Piyasalar yangın yerine döndü

Jülide Y. GÜRDAMAR

Merkez bankalarından umduğu hamleleri göremeyen piyasalar, yangın yerine döndü. ABD Merkez Bankası‘ nın (Fed) önceki akşam açıklanan son faiz toplantısına ilişkin tutanakların tahvil alım programının eylül ayından itibaren azaltacağına yönelik yatırımcılardaki endişeleri gidermemesi ve TCMB’nin adımlarının yeterli görülmemesi ile dolar 2 TL’ye dayandı, faizler ise çift haneye ulaştı. Borsa endeksi ise 68 binin de altına inerek, yılın en düşük seviyelerine geriledi. ABD’nin 10 yıllık Hazine tahvilinin getirisi yüzde 2.93’e kadar yükseldi. Akşama doğru ise Merkez Bankası’nın 350 milyon dolar döviz satım ihalesi sonrasında bankalararası piyasada 1,9935 seviyesine çıktı. Borsa endeksi ise yüzde 2,02 düştü.

Dolar 1,99’un üstüne faiz ise çift haneye çıktı

Önceki akşam açıklanan Fed tutanaklarında tahvil alım programında üyelerin ağırlıklı olarak Bernanke’nin çıkış programını desteklediğinin ortaya çıkması ile piyasalar güne panik havasında başladı. Dolar kuru 1.9770, sepet pazında TL 2.3045 ve gösterge faiz yüzde 9.70’den güne başladı. Fakat kurumsal talep ve yabancı çıkışları ile tarihi zirve olan 1.9895’e çıkan dolar kuru, TCMB’nin döviz satım ihalelerine yönelik açıklamasıyla duruldu. Merkez Bankası’nın döviz satım ihalesine kadar sakin seyreden piyasalarda, ihaleye gelen yüksek talebin görülmesiyle kur yeniden tırmaşına geçti. Bankaların bugün valörlü kotasyonlarında saat 17:40’da dolar kuru 1,9935 seviyesindeydi. Merkez Bankası’nın 350 milyon dolarlık ihalesine satışın iki kat fazlası 711 milyon dolar teklif geldi. Sepet bazında TL ise 2,3252 ile tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. Gösterge bileşik faiz yüzde 9.77, 8 Mart 2023 itfalı 10 yıllık tahvilin bileşik faizi ise yüzde 10 seviyesine kadar yükseldikten sonra yüzde 9.99 seviyesine geriledi. Faizler en son çift haneli seviyeleri 25 Ocak 2012 tarihinde yüzde 10,29 ile görmüştü.

Endeks, yılın en düşüğünde

FED’in tahvil alım miktarını Eylül’den itibaren azaltabileceği endişeleri ve küresel piyasalardaki satışlarla Borsa Endeksi de güne kayıplarını artırarak başladı. Yatırımcıların gelişmekte olan piyasalardan çıkmasına paralel yaklaşık yüzde 3 düşerek 67642 puana gerileyen Borsa endeksi, bu seviyelerden kısman toparlandı. Öğleden sonra da satışların sürdüğü borsada endeks 67343 puan ile yılın en düşük seviyesine geriledi. Endeks günü ise yüzde 2,02 düşerek 68300 puandan tamamlayarak böylece 9 Ekim 2012’den beri en düşük kapanışını gerçekleştirdi.

MB, ihale miktarını sabahtan açıklayacak

TCMB, yaptığı yazılı açıklamada istisnai gün sayısı ve bu günlerde yapılacak satış tutarını sabahtan açıklayacağını bildirdi. Merkez Bankası‘nın açıklamasında ek parasal sıkılaştırma (EPS) uygulamasının toplam ve kalan gün sayısı ile kalan EPS günlerinin her birinde yapılacak döviz satış ihalelerinin her biri için geçerli olacak güncel minimum satış tutarını saat 10:30’da açıklayacağı vurgulandı. TCMB, duyurulan minimum satış tutarı bilgisinin gerekli görülmesi halinde gün içinde en fazla bir kereyi aşmamak kaydıyla yukarı yönde güncellenebileceğini açıkladı. Bu arada ek sıkılaştırmanın ikinci bir açıklamaya kadar hergün devam edeceği yönündeki önceki günkü açıklamasına paralel
TCMB, dün, miktar yöntemiyle repo ihalesi açmadı.

