerinin azalması ve gelişmiş ülke ekonomilerinin yeniden büyümeye başlamasıyla, petrole duyulan talebin artışı, petrol varil fiyatlarının da artmasını beraberinde getirecektir. Çok büyük ekonomik güce ulaşmış, emeklilik ve sigorta fonlarının altın fiyatlarındaki spekülasyondan kazanmış oldukları paraları, 2008 yılında olduğu gibi petrolde değerlendirmeleri gündeme gelirse, petrol varil fiyatları vadeli işlemler borsalarında kağıt üzerinde hızla artmaya başlayacaktır.