EKONOMİSTLER: TANSİYON DÜŞMEZSE PPK ACİL TOPLANABİLİR
 

ABD Merkez Bankası‘nın tahvil alımlarını azaltacağına dönük endişelerin gelişmekte olan piyasalardan çıkışları hızlandırması, Merkez Bankası’nın adımlarının yetersiz kaldığı endişeleriyle birleşince Türk Lirası, ana para birimleri karşısında ve sepet bazında rekor düşük seviyeleri görürken; Merkez Bankası’nın artan döviz müdahalelerinin tansiyonu düşürmemesi halinde PPK’yı acil toplantıya çağırması bekleniyor. Kıdemli bir ekonomist, “Önceliğin döviz satışları olması makul çünkü bunun için PPK’nın toplanmasına gerek yok. Ancak tansiyon sürerse faiz tarafında adım atmak gerekir ki o zaman PPK’nın acil toplantıya çağrılması gerekiyor. PPK faiz koridorunun üst bandını yeterince artırırsa bu yatıştırıcı olabilir ancak sonrasında da politika faizinin de uyum sağlaması gerekiyor” dedi. 

PİYASA İLE MERKEZ’İN FAİZİ UYUMSUZ

PPK, 20 Ağustos’ta açıkladığı kararlarında politika faizini ve faiz koridorunun alt bandını değiştirmezken, koridorun üst bandını 50 baz puan artırarak yüzde 7.75’e çıkardı; ancak piyasa yapıcı bankalara yaptığı fonlama faizini yüzde 6.75 olarak bıraktı. Ekonomistler, iki yıllık ve 10 yıllık gösterge tahvil faizlerinin yüzde 9.5- 10 seviyesinde olduğu bir dönemde yüzde 4.5 olan politika faizi ve yüzde 7.75 olan gecelik borç verme faizi ile uyumsuzluğa işaret ediyorlar.

‘TCMB, TOPLU SIKILAŞTIRMA YAPABİLİR’

İş Yatırım Kıdemli Ekonomisti Burcu Ünüvar, önümüzdeki dönemde yurtdışı kaynaklı bir iyileşme görülmediği takdirde, TCMB’nin aralarında bir hafta vadeli para politikası faizinin de olduğu toplu bir sıkılaştırma gerçekleştirmesi gerekeceğine dikkat çekerek, “Bu noktada piyasa, 4 Eylül’de Ankara’da gerçekleşecek TCMB’nin banka ekonomistleri ile toplantısı öncesinde bir olağanüstü PPK toplantısı beklentisine girebilir” dedi. TL’deki trendin tersine dönmemesi halinde PPK’nın ara toplantı yapabileceğini söyleyen bir ekonomist, “Ek parasal sıkılaştırmanın en son artırılan yüzde 7.75 seviyesinden 3 gün sürmesinden sonra ve döviz satış dozunun artırılmasından sonra TL trendi tersine dönmezse Merkez Bankası‘nın PPK’yı ara toplantıya çağırması gündeme gelebilir” dedi.

GECELİK BORÇLANMA YÜZDE 9’A ÇIKABİLİR

Finansbank Başekonomisti İnan Demir, piyasalardaki gelişmeleri değerlendirirken, "Gelişmekte olan piyasalardaki kurlar üzerindeki baskının kötüleşmesi halinde faiz koridorunun üst bandının Türk Lirası üzerindeki baskıyı gidermekte yetersiz kalacağını düşünüyoruz. Bu durumda, döviz satış ihaleleri de Türk Lirası’ndaki değer kaybını kontrol edemeyecektir. Bu nedenle, önümüzdeki aylarda üst bantta daha faiz artırım bekliyoruz ve gecelik borçlanma faizinin yüzde 9'a çıkacağını öngörüyoruz" dedi